Onsterfelijk leek hij; de gerenommeerde chef-kok en gastronomisch icoon Jonnie Boer. Onwerkelijk dat iemand zoals hij zomaar kan wegvallen. Wat een groot verlies voor zijn vrouw, kinderen en medewerkers van zijn restaurant De Librije en de andere bedrijven. Jonnie was de drijvende kracht achter zijn restaurants. Gelukkig had hij al werk gemaakt van zijn opvolging, zoals te zien was in de documentaire ‘De Opvolging’, waarover ik meerdere blogs heb geschreven. Ik bewonderde de zorgvuldigheid waarmee hij en zijn vrouw Thérèse de overdracht voorbereidden. En dan ineens, totaal onverwacht, is alles anders. Hoe ga je daarmee om als ondernemersfamilie? Hoe blijf je functioneren als bedrijf? En hoe kun je als ondernemer maatregelen treffen voor het geval je plotseling komt te overlijden?
Gelukkig waren ze begonnen
Wat zullen Thérèse en de kinderen Jimmie en Isabelle blij zijn dat zij al zoveel gesprekken hebben gevoerd met elkaar over de toekomst. Hoe anders zou het zijn geweest als dat niet het geval was. Natuurlijk was het overnameproces nog niet klaar. Natuurlijk hadden Jonnie en Thérèse nog een tijd samen moeten werken en hadden ze beetje bij beetje moeten loslaten om met z’n tweetjes van andere dingen te genieten. Isabelle en Jimmie zijn misschien nog niet klaar, maar gelukkig weten ze wat de bedoeling is. Ze weten wat de wil van Jonnie is en welk beroep er op hen wordt gedaan. Ze zijn geen vreemden in het bedrijf, want ze draaiden al volop mee.
Twee weken na het overlijden ging De Librije weer open. De familie heeft aangegeven door te gaan en dat lijkt me ook een geruststellende boodschap voor hun medewerkers. Jimmie schreef op de dag waarop zijn vader overleed op Instagram: ‘Ik ga je trots maken, ook al ga je het niet zien…zie je snel ouwe.’ Ik kreeg kippenvel bij het lezen van dat bericht. Een prachtige belofte van een zoon aan zijn vader en tegelijkertijd een ontzettend moeilijke opgave die hij zichzelf hier oplegt.
Nu is het een kracht waaruit Jimmie kan putten om hard te werken en om door te gaan. Maar later lijkt het mij de kunst om deze belofte van het trots maken en de impliciete levensopdracht die daarin schuilt niet als last te gaan ervaren. Als de tijd rijp is zou ik hem weleens de coachende vraag willen stellen wanneer hij vindt dat de belofte van het trots maken is ingelost en of hij de schuld zou kunnen dragen als hij zijn belofte zou breken.
Lees ook: Opvolging De Librije is ‘kwetsbaar en slim’ van ‘perfectionisten’ Jonnie en Thérèse
Ineens aan het roer van De Librije
Ik heb vaker opvolgers ontmoet die onverwacht voor de acute keuze stonden of ze wel of niet in de voetsporen van hun overleden of zieke vader zouden stappen. Als je daar als kinderen plotseling mee te maken krijgt, komt er ontzettend veel op je af. Dan komt rouw en werk ineens samen. Medewerkers rouwen ook, dus op wie kan jij terugvallen? Alles is ineens anders en de opvolger mag dan al rouwend de kar gaan trekken. Een zware dobber! Bij De Librije komen de kinderen er niet alleen voor te staan, want Therese is er ook nog. Bovendien is hun collega en chef-kok Nelson Tanate mede-eigenaar en daarmee opvolger. Zij kunnen elkaar dus ondersteunen. Dat hebben ze goed geregeld.
Ik kom het te vaak tegen dat het gesprek over opvolging wordt uitgesteld. Ik kan wel een boek uitbrengen met excuses waarom de tijd nog niet rijp zou zijn om stappen te zetten. De excuses variëren van te druk zijn, de zwangerschap van een dochter, de studiekeuze van een kind, een burn-out van een gezinslid tot de buitenlandstage van een familielid en nog veel meer. Ja, duidelijkheid creëren over de toekomst en de opvolging is inderdaad best lastig. En ja, het kan zijn dat niet iedereen in de familie blij gaat zijn met de te maken keuzes. Maar ze niet maken, kan op den duur nog veel meer ellende veroorzaken. De opvolging regel je niet alleen voor jezelf, maar ook voor je familie en voor je bedrijf.
Begin met praten over opvolging
Elke opvolging – bij leven- begint met het uitspreken van de intentie om de opvolging te regelen. Het mooiste is, vind ik, als het initiatief bij de ondernemer vandaan komt, maar steeds vaker zie ik dat kinderen het voortouw nemen. Als pa of ma niet in beweging komt, vind ik dat een dappere en mooie zet van de nieuwe generatie. Wat ik te vaak meemaak is dat er een halve poging wordt gedaan om het gesprek te starten. Er wordt dan op een knullige en onhandige manier bijvoorbeeld ergens op een willekeurige namiddag tijdens de werkzaamheden en tussen neus en lippen door een vage intentie uitgesproken. Vaak vervolgd met de niet concrete afspraak om het er eens een keertje over te hebben.
Oké, dat is in elk geval wat, maar ik zie liever een constructief en helder gesprek waarin iedereen zich kan uitspreken. Plan dat gesprek gewoon eens! Begin met het vrijblijvend ophalen van de verwachtingen van de betrokken familieleden over de toekomst. Spreek je wensen uit en laat de anderen dat ook doen. Daarna kan je in een rustig tempo toewerken naar heldere afspraken en concrete besluiten. Het is mijn werk om hierbij te ondersteunen, maar als de stap naar een professional te groot is, begin dan in elk geval zelf het gesprek. Gewoon aan de keukentafel.
Hoe nu verder met De Librije?
Bij de familie Boer voeren ze vast hele andere gesprekken in deze dagen. Het restaurant is weer open, maar er is een grote leegte die opgevuld moet worden. De tijd zal het leren hoe ze dat gaan doen. Het proces voor Jimmie en Isabelle is hiermee vast in een stroomversnelling gekomen en hopelijk voelen zij nog voldoende ruimte om een eigen koers en tempo te kiezen. Ik ben erg benieuwd of de documentairemakers deze fase mogen volgen en of we als kijkers nog iets gaan zien van dit proces. Zo niet, dan snap ik dat ook heel erg goed. De buitenwereld kan wachten. Ik wens de familie Boer hoe dan ook heel veel sterkte toe bij het verwerken van dit grote verlies en het voortzetten van het levenswerk van hun man en vader.
Lees ook: ‘Lieve man’ Jonnie Boer bouwde samen met vrouw Thérèse De Librije uit tot ‘echt merk’
