Podcastserie My Future Dream Job: Anic van Damme onderzoekt de banen van 2030

Een human-machine interaction expert, zo luidt de functietitel uit de eerste aflevering van My Future Dream Job: iemand die schippert tussen menselijk en computer-aangestuurd personeel. En een battery materials sourcing engineer houdt zich bezig met het ontwerp en de recyclemogelijkheden van de volgende generatie batterijen. Nu nog niet, maar over pakweg acht jaar wel.

In elke aflevering van My Future Dream Jobspreekt Anic van Damme twee deskundigen uit werkvelden als energie, digitalisering, hr en onderwijs. Zelf was de Amsterdamse jaren een van de presentatoren van NOS op 3 en later het gezicht van technologieplatform Bright van RTL. Het idee voor de podcast ontstond vanuit haar voorliefde voor tech-onderwerpen, maar ook vanuit haar ervaringen op werkgebied. ,,Op mijn carrièrepad ben ik een paar keer flink gestruikeld. Ik wil anderen graag helpen met het maken van bewuste keuzes in hun loopbaan”, vertelt Van Damme in Het Parool.

Om met een praktisch euvel te beginnen: hoe maak je een keuze voor een baan die nog niet bestaat?

,,Die vraag stel ik aan alle experts in de podcast: hoe kun je er nou op voorsorteren dat je over acht jaar op die plek terechtkomt? Het verschilt natuurlijk per beroepsgroep, maar de gemene deler is dat er veel eigen initiatief voor nodig is. Blijf op de hoogte van ontwikkelingen in je interessegebied, praat met mensen, breid je netwerk uit. Dat vergt zelfstandigheid.”

De podcast is van Universiteit Twente, maar dus niet alleen voor studenten.

,,Zeker niet. Ook mensen die al aan het werk zijn, zullen moeten meebewegen met hun werkveld. Al helemaal nu de arbeidsmarkt in crisis verkeert en de werknemers het werk bij wijze van spreken voor het uitkiezen hebben, is zelf de regie houden belangrijk. Ook bedrijven moeten scherpere keuzes maken: waar gaan zij op inzetten in de toekomst? Of dat nu omwille van robotisering, duurzaamheid of een recessie is.”

Hoe komt u er zelf achter welke nog niet-bestaande banen er over acht jaar zullen zijn?

,,Ik weet dat niet zelf, maar ga in gesprek met grote denkers uit bepaalde vakgebieden. Aan hen stel ik de vraag: hoe ziet de wereld er in 2030 uit in jouw werkveld? Welke ontwikkelingen zijn er nodig om die toekomst te realiseren? Wat voor iemand heb je daarvoor nodig? Kortom: wat moet iemand doen en hoe kunnen we die functie het beste noemen. Bovendien zijn er in deze beroepsgroepen al mensen aan het pionieren. Alle veranderingen die we bespreken in de podcast zijn reeds ingezet.”

Het moet lastig zijn om de kennis en het jargon van die pioniers toegankelijk te maken voor een brede groep luisteraars.

,,Gelukkig is dat juist wat ik zo leuk vind aan tech: verhalen vertellen over de mogelijkheden die er zijn, zodat die voor iedereen begrijpelijk worden. Zelf ben ik ook geen expert op deze gebieden. Voor elk onderwerp moet ik me heel goed inlezen.”

Het idee voor de podcast ontstond vanuit die passie voor tech, maar heeft ook een persoonlijke motivatie.

,,Klopt. Zelf heb ik te weinig vooruitgekeken wanneer ik ergens werkte. Dat heeft me meermaals parten gespeeld. Toen me bij NOS Op 3 werd gevraagd wat ik er in de toekomst wilde doen, had ik geen idee. Ik was alleen met het nú bezig. Maar mijn chef wilde weten waar we samen naartoe konden werken. Als zo’n doel er niet was, zei zij, hield het op een gegeven moment op.”

Is dat waarom u er uiteindelijk wegging?

,,Ja. Toen mijn contract niet werd verlengd, vatte ik dat persoonlijk op, dat voelde als een break-up. Voor mijn gevoel zat ik daar bovendien helemaal op mijn plek. Gelukkig kreeg ik dat gevoel terug toen ik op de binnenlandredactie van NOS en later bij Bright begon. Maar begin 2020 raakte ik overspannen en moest ik mijn werk abrupt neerleggen. De fysieke klachten die erbij kwamen kijken – onder andere concentratie- en geheugenverlies – waren zo heftig dat ik gewoonweg niet meer kón. Ook dat leidde tot nieuwe inzichten.”

Zoals?

,,Ik stond altijd aan. Zodra ik bij NOS het pand uitliep zat ik op mijn telefoon, ’s avonds keek ik nieuwsuitzendingen en checkte ik social media. Bij Bright reageerde ik op comments onder de video’s die we die dag hadden gepubliceerd. Dat legt meteen de donkere kant van tech bloot: de macht van de grote innovators in Silicon Valley.”

Komt die donkere kant ook aan bod in de podcast?

,,Ja, dat is hard nodig. Al staan we wel positief tegenover de toekomst. De experts die ik spreek, hebben een passie voor een betere, gezondere wereld. Dat werkt aanstekelijk. Ik bekijk de psychologische trucjes die worden toegepast om ons online te houden vooral gefascineerd. Hoe werkt het en wat zijn de drijfveren van de makers?”

En u bespreekt dus ook uw eigen worstelingen op werkgebied.

,,Nou, ik refereer aan mijn loopbaan, maar de podcast gaat daar niet over. Soms speel ik met de gedachte om nog een podcast te beginnen die van persoonlijker aard is. Maar dat vind ik ook eng. Tegelijkertijd vind ik het belangrijk dat mensen weten dat het oké is om soms in de put te zitten of niet op de toppen van je kunnen te presteren.”

Dat wist u zelf voor uw overspannen raakte niet?

,,Nee. Ik identificeerde me enorm met mijn werk. Daarom nam ik mijn vertrek bij NOS op 3 ook zo persoonlijk, terwijl het dat natuurlijk niet is: het is een zakelijke beslissing. Nu weet ik dat mijn werk niet mijn leven is. Ik was zo ambitieus en perfectionistisch dat het me heeft genekt. Toen ik thuiszat, ben ik mezelf gaan fileren: waarom doe ik wat ik doe? Waar komt dat perfectionisme vandaan? Waarom voel ik zo’n bewijsdrang?”

Is die bewijsdrang nu weg?

,,Ik word er in elk geval niet meer door gehinderd. Ik wil heel graag verhalen vertellen, maar hoef niet zo nodig meer met mijn hoofd op tv. Vroeger was dat ook een drijfveer. Dat succes nu geen einddoel meer is, voelt als een verademing.”

Wat doet u anders dan vroeger?

,,Ik maak nog steeds tv-programma’s, bijvoorbeeld voor National Geographic, maar ik doe dat nu freelance en met begeleiding van iemand die me helpt bij mezelf te blijven. Ik denk dat zo iemand in je omgeving belangrijk is. In mijn geval is dat mijn manager. Hij daagt me uit – is dit project in lijn met waar je naartoe wil, waar wil je over een paar jaar staan? – maar denkt ook met me mee. Zo blijf ik scherp op de toekomst.”

Wat doet u zelf in 2030?

,,Dan vertel ik nog steeds verhalen over innovatie. Of dat online, op televisie, in podcasts of in corporate video’s is, dat doet er niet toe. In ieder geval wil ik werken voor bedrijven die de wereld beter willen maken. Dankzij My Future Dream Job weet ik nu dat er in elk werkveld ook mensen nodig zijn die wellicht geen expert zijn, maar wel anderen kunnen meenemen in een technologische beweging. Daarin zie ik wel een rol voor mezelf weggelegd.”