Spreek jij iemand aan met een mondkapje op z'n kin?

‘Mondkapje verplicht’, staat er op elegante stickers op de glazen draaideuren van alle ingangen van de populaire Westfield Mall of the Netherlands. Mocht je die hebben gemist of niet kunnen lezen dan is er direct na binnenkomst van het nieuwste shoppingwalhalla in Leidschendam een zuil met daarop een tekening van een mannetje met een mondkapje op. Plus nog wat huishoudelijke mededelingen die te maken hebben met de corona-regels zoals anderhalve meter afstand houden en ‘wij controleren dagelijks onze veiligheidsmaatregelen', is op AD.nl te lezen.

Tot zover de goede bedoelingen en theorie. Want het beeld is zeker in het weekend behoorlijk anders. Dan kun je er over de hoofden lopen. Op ongeveer een kwart van de hoofden geen mondkapje. Hele families slenteren langs etalages, etend, bellend, een kinderwagen duwend. Stoppen voor een etalage, weer doorlopen en dan ben je dus al door weet ik hoeveel mensen rakelings gepasseerd, op minder dan anderhalve meter afstand in elk geval.

Mondkapjes op de kin

Dat kan ook helemaal niet anders gezien de drukte. Ga maar eens op die afstand voorbij de lange rijen mensen die voor de eetzaakjes staan voor hun bestelling donuts, Turkse pizza, koffie of Vlaamse friet. De Lego-winkel heeft een wachtrij-systeem ingericht waarop je als klant op afstand van elkaar moet wachten om te zorgen dat het binnen niet te druk wordt. Ook in die rij veel mondkapjes op de kin.

In de Passage in Zoetermeer, winkelcentrum De Hoven in Delft en De Tuinen in Westland is de worsteling met de mondkapjes niet anders. Wel of niet aanspreken en wie doet dat? De verantwoordelijkheden zijn wel duidelijk. De algemene ruimtes vallen onder het management van dat winkelcentrum. Voor de aparte winkels en horeca in de centra zijn de betreffende ondernemers verantwoordelijk. Omdat bijvoorbeeld de Mall of the Netherlands ook een publieke ruimte is, kan de burgemeester op grond van de Tijdelijke wet maatregelen Covid-19 ingrijpen. Overal is overleg tussen de gemeenten en winkelcentra.

Zo is het aantal beveiligers in de Mall opgeschroefd en zijn handhavers van de gemeente Leidschendam ‘dagelijks’ in de Mall aanwezig. ,,Dat beperkt zich uiteraard tot momenten", zegt een woordvoerder, want de boa's worden in de hele stad ingezet. De handhavers zien overigens ‘een genuanceerder beeld in de Mall’ dan hierboven uit eigen waarneming en die van anderen beschreven.

,,Dit kan komen omdat zij in uniform aanwezig zijn. Maar ook tijdens controles in burger komen zij bij het turven van mondkapjes tot andere cijfers. Ze spreken regelmatig mensen aan op het dragen en met enige regelmaat blijkt dat er een medische uitzondering is.”

Zonder mondkapje? Boetes zijn nog niet uitgedeeld

In Delft verwacht de gemeente dat ‘ondernemers uit zichzelf weigeraars van mondkapjes daarop aanspreekt.’ Gemeentelijke handhavers hebben ook al gekeken of de regels bij winkeliers goed worden nageleefd. ,,Met sommigen zijn vervolgens gesprekken gevoerd", zegt een gemeentelijk woordvoerder. ,,Onder hen ook de verhuurder van De Hoven.”

Shoppers zonder mondkapje riskeren in Delft een boete, maar die zijn afgelopen week nog niet uitgedeeld. ,,Het eerste accent van de gemeente lag op het informeren en activeren van de ondernemers.”

Huub Elders, centrummanager van De Tuinen in Westland weet als geen ander dat mondkapjes in zijn openbare binnenruimte verplicht zijn. Alleen zijn de stickers om mensen daarop te attenderen ‘in het geweld van Black Friday, Sinterklaas en kerstcadeautjes ergens kwijtgeraakt in de post'. Beveiligers zijn er al wel. ,,Zij vragen mensen beleefd of ze een mondkapje op willen zetten als ze dat niet gedaan hebben. Het is een fatsoenlijk appèl, ze zetten mensen niet buiten de deur. Meestal zie je dat mensen daarna een kapje opzetten omdat ze het simpelweg vergeten waren. De notoire weigeraars zijn voor de boa's en de politie."

Rob Luijendijk, voorzitter van de ondernemersvereniging en zelf ondernemer ziet iedereen worstelen met de mondkapjes. ,,Wij hebben in de winkel wel een mondkapje op, maar niet elke winkelier doet het. Hoe kan je het dan je klanten verplichten, denk ik dan. Als we het vragen, zetten mensen meestal wel een mondkapje op. We hebben er nog niet één gehad die het niet deed. Het mondkapje moet gewoon op, anders helpen we mensen niet. In discussie gaan heeft geen zin. We merken wél dat we 25 procent minder klanten hebben door die mondkapjes, dat is erg jammer.”

Stickers op de vloer in de Zoetermeerse Passage wijzen winkelend publiek op het feit dat zij een mondkapje moeten dragen. Desondanks lopen ook daar dagelijks veel mensen zonder mondkapje rond.

,,Soms zijn ze vergeten dat ze geen mondkapje op hebben en doen ze het in de winkel alsnog”, vertelt de filiaalmanager van Aktiesport. ,,Vorig jaar hadden we iemand bij de deur staan die lette op het maximale aantal dat naar binnen mocht. Toen kon hij mensen er ook meteen op wijzen als zij geen mondkapje op hadden.”

'Mondkapje? Mensen zijn gewoon moe van de maatregelen'

Het personeel spreekt mensen niet aan op het dragen van een mondkapje. ,,Het is hun verantwoordelijkheid. Wij gaan ze er niet op aanspreken. Mensen hebben tegenwoordig al een kort lontje.”

Iets verderop bij snoepwinkel Jamin vragen ze wél of klanten de neus en mond willen bedekken. ,,Ze dragen gewoon geen mondkapje en als je ze erop aanspreekt, komt er een rare verklaring uit”, zegt de eigenaar van Jamin. ,,Mensen zijn gewoon moe van de maatregelen. Ze hebben er geen zin meer in. Maar na drie keer aankijken doen ze het wel. En anders gaan ze maar lekker buiten spelen.”