Ondernemers Zandvoort maken zich op voor weekendje Formule 1: enthousiasme maar ook zorgen

Op het strand van Zandvoort, pal voor Tent 6, vouwen vier vrouwen zich om negen uur in de ochtend onverstoorbaar in de knoop. Wat de vrouwen niet weten: ze maken deel uit van Zandvoort Beyond, het feestprogramma waarmee het dorp zichzelf op de kaart wil zetten nu komend weekend eindelijk, na meer dan 35 jaar afwezigheid, de Formule 1 weer drie dagen lang door de duinen zal knetteren. Pitstopyoga, zegt Monique Christiaans van ZenZo Yoga lachend tegen het AD. Een ‘rustmomentje’. Even naar binnen keren bij alle drukte.

Mooi verhaal, maar eigenlijk is ze gevraagd door Zandvoort Marketing om de strandsessies die ze toch al houdt dezer dagen in te zetten voor de dorpspromotie. Dan zeg je als lokale ondernemer geen nee. Schouders eronder. Het grote geld zal verderop worden verdiend, achter de hermetisch gesloten hekken van het circuit, waar de internationale autofederatie Fia en prins Bernhard met zijn vrienden van de Dutch Grand Prix de scepter zwaaien. Maar in het dorp pikken ze graag hun graantje mee.

F1 is een spektakel dat een behoorlijke economische spin-off heeft

Twee jaar geleden, toen voor het eerst sprake was van de komst van de Grand Prix, werd de economische spin-off door circuitdirecteur Robert van Overdijk nog geschat op 100 miljoen euro. Evenzovele redenen, schreef het AD, om in Zandvoort de ogen te sluiten voor de schaduwzijden van de race. In een ambtelijke nota van de gemeente Zandvoort werd dit bedrag midden mei van dit jaar naar beneden bijgesteld tot 80 miljoen euro. 'Voor Zandvoort (excl. Circuit) zal dat naar verwachting 8 miljoen euro zijn en zorgen voor een extra werkgelegenheid van 51 fte'.

Sterker nog: de gemeente draagt jaarlijks 5 miljoen euro bij, onder meer om het ieniemienie stationnetje geschikt te maken om er straks tienduizenden reizigers tegelijk doorheen te persen, corona of niet. ,,De komst van de Formule 1 belooft een groot spektakel te worden”, zei burgemeester David Moolenburgh nadat hij een evenementenvergunning had verleend aan de organisatie. ,,Heel Zandvoort zal meeprofiteren van de extra aandacht en bezoekers die dit evenement met zich meebrengt.”

De Max Burger staat op het menu bij Brasserie Zin

De verwachtingen zijn hoog en dus draait op het Badhuisplein het reuzenrad onafgebroken zijn rondjes en is een stukje verderop een opblaasbare kartbaan voor kinderen geplaatst. Brasserie Zin in de Haltestraat heeft ondertussen vast de Max Burger op het menu gezet, in de varianten ‘safety car’ en ‘pole position’ (lekker pittig met jalapenos).

Bij souvenirshop Ans, pal tegenover het rad, staat eigenaar Frank van der Marel zijn ramen te lappen. Hij is niet zo’n prater, zegt hij. En dus laat hij het commentaar graag over aan zijn vrouw Marieke. Die moet het allemaal nog zien gebeuren. ,,Sterker nog”, zegt ze, ,,Wat doet een toerist die een dagje naar het strand wil en ziet dat alle treinen vol zitten met luidruchtige fans van Max Verstappen? Precies: die gaat naar Scheveningen.”

Massaler geworden en er lopen maar twee wegen naar Zandvoort

Dan komt haar man zich er toch even mee bemoeien. Al 47 jaar staat hij in zijn winkeltje. Hij heeft de laatste Grand Prix op Zandvoort in 1985 nog in volle glorie meegemaakt. Zaten ze met zijn allen in hotel Bouwes, de Italiaanse mecaniciens en hun families. Een feest was het en voor ze weggingen kwamen ze bij hem nog even een souvenirtje kopen. Maar nu? ,,Het is allemaal massaler geworden, terwijl er nog steeds twee wegen naar Zandvoort lopen. Als het een puinhoop wordt, gooi ik de deur net zo lief een paar dagen dicht.”

Marieke: ,,Ik denk dat de meeste mensen op het circuit blijven.”

Frank: ,,Of het wordt te rustig, of het wordt te druk.”

Groot ingekocht hebben ze in elk geval niet. Tussen de gekleurde schepjes en emmertjes, de schelpen, sleutelhangers en de ansichtkaarten staan een paar flesjes Zandvoortse ‘Smeerolie’ (14,9 procent), maar dan heb je het ook wel zo’n beetje gehad.

Makelaars plukken vruchten van verhuur appartementen

Elders in het dorp leeft nog wel de hoop. In de vitrine van Zandvoort Makelaars hangen advertenties van Zandvoorters die hun huizen aan de man proberen te brengen. ‘Beleef deze fantastische Formule 1 vanuit uw eigen strandhuis in het pittoreske Zandvoort aan Zee, op loopafstand van het circuit!’ Vier personen, 12.000 euro. Met (drie) tickets erbij: 15.000 euro. Of wat te denken van een luxueus penthouse? ‘Voorkom stress en wees alvast zeker van een slaapplaats’. Voor 20.000 euro.

Hoteliers verhogen de prijzen fors

Ook de hotelsector laat zich niet onbetuigd. Een appartement van 60 vierkante meter met één slaapkamer bij Beach Suite Sand doet in het weekend van de Grand Prix meer dan 6.000 euro. Wie een week later terugkomt betaalt 577 euro. Ook de grote ketens doen vrolijk mee. Drie nachten voor twee personen in het NH Zandvoort Hotel kost tijdens de Grand Prix 2565 euro, meer dan vijf keer de normale prijs.

Hebben de Zandvoorters de dollartekens in de ogen? ,,Misschien”, zegt Jolanda Perol van Zandvoort Makelaars. ,,Maar storm loopt het niet. Het is onrustig. We hebben pas op het laatste moment te horen gekregen dat het doorgaat– en dan is ook nog eens een deel van het publiek afgezegd. Nu vragen we ons af: is het momentum niet voorbij? Die geluiden hoor je ook bij de bed and breakfasts.”

Het HDMZ Museum is een race experience geworden

Ze doen hun best, de Zandvoorters. Tegen de klippen op. Het HDMZ Museum voor moderne en toegepaste kunst heeft zijn complete collectie vervangen door een ‘race experience’. In de grote zaal worden de helden van het dorp geëerd: Gijs van Lennep, Rob Slotemaker en Jan Lammers. In het museumcafé kan men ‘onder het genot van een hapje en drankje andere autosportfanaten ontmoeten’, ronkt de Zandvoort Evenementenkrant. Maar al wat er zit: geen autosportfanaten.

De tekst gaat verder onder de foto.

Ga naar lunchroom Rabbel (‘Voor een bakkie en een babbel’) zeggen ze in het dorp. Daar huist Marcel Busscher, uitvinder van de Pitspils, ‘het snelste pilsje van Nederland’. De grootste onbezoldigde racepromotor van Zandvoort.

Daar staat hij in zijn zaak, tussen de raceparafernalia. Van overalls tot helmen, van banden tot toegangspasjes. Aan het plafond een lamp, gemaakt van een oude velg, de muren vol met foto’s. Van Mario Andretti die in 1978 Zandvoort won, van Niki Lauda die bij de laatste editie in 1985 als eerste de streep passeerde. En van Neerlands hoop Max Verstappen, die, niet geheel toevallig, juist een flesje Pitspils in ontvangst neemt.

De horeca moet om twaalf uur dicht en er zijn geen podia met muziek

,,Ik kan er nog steeds niet bij dat het gaat gebeuren”, zegt Busscher nog voor hij zichzelf heeft voor kunnen stellen. ,,Nee echt. Wat dit gaat opbrengen, dat valt straks niet meer na te tellen.” Al komen er maar tienduizend mensen naar het dorp, zegt hij. ,,Al blijf ik met driehonderd hamburgers zitten, het blijft een cadeautje.” Toch kan ook zijn aanstekelijke enthousiasme de zorgen in het dorp niet helemaal verhelen. De cafés moeten om twaalf uur dicht, podia met muziek zijn geschrapt en ook de openbare beeldschermen zijn verboden.

Bang: teleurstelling na teleurstelling verwerkt

,,Weet je wat het is,” zegt Hilly Jansen, directeur van het Zandvoort Museum, ,,we hebben hier de afgelopen jaren teleurstelling op teleurstelling voor de kiezen gekregen. Dan ging het weer door, dan ging het weer niet door. De dag voordat we hier vorig jaar een tentoonstelling zouden openen, moesten we dicht. De mensen zijn bang.”

In Kaashuis Tromp op het hoekje van de Grote Krocht huist Peter Tromp, sinds jaar en dag voorzitter van de Ondernemersvereniging Zandvoort. ,,Het dorp wordt een vesting”, zegt hij. ,,Compleet van de buitenwereld afgesloten.” Hij is blij dat de Grand Prix eindelijk doorgaat, daar niet van. ,,Maar als ondernemers weten we niet wat de impact zal zijn. En een ondernemer gaat pas investeren als hij weet waar hij aan toe is. Wat moet ik doen? Vijfhonderd speciale kaasjes inkopen of tweeduizend? Zeg het maar.”

Op het circuit is volop vermaak, in het dorp is het afgelast

Nee, erg optimistisch over het komende weekend zijn ze in het dorp niet volgens Tromp. De core business, zegt hij, ligt op het circuit. ,,Daar is volop vermaak, terwijl in het dorp het hele programma is afgelast.”

Horen we daar irritatie? Welnee, zegt Tromp net iets te joviaal. ,,Ik hou de ondernemers altijd voor: kijk naar de lange termijn. In 2026 moeten we hier nog steeds de Grand Prix hebben, want vergeet niet: er kijken straks op de televisie 500 miljoen mensen naar Zandvoort. Het zou mooi zijn als die allemaal een keer deze kant op komen, zolang het maar niet tegelijk is.”