Schulphulpverlening verwacht barre tijden: vroegsignalering energierekening ondernemers in de maak

De hoge energiekosten zijn een verschrikkelijke tijdbom voor ondernemers. De Ondernemer schrijft daar dagelijks over. Volgens Michiel Hordijk, directeur van het Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf (IMK), is de energienota erger dan de uitgestelde belasting die je als ondernemer vanaf deze maand moet gaan betalen. ,,Bij de Belastingdienst kan je nog om uitstel vragen. Energienota kan je niet uitstellen, die moet je betalen. Ga je die rekening wel of niet betalen? Als het energiebedrijf merkt dat de betalingen haperen, een ondernemer is aan het schuiven met zijn crediteuren, kunnen ze bij de gemeente aan de bel trekken. Door middel van een screening, bijvoorbeeld via het IMK, kan gekeken worden naar de actuele situatie. We zijn in staat om te kijken of een onderneming nog levensvatbaar is. Met die vroegsignalering houden we dus een vinger aan de pols.”

Een rondgang langs de schuldhulpverlening voor ondernemers, brancheorganisaties en belangenbehartigers leert dat ondernemers vooral nu niet moeten gaan afwachten, treuzelen. ,,Alles komt als een clusterbom ineens samen. Het is dus niet alleen de energienota, maar ook die uitgestelde belastingen, het mogelijk terugbetalen van coronasteun, inflatie, personeelstekort, huren die omhooggaan en het feit dat de consument de hand op de knip houdt. Het gaat echt allemaal parten spelen bij de keuze; welke rekening ga ik als eerste betalen?”, aldus Hordijk.

BKR ziet betaalachterstand bij ondernemers oplopen

Stichting Bureau Krediet Registratie (BKR) meldt dat zij het aantal ondernemers met een betalingsachterstand ziet toenemen. Het gaat om ondernemers die bij BKR geregistreerd staan met zowel een zakelijk als een consumptief krediet. Peter van den Bosch, bestuursvoorzitter van BKR, zegt dat zakelijke kredieten niet gereguleerd worden in Nederland. Zo hebben kredietverstrekkers die alleen zakelijke leningen verstrekken bijvoorbeeld niet de verplichting om kredieten te registreren. Van den Bosch: ,,De vraag die rijst is bijvoorbeeld hoeveel betalingsachterstanden op een consumptief krediet worden afgelost door het aangaan van een zakelijk krediet. Zo wordt het ene gat met het andere gedicht.”

Van den Bosch stelt dat BKR een belangrijke rol heeft om schulden en overkreditering tegen te gaan. ,,Maar zonder volledig overzicht blijft het op het gebied van zakelijke kredieten een blinde vlek.”

Ondernemers hebben door corona al flink geleden, hun (eigen)vermogens zijn geslonken

,,Wat mij nu opvalt, is dat ondernemers weinig buffers hebben. Ze hebben door corona al flink geleden, hun (eigen)vermogens zijn geslonken. Nu komen er de gevolgen van hogere energiekosten, hoge inflatie en stijgende grondstofprijzen nog bij. Ik heb de laatste weken al veel ellende gezien, daarom zetten we ons schrap voor de laatste maanden van dit jaar en het begin van 2023.”

Aan het woord is Silke Eitink. Ze weet waar ze over praat. Eitink is al ruim twintig jaar adviseur schuldhulpverlening, onder andere bij ROZ Groep voor ondernemers. ROZ (Regionaal Organisatie Zelfstandigen) is een overheidsorganisatie en werkt voor bijna alle gemeenten in Twente en de Achterhoek. Via haar netwerk is ze betrokken bij het Schuldenlab, Schouders Eronder en zijdelings bij de Vliegen Brigade. Eitink: ,,Vanuit de NVVK, vereniging voor schuldhulpverlening en sociaal bankieren, is die brigade opgezet om gemeenten snel te ondersteunen bij optuigen van een goede dienstverlening aan ondernemers. Zij hebben, net als burgers, recht om volgens de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening geholpen te worden. Vroegsignalering van schulden is een wettelijke taak voor de gemeente.”

De tekst gaat onder de foto verder.

Ze stopt even om dan te zeggen dat faillissement echt niét altijd de oplossing is. ,,Je hebt als ondernemer met schulden recht op schuldhulp en je hebt het recht om te laten beoordelen of je bedrijf levensvatbaar is. Bij een faillissement wordt dit recht een ondernemer ontnomen. Vaak is dit onkunde bij de ondernemer en onbekendheid van mogelijkheden bij gemeenten. Daarom is het van groot belang dat zowel gemeenten, maar ook zeker ondernemers, weten wat er kan. Voor ondernemers geldt daarbij ook dat hoe eerder men zich meldt en de problemen op tafel legt, hoe groter de kans is om het bedrijf te redden, en wellicht ook met een minder intensieve hulpverlening.”

Vereniging van Nederlandse Gemeenten maant gemeenten ondernemers te helpen

Vereniging van Nederlandse Gemeenten, koepelorganisatie van alle gemeenten in Nederland, is duidelijk: ‘Biedt ondernemers met financiële zorgen tijdige en passende ondersteuning. Voorkom (toename van) schulden en het failliet gaan van ondernemingen en beperkt de hieruit voortvloeiende maatschappelijke kosten.’

De VNG-oproep heeft effect want een gemeente als Sittard-Geleen heeft een speciaal noodfonds voor ondernemers opgetuigd dat zeker tot 1 december open staat. Het IMK is betrokken bij de beoordeling of de onderneming nog levensvatbaar is.

Energiebedrijven, maar ook zorgverzekeraars en verhuurders van woningen, mogen sinds 1 januari 2021 gemeenten waarschuwen als zij zien dat hun klanten hun rekeningen niet betalen. ,,De gemeente neemt dan contact op met de ondernemer. Hoe gaat het financieel? Het is de bedoeling ze zo in beweging te laten komen”, vertelt Eitink. ,,Vroeger zeiden gemeenten: ‘eet eerst je huis maar op’. Gelukkig zetten gemeenten ondernemers steeds hoger op de agenda. Het is belangrijk vanuit economische overwegingen en zij creëren werkgelegenheid.”

Vooral kleinere ondernemers hebben het volgens ONL lastig

Hans Biesheuvel van ondernemersverenging ONL is tevreden dat er achter de schermen wordt gewerkt aan het optuigen van een early warning-systeem voor ondernemers. Maar net als Hordijk en Eitink ziet hij dat ondernemers soms echt te laat gaan handelen. ,,Ik constateer de schuldenproblematiek vooral bij kleinere ondernemers. Ik krijg telefoontje van ondernemers die hun energierekening zien toenemen van 1.700 euro naar 5.000 euro per maand. Ze betalen die 1.700 euro, maar de rest niet. Ze bouwen een schuld op van 3.300 euro per maand.''

,,Het is voor hen moeilijk om alles te reguleren, te overzien: belasting betalen, energienota voldoen, de gevolgen van de hoge inflatie et cetera. Maar door schaamte en teleurstelling kaarten ze hun problemen te laat pas aan. Het is vooral op te lossen door nu serieus het gesprek aan te gaan. Steek niet je kop in het zand, praat met je boekhouder. Laat hem een eerlijk liquiditeitsoverzicht maken. Breng de kasstroom in kaart en ga daar serieus doorheen. Als je nu ziet dat je in november of december gaat vastlopen, begin dan nu met het nemen van maatregelen.”