ONL-voorzitter Erik Ziengs noemt de val van het kabinet teleurstellend en pijnlijk. „Voor ondernemers stonden er belangrijke punten in het hoofdlijnenakkoord”, zegt hij. „Daar is in een jaar weinig van terechtgekomen.” Hij is kritisch op de politiek: „Als ondernemer ga je door, weer of geen weer. In Den Haag trekken ze de stekker eruit zodra het lastig wordt.”
Ziengs wijst vooral op dossiers die ondernemers al jaren parten spelen. „De loondoorbetaling bij ziekte is voor veel ondernemers een molensteen. En het zzp-dossier leek eindelijk in beweging te komen, maar staat nu weer stil.” Volgens hem betekent stilstand voor ondernemers simpelweg achteruitgang. „Zonder duidelijkheid weten ondernemers niet waar en wanneer ze moeten investeren.”
Niet nog eens zo’n fragiel vierpartijenkabinet. Ondernemers snakken naar perspectief
Erik Ziengs Voorzitter ONL
Hij hoopt op snelle verkiezingen en een stevig kabinet dat knopen durft door te hakken. „Niet nog eens zo’n fragiel vierpartijenkabinet. Ondernemers snakken naar perspectief.” ONL werkt ondertussen aan een nieuw verkiezingsmanifest en wil ervoor zorgen dat belangrijke onderwerpen niet controversieel worden verklaard. „Stilstand is achteruitgang”, aldus Ziengs.
VNO-NCW en MKB-Nederland: stabiel kabinet nodig
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland delen die zorgen. „Nederland heeft dringend behoefte aan een daadkrachtig en stabiel kabinet”, stellen ze. „Belangrijke dossiers zoals stikstof, energiekosten en ons verdienvermogen dulden geen uitstel.” Volgens hen kan Nederland zich geen maandenlange politieke impasse veroorloven.
Vakbond CNV noemt de val treurig maar onvermijdelijk. Voorzitter Piet Fortuin stelt dat veel kiezers hun hoop vestigden op dit kabinet. „Het is triest dat beloften niet kunnen worden waargemaakt.” CNV roept de politiek op om in de demissionaire periode de verbinding te zoeken en hoopt dat plannen rond de arbeidsmarkt en het vroegpensioen worden doorgezet.
Lees ook: PVV van Wilders grote winnaar Tweede Kamerverkiezingen, maar wat doet de partij voor ondernemers?
Uit Rotterdam klinkt ook kritiek. Havenbedrijven dringen aan op een nieuw kabinet dat doorpakt. „De wereld wacht niet op Nederland”, waarschuwt ondernemersorganisatie Deltalinqs. „De val van het kabinet mag er niet toe leiden dat oplossingen voor behoud van welvaart, goed werk en soevereiniteit verder uit beeld raken.”
Koninklijke Horeca Nederland niet blij, maar ziet kansen
„Ondernemers zijn toe aan rust en een goed ondernemersklimaat en ,ervan uitgaande dat we straks een demissionair kabinet hebben, dit zorgt voor veel stilstand en onzekerheid”, zegt Marijke Vuik, voorzitter van Koninklijke Horeca Nederland (KHN). Voor de KHN zitten er twee kanten aan de val van het kabinet. „Op het vlak van regeldruk zagen we dat er goede stappen genomen werden en er ontstond een goede samenwerking tussen partijen. Er waren misschien nog niet heel veel resultaten, maar we zagen het de goede kant op gaan. Veel politici waren het er nu over eens dat de regeldruk en administratieve lasten omlaag moeten.”
Naast de regeldruk ziet Vuik juist een kans wat betreft de btw-verhoging voor hotels die vanaf 1 januari 2026 ingaat. „De verhoging staat al in de wet, maar van veel politici horen we dat ze er ook niet blij mee zijn. Dus we hopen dat alle kaarten nu weer op tafel liggen. Aankomende maand komt er een impactanalyse van het Ministerie van Financiën dat denk ik dezelfde conclusie heeft als onze eigen impactanalyse: de btw-verhoging levert minder op dan dat het zal kosten.”
Energiekosten, stikstofproblemen, netcongestie
Deltalinqs-voorzitter Victor van der Chijs ziet problemen opstapelen. „Hoge energiekosten, stikstofproblemen, netcongestie en een gebrek aan investeringen in infrastructuur en innovatie bedreigen onze nationale welvaart en strategische autonomie.” Volgens de havenbedrijven moet er op volle kracht worden doorgewerkt.
De energiesector waarschuwt eveneens voor vertraging. Een demissionair kabinet betekent volgens branchevereniging Energie-Nederland uitstel van besluitvorming en wetgeving, terwijl er juist tempo nodig is. „Nederland kan het zich niet veroorloven maatregelen die de leveringszekerheid en betaalbaarheid van energie waarborgen vooruit te schuiven”, stelt voorzitter Cora van Nieuwenhuizen.
Het kabinet had nauwelijks plannen gemaakt
Sandra Phlippen Hoofdeconoom ABN AMRO
Netbeheerders sluiten zich daarbij aan. „Laat de energietransitie en onze economie niet vallen,” zegt Hans-Peter Oskam van Netbeheer Nederland. „De uitdagingen zijn groot en dulden geen uitstel.”
Woningbouw, stikstof, klimaat en arbeidsmarkt
Volgens hoofdeconoom Sandra Phlippen van ABN AMRO lijkt de economische impact van de kabinetsval voorlopig beperkt. „Het kabinet had nauwelijks plannen gemaakt”, zegt ze.
Daardoor zijn er weinig projecten die nu vertraging oplopen. „Belangrijke dossiers als woningbouw, stikstof, klimaat en arbeidsmarkt lagen al stil. Daar is Nederland volledig vastgelopen.”
‘Roekeloze kamikazeactie’
De politieke reacties laten zich raden. Na nog geen jaar heeft Geert Wilders de stekker uit de coalitie getrokken. Op X schreef hij kort: „Geen handtekening voor onze asielplannen. Geen aanpassing Hoofdlijnenakkoord. PVV verlaat de coalitie.”
BBB-leider Caroline van der Plas noemt het “een roekeloze kamikazeactie”, Nicolien van Vroonhoven (NSC) vindt het “onverantwoord”, en Dilan Yeşilgöz (VVD) is “zo pissig” dat woorden tekortschieten.
De breuk hing al even in de lucht. Maandagavond zaten de vier partijleiders in spoedoverleg over nieuwe afspraken rond asiel. Wilders liet daar al blijken dat hij twijfelde, en die twijfels blijken nu definitief.
Lees ook: Jacco Vonhof: ‘Kabinet geeft economie en ondernemerschap weer prominente plek op de agenda’
