Nieuwe bestelbussen? 'Gewoon' op diesel, wachtrijen voor elektrische trucks nog veel te lang

Ongeveer twee uur per dag is Etiënne Luijten momenteel bezig met maar één project: het bestellen van een elektrische vrachtwagen. En dan vooral met het regelen van voldoende stroom om die truck op te laden. Dat is al gauw vijf keer zoveel als nodig is voor een Tesla.

,,We hebben een laadpaal nodig met een zware aansluiting, daarvoor moeten we kabels graven”, zegt de directeur van I&L Logistiek in Berkel-Enschot tegen het AD. ,,Voor één elektrische vrachtwagen ben je dan zo’n 135.000 euro kwijt.” Boven op de aanschafprijs van bijna een half miljoen euro voor de truck. Terwijl een normale bakwagen met opbouw ‘slechts’ 150.000 euro kost.

Duurt het een half jaar? Twee jaar?

Bij ondernemen hoort investeren, maar dat gaat zeker in woelige tijden duidelijk niet zonder slag of stoot. Luijten heeft de bestelling voor zijn eerste elektrische vrachtwagen onder de knop zitten, maar deze nog niet definitief geplaatst. Want bij die zware aansluiting doemt ook het volgende probleem op: het stroomnet zit vol. ,,We hebben een aanvraag ingediend, maar we staan op de wachtlijst. En bellen met Enexis is frustrerend: er is niemand die kan vertellen hoe lang het dan nog duurt. Een half jaar? Twee jaar?”

Bedrijfseconomisch gezien is het niet bepaald een goede investering voor de marktleider in het (gekoeld) vervoer van bederfelijke producten, maar Luijten steekt er vooral zoveel tijd in, omdat hij ervan wil leren. Eén ding is duidelijk: het duurt nog wel even voordat het überhaupt mogelijk is om zijn hele wagenpark van zestig voertuigen te ‘vergroenen’.

Afweging: wel of niet aan de klant doorberekenen?

I&L Logistiek heeft al wel enkele elektrische bestelbussen. ,,Ook omdat een aantal klanten dit graag wil.” Maar alle bestelbussen elektrisch, dat is voor Luijten nog een brug te ver. ,,Als we dat zouden doen, dan moeten we alle klanten bijna twee keer zoveel gaan vragen. Let wel: daar krijgen ze dan geen extra ruimte, sneller transport of betere service voor. Dat blijft allemaal hetzelfde. Klanten willen dat niet vrijwillig betalen, ook omdat ze zichzelf dan uit de markt prijzen.”

Voor veel ondernemers is dit een actueel vraagstuk. Nu de kosten van alle kanten de pan uit rijzen - materialen, lonen, huren, benzine, alles wordt duurder - staan ze voor de afweging om dat wel of niet door te berekenen aan hun afnemers.

De broers Tom en Michiel van Gruijthuijsen van het gelijknamige cateringbedrijf uit Heesch doen het sinds kort in elk geval wel. Eén op één. ,,Een paar maanden geleden deden we dat echt niet. Want toen hadden we een stuk minder opdrachten, maar nu is het in onze markt weer een kwestie van vraag en aanbod geworden. Mensen willen echt graag dat we komen, dus durven we ook weer de kosten door te berekenen. Dat is eigenlijk gewoon zoals het hoort en economisch en zakelijk verantwoord is”, zegt Michiel van Gruijthuijsen.

Veertien maanden maar één euro salaris

En het is geen kattenpis hoeveel duurder vis, vlees en andere ingrediënten zijn geworden. ,,Een kilo zalm kochten we jarenlang voor zeven euro. Nu moet je daar twintig euro of meer voor betalen. Of neem bijvoorbeeld de gasflessen waarmee we de feesttenten verwarmen. Ze zijn nu even niet nodig, maar die flessen zijn wel twee tot drie keer zo duur geworden.”

In de twee coronajaren verdienden de cateraars bijna niks. Veertien maanden achter elkaar keerden de Heesche broers zichzelf maar één euro aan salaris uit, omdat er geen feesten en partijen waren. Maar inmiddels is het topdruk en moeten ze nieuwe relaties ‘nee’ verkopen.

,,Voor corona hadden we zes tot acht feesten per week, nu komen we vaak op acht tot tien uit. Het is ongekend. En dan is onze feestzaal ‘t Woud in Oss ook nog eens vrijwel ieder weekend gevuld. Er wordt gelukkig weer volop gefeest, maar je weet natuurlijk nooit of dat in september of oktober ook het geval is.”

Loeidrukke maand achter de rug

Dat de economie op volle toeren draait is ook terug te zien in de faillissementscijfers, want die lagen in de eerste vijf maanden van dit jaar nog altijd een stuk lager dan voor corona. En anders wel bij de Bossche bloemist Claus Kapteijns. Die heeft net een loeidrukke meimaand achter de rug. ,,Het was volle bak. Dodenherdenking, Bevrijdingsdag... en wat denk je van Moederdag?”

Los van alle vaders en kinderen die in zijn winkel De Fleurist in de Bossche binnenstad een bosje kwamen halen, had hij ook nog 45 adressen waar hij bloemen moest afleveren. ,,Met vier auto’s zijn we gaan rijden, drie uur knallen was dat. Want ik wil op zo’n dag ook bij mijn vrouw zijn.” Die kon natuurlijk ook rekenen op een mooi boeket. Toch? Kapteijns, aarzelend: ,,Eh... dáár had ik niet bij stilgestaan. Dat is toch een taak van mijn zoon?”

Vaste klanten teleurstellen want geen personeel

Thuis kan hij dat nog afschuiven, maar bij De Fleurist niet. Sinds dit jaar draait Kapteijns zijn zaak zonder personeel, al zegt hij zijn ogen open te houden voor een jong iemand, die op termijn de zaak zou kunnen overnemen.

,,Vooralsnog gaat het me alleen goed af, maar het scheelt wel heel veel qua drukte, daar ben ik eerlijk in. Rond Moederdag heb ik met een freelancer gewerkt, want alleen was het toch veel. Dat beviel goed, ik zal haar denk ik vaker inschakelen.”

Cateraar Van Gruijthuijsen staat voor een soortgelijke uitdaging. Nu moeten ze tot hun spijt soms hun vaste relaties teleurstellen, omdat ze simpelweg niet genoeg personeel hebben. Het Heesche bedrijf is zich dan ook bewust dat de cateringbranche na de zware coronajaren allerminst in rustig vaarwater terecht is gekomen.

,,Wij klagen zeker niet, maar ‘nee’ verkopen is natuurlijk niet fijn”, zegt Michiel van Gruijthuijsen. ,,Maar je moet ook niet onbeperkt partijen aannemen. Want zoiets - of het nu een jubileum, verjaardag of bruiloft is - kun je maar één keer doen. Het moet uiteindelijk allemaal wel kloppen.”

Werkgevers én werknemers moeten bijdragen

Sinds een paar maanden heeft Van Gruijthuijsen, dat vooral klanten uit het regionale mkb heeft, er drie vaste krachten bij en is het aantal oproepkrachten gegroeid van veertig naar zestig. ,,We kunnen wel nog steeds twee extra koks gebruiken. Gelukkig willen mensen nog steeds graag bij ons aan de slag.” Gevolg is echter wel dat de personeelskosten de afgelopen maanden behoorlijk stevig zijn gestegen.

Ook op nationaal niveau is de economie van slag. ,,We consumeren meer dan we produceren en daardoor is de economie oververhit”, zei Olaf Sleijpen, directeur monetaire zaken bij De Nederlandsche Bank (DNB), deze week nog. Hij vindt dat werknemers én werkgevers een steentje moeten bijdragen om de boel weer wat te normaliseren. Ook om de inflatie in toom te houden.

Die wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door de hogere lonen die heel veel werknemers nu eisen, omdat het leven duurder is geworden. ,,In Nederland stijgen de lonen veel harder dan in de rest van Europa. Het idee om het hele koopkrachtverlies goed te maken met loonsverhogingen is zorgelijk’’, vindt Sleijpen.

Maar werkgevers moeten ook een duit in het zakje doen, meent de DNB-directeur. ,,De hogere lonen kunnen ook uit de winst betaald worden.’’ Bedrijven moeten de kosten dus niet doorberekenen aan hun klanten, want dat voedt de inflatie alleen maar. ,,En als die hoog blijft, holt dat de concurrentiepositie van het bedrijfsleven uit.’’

Nieuwe bestelbussen op diesel

Eigenlijk precies wat transportondernemer Etiënne Luijten al zei over het dilemma dat hij niet al zijn busjes elektrisch kan laten rijden, omdat hij zijn klanten dan het dubbele moet gaan vragen. ,,Klanten gaan dat niet vrijwillig betalen, omdat ze zichzelf dan uit de markt prijzen.”

Zijn tien nieuwste bestelbussen laat hij - ook ingegeven door een tekort aan stroom - dan ook ‘gewoon’ op diesel rijden. Maar in 2025 gaan binnensteden op slot voor wagens op fossiele brandstof. ,,Wij willen dus graag investeren in een schoon wagenpark, maar er is gewoon geen stroom. Voordat alles geregeld is, zijn we nog heel wat jaren verder. Ik weet ook niet wanneer het omslagpunt komt, maar ondertussen groeien we wel, dus we moeten iets.”

Waterstof staat los van het stroomnet en kan vervoerd worden met trucks of door buizen

Stilzitten doet hij in elk geval niet. Hij denkt ook al na over een truck die rijdt op waterstof. Daar heeft Luijten op de lange termijn meer vertrouwen in dan elektrisch rijden - in elk geval voor vrachtwagens. ,,Waterstof staat los van het stroomnet en kan vervoerd worden met trucks of door buizen. In Tilburg gaat komende jaren ook een tankstation voor waterstof komen.” Met die proef wil Luijten graag meedoen.

Maar de rekensom blijft lastig met al die nieuwe techniek. ,,Van dieselwagens kan ik precies uitrekenen hoe lang ze gemiddeld meegaan, hoeveel onderhoud er ongeveer aan zit, dat soort vragen. Van wagens op accu’s of waterstof weten we dat simpelweg nog niet, dus is doorrekenen ook lastig. En gaan ze een jaar te vroeg stuk, dan lijd je op elke nieuwe wagen verlies.”

In het eerste kwartaal van 2024 hoopt Luijten in elk geval een elektrische vrachtwagen te hebben. Een jaartje later hoopt hij ook een vrachtwagen op waterstof in het wagenpark te hebben. Want, wil hij nog maar eens zeggen, met de tijd meegaan ‘is ook gewoon heel leuk’.