Ralph van Dam: ‘Deze crisis is perfect voor nieuw ondernemersperspectief’

Hij is in 1974 geboren, maar Ralph van Dam (met Rogier de Moel en Kristel van Dam - le Noble de man achter Ondernemersreizen.nl) heeft al een flink zakelijk palmares op zijn naam. Niet zo vreemd, want Van Dam begon al met het ondernemen toen hij nog in de schoolbanken zat. ,,In de tijd dat het internet in ons land opkwam, eind jaren negentig. Dat ging toen nog niet zo eenvoudig met inbellen en traag opstarten. Het was lang voor wifi en internet op elke hoek van de straat. Ik was in de Verenigde Staten en zag daar dat het sneller kon’’, vertelt Van Dam.

,,Dat moest ook hier lukken. Met twee vrienden die in de IT-business zaten heb ik één van de eerste internetaccessproviders opgericht – Internet Direct. Het internet ging via een floppydisk. Die stopte je in je computer en de floppy zocht de modem op die je naar de internetbrowser – één van de eerste - leidde. Voor een stuiver per minuut kon je zo surfen op het net. Dan zag je ’s avonds op een scherm in je kamertje alle lampjes aangaan, de modembanken vollopen met mensen die gebruik maakten van jouw product. Het was magisch. Je kon precies zien hoeveel gebruikers online waren en hoeveel wij verdienden.’’

Snelkookpan van ondernemerschap

Al binnen een halfjaar kwam er een potentiële koper op de lijn. Van Dam: ,,Internet ging volgens hem heel groot worden. Hij heeft gelijk gekregen. We waren nog studenten, we hadden iets bedacht, gemaakt en het werkte! En het werd verkocht! We kwamen al jong in de snelkookpan van het ondernemerschap. Wow, dat het kon, hoe gaaf was dat? Ik was 19 en besmet met het ondernemersvirus. ‘Zo jong en al zo succesvol. Wat kan er mis gaan?’, dacht ik in die tijd.’’

Antwoord: er kan van alles mis gaan, zo ondervond de jonge ondernemer vrij snel. Het is ook te lezen in het boek van Van Dam. ,,Ik heb meerdere crises zien komen en gaan. Elke ondernemer moet in principe klaar zijn voor zo’n crisis. Dat kan een crisis binnen je eigen organisatie zijn, maar ook een mondiale crisis waar je totaal geen invloed op hebt. In die laatste categorie heb ik de dotcomcrisis meegemaakt, maar ook 9/11 en de val van Lehman-bank in 2008, de start van de wereldwijde economische crisis.’’

Dealen met elke crisis

,,Toen de dotcomcrisis losbarstte, moest ik daar als ondernemer direct mee dealen. De internetbubbel barstte, de internetwereld stortte in elkaar en ik was mede-eigenaar van een internetaccessprovider. We hadden zo’n vijftien werknemers en voor het eerst moesten we echt gaan schakelen wilden we kunnen overleven. Maar hoe ga je daar mee om? Kort daarna vonden de aanslagen op het World Trade Center in New York plaats en weer stond de wereld op zijn kop, dreigde de economie in te storten.’’

Van Dam leerde door de verschillende gebeurtenissen dat voorbereiden op een crisis part of the job van een ondernemer is. ,,Bij het ondernemerschap horen nu eenmaal pieken en dalen. Intern en extern. Daar moet je mee dealen wil je overleven. De eerste lessen die ik daar zelf uit heb getrokken? Toen de vliegtuigen in het WTC naar binnenvlogen had ik een IT-bedrijf dat zich bezighield met interne projecten. Direct na 9/11 ben ik mijn mensen gaan detacheren om ze aan het werk te houden. Ik heb ze aangeboden aan externe partijen. Daaruit is onze detacheringstak ontstaan. Dankzij een crisis waren we daartoe genoodzaakt en wat was de les achteraf? Detacheren kan een ontzettend waardevol middel voor je onderneming zijn, crisis of geen crisis.’’

Zelfde businessmodel in andere markt

In 2008 kondigde een volgende zakelijke uitdaging zich aan voor Van Dam. Een paar jaar eerder was hij met zijn broer een succesvol hypotheekplatform gestart, maar de omvallende banken en de economische crisis die erop volgde noopten hem tot een volgend noodplan. ,,De huizenmarkt zakte in en we zaten met ons platform in het oog van de orkaan. We verloren in een korte tijd miljoenen. Echter, dankzij de eerdere lessen die ik had geleerd van de dotcomcrisis en 9/11, konden we het bedrijf zo omturnen dat we overeind bleven in de crisis. We zijn gaan differentiëren. Van de hypotheekmarkt naar de energiemarkt. Bijna hetzelfde businessmodel in een totaal andere markt. Dat is gelukt. Ik vertel je het nu in het kort, maar het is natuurlijk een gigantische operatie.’’

,,Nu zijn dat natuurlijk grote, macro-economische omstandigheden, net als de huidige coronacrisis. Daar heb je als ondernemer weinig invloed op. Het gebeurt en je hebt er op de een of andere manier mee te dealen. In mijn boek maak ik duidelijk onderscheid tussen die grote crises en de kleinere crises binnen jouw bedrijf. Crises waar je wel invloed op kunt hebben.’’

Ondernemerschap als middel

Als voorbeelden noemt Van Dam een werknemer die de spil van het bedrijf is en plots vertrekt naar een andere werkgever. Of een compagnon die de boel heeft belazerd. ,,Ondernemers in zo’n situatie die mijn boek hebben gelezen kunnen enorm veel hebben aan de ervaringen van mij en andere ondernemers. Dat vertellen ze mij ook. Niet alleen dat het hielp bij hun eigen ondernemerscrisis, vaak is het ook een aanleiding om eens goed na te gaan denken over wat je met je leven wilt. Zowel zakelijk als privé. Het ondernemerschap is geen doel, maar een middel. Die boodschap pikken veel lezers op. Het houdt ze een spiegel voor: zijn ze nog wel gelukkig met wat ze doen en wat draagt het ondernemen in dat geluk bij?’’

,,Weet je, het is niet moeilijk om te pronken met je successen als ondernemer. Heb ik ook gedaan. Waardevoller is het wanneer je de lessen die tot succes hebben geleid deelt met anderen. Hoe ben je zo ver gekomen? Wat waren de valkuilen? Wat ging er mis en wat heb je geleerd van de missers?’’, verduidelijkt Van Dam.

Nieuwe stip op horizon

De ondernemer benadrukt dat het perspectief ontzettend belangrijk is. ,,Blijf dat perspectief zien of creëer nieuw perspectief. Ik zeg er wel altijd eerlijk bij dat ik er begrip voor heb dat ondernemers in een crisisperiode als deze de handdoek in de ring gooien. Ik ben betrokken bij de stichting MKBDoorgaan.nl die mkb-ondernemers helpt bij financiële nood. Dan zie je af en toe schrijnende dossiers voorbij komen. Zo schrijnend dat ik snap dat ondernemers echt geen hoop meer hebben. Superverdrietig, maar die gevallen zijn er ook. Zeker nu. Zo’n val is een les in nederigheid, een klap voor het ego. Wat ik tegen deze mensen zeg: zoek ook dan naar het perspectief, er is meer dan ondernemerschap. Makkelijker gezegd dan gedaan, maar het is echt zo. Plaats een nieuwe stip op je horizon en werk daar naartoe. De prijs voor het ondernemerschap mag niet te hoog zijn. Ondernemerschap loslaten is soms beter dan als mens ten onder gaan. Die les heb ik zelf ook geleerd.’’

Nog een laatste advies dan van de expert? ,,Dit wil ik nog meegeven: jouw persoonlijkheid is onlosmakelijk verbonden met wie je bent als ondernemer. Ik merk vaak dat mensen helemaal voorbij gaan aan dit feit. Men is enorm druk met het bedrijf, personeel en klanten, maar vergeet dat de keuzes die ze als ondernemer maken worden gevormd door wie ze als mens zijn. Vergeet dat niet. Dus gebruik deze crisis ook om daar iets mee te doen. Doe er je voordeel mee. Nu en zeker ook na de crisis.’’