Steun voor derde maatregelenpakket groot in Kamer, maar wat als tweede golf hard toeslaat?

Laat het stroop smeren maar aan dit kabinet over. Of om met minister van Financiën Wopke Hoekstra te spreken: ,,Ik zet een zo groot mogelijke tent op en ik hoop dat er zoveel mogelijk partijen in die tent komen.” En dus strooide het kabinet vanmiddag kwistig met toezeggingen en toezegginkjes om zich van steun voor het derde steunpakket te verzekeren.

'Nieuwe realiteit’

Met succes. Een grote Kamermeerderheid wil dat de overheid nog eens negen maanden doorgaat met regelingen die bedrijven en banen moeten redden, zoals de loondoorbetaling (NOW), de tegemoetkoming voor zzp’ers (Tozo) en de tegemoetkoming in de vaste lasten (TVL). Met name de voorgenomen versobering van de NOW ligt oppositiepartijen wel zwaar op de maag: getroffen bedrijven krijgen vanaf 1 januari stapsgewijs minder overheidssteun, zo meldt het AD.

Volgens minister Wouter Koolmees van Sociale Zaken is het nodig dat bedrijven zich ‘aanpassen aan een nieuwe realiteit’ en zijn hun reserves eindig. Maar PvdA-leider Lodewijk Asscher is bang dat de afbouw te snel gaat nu de tweede coronagolf is uitgebroken. En hij is zeker niet de enige in de oppositie die huiverig is. Het kabinet belooft daarom voor 1 januari nog eens te zullen bekijken of de regelingen beter later kunnen worden teruggeschroefd. Bij een ‘force majeur’ ligt aanpassing van het pakket volgens Hoekstra ‘voor de hand’.

Personeel naar ander werk begeleiden

Asscher wordt sowieso het best bediend door het kabinet, wat ook meteen verklaart dat hij als een van de weinige fractieleiders aan het debat deelnam om de toezeggingen te incasseren. Zo omarmt het kabinet het PvdA-voorstel om personeel dat ontslag krijgt naar ander werk te begeleiden, zonder dat zij eerst in een uitkering belanden. ,,Zoals er teststraten uit de grond zijn gestampt, zou je ook met baanstraten moeten werken”, verduidelijkt Asscher zijn idee tijdens het debat.

Koolmees ziet dat wel zitten, al deinst hij terug voor een harde ‘garantie op werk’: de werkloosheid zal volgens de voorspellingen immers toenemen - dus helemaal voorkomen dat mensen zonder baan komen te zitten, is volgens hem niet realistisch. Maar Koolmees is wel bereid werkgevers te verplichten hun personeel bij de hand te nemen en te begeleiden naar nieuw werk.

Voorwaarde voor NOW

Die verplichting wordt een voorwaarde voor NOW-steun. Een werkgever die ‘kwaadwillend’ is en geen vinger uitsteekt, zal met een sanctie worden bestraft. Maar hoe die er precies uit zal zien, is nog niet duidelijk. Koolmees wil daarvoor eerst met het UWV kijken wat mogelijk en uitvoerbaar is. Tegelijkertijd zegt hij toe dat er honderden miljoenen euro’s beschikbaar komen om bedrijven te helpen nieuw emplooi te vinden voor het personeel dat ze moeten laten gaan.

Ook GroenLinks krijgt lekkers uit de strooppot. De partij maakt zich zorgen over jongeren die er als eerste uitvliegen, terwijl het sociale vangnet voor hen beperkt is. Wie onder de 27 is, moet bijvoorbeeld eerst vier weken wachten voor hij bijstand krijgt. Ook heeft deze categorie amper mogelijkheden om in de bijstand iets bij te verdienen. Koolmees is bereid te kijken of de participatiewet op dit punt kan worden aangepast.

Collega Hoekstra komt op zijn beurt de SGP en PVV tegemoet, die net als regeringspartijen VVD en D66 vinden dat 24 maanden wel erg kort is voor bedrijven om uitgestelde belastingen terug te betalen. Hoekstra spreekt van een ‘logische en verstandige suggestie’ om die termijn uit te breiden. Komende dinsdag, vlak voordat de kamer stemt, stuurt hij daar nog een brief over.

Zakken niet oneindig diep

Minister Eric Wiebes van Economische Zaken en Klimaat hoeft het minst te doen om de tent van Hoekstra vol te krijgen. Hij belooft met de evenementenbranche in gesprek te blijven om onnodige faillissementen te voorkomen. Toch durft hij als enige van de drie W’s – zoals de bijnaam van het kabinetstrio luidt – de oppositie te waarschuwen. ,,Ergens houdt het ook op”, is zijn boodschap. ,,Ja, de overheid heeft diepe zakken, maar de zakken zijn niet oneindig diep. De belastingbetaler kijkt mee naar dit debat.”