Hoe Twentse uitvinding Joppiesaus de wereld veroverde

Op de markt in Enschede weet een oudere man het zeker: „Ik lust alles bij m’n frietje, maar Joppiesaus is het allerlekkerste. Die heeft gewoon speciale smaken. Wist je dat de saus hierachter in Glanerbrug bedacht is? Bie de eerste cafetaria rechts. De naam van die man weet ik niet, maar hij is nu miljonair.''

Van België tot Spanje

Zoals gebruikelijk met sterke marktverhalen kloppen ze deels wel en deels niet, zo schrijft Tubantia. Joppiesaus is echt uitgevonden in Glanerbrug (gemeente Enschede), bij Annie’s Snackbar. En inderdaad: dat is de eerste cafetaria aan de rechterkant van de Gronausestraat. De goudgele saus kun je zonder spot zelfs het belangrijkste exportproduct van Glanerbrug noemen. Ze wordt tegenwoordig ook geserveerd op Belgische frieten, Duitse Pommes en Spaanse patatas bravas. En Harry Niemeijer, de man die de saus tot een succes maakte, is er ook zeker niet slechter van geworden.

Wat er niet klopt? Niemeijer (53) is de eigenaar van snack- en sauzenfabrikant Elite in Neede. Hij is dus de ontdekker van het sausje, niet de uitvinder. De Achterhoeker liep begin deze eeuw tijdens een werkbezoek in Glanerbrug bij toeval tegen de saus aan. Die saus was zoet, bevatte ui, met een touch van kerrie en luisterde naar de naam Joppiesaus. „Ik dacht direct: dat klinkt grappig”, zegt hij. „En ze smaakte ook nog eens lekker, anders dan de bestaande sauzen.”

Miljoenen emmers Joppiesaus

Janyne de Jager, de dochter van de snackbarhoudster, bedacht het recept en doopte het tot Joppiesaus. Ondernemer Niemeijer zag kansen voor Joppie en nam de saus in productie. Een mooi verhaal: als compensatie kon Janyne uit twee opties kiezen: 1.000 gulden of 10 cent per verkochte emmer.

Gelukkig voor de uitvindster koos ze voor de laatste optie. En de dubbeltjes stroomden binnen. Joppie veroverde namelijk in no-time cafetarialand en de afname groeit nog steeds. Hoeveel flessen en emmertjes er van de band rollen in Neede wil Niemeijer niet zeggen, maar waarschijnlijk zijn het er miljoenen per jaar. Verder zijn er tegenwoordig Joppie-chips, Joppie-burgers en Joppie-slaatjes van Johma Salades.

Geen witte jassen

Iedereen houdt van Joppie, zo lijkt het. „De naam is achteraf een belangrijk deel van het succes”, zegt Niemeijer. „Het is een speelse naam. Bekt best lekker, toch? Daarbij is het makkelijk te onthouden.” En dat terwijl Joppie niets meer is dan de bijnaam van de Glanerbrugse bedenkster Janyne: Jop. Joppiesaus dus. Gaaf in deze tijd van peperdure reclamebureaus en gladde marketeers. Niemeijer: „Veel ondernemers zijn lokale helden, die maken zelf mooie producten. Wij hebben geen groot panel met mensen in lange witte jassen die de hele dag nieuwe dingen bedenken. Dit past juist mooi bij ons.”

In snackrooms is Joppiesaus tot de top van het segment doorgedrongen. Nou eet ik zelf graag een frietje (mijn persoonlijke favoriet: mayo-pinda), maar een diepere kijk in de sauswereld levert me weer nieuwe inzichten op. Zo leer ik dat we in Nederland een ‘vrij traditionele sauscultuur’ hebben. Ah ja, onze sauscultuur. Er zijn dagen dat ik er niet aan het denk. Maar er zit een kern van waarheid in. Bedenk zelf maar: welke nieuwe snacksauzen zijn er de afgelopen twintig jaar bijgekomen? Je hebt mayonaise, curry, ketchup en pindasaus. Iets anders moeten we niet op onze vette hap, zo is gebleken.

Me-too sauzen

Nieuwe sauzen slaan vaak snel dood en degene die wel aanslaan zijn varianten op bestaande producten. „Dat noemen wij me-tooproducten”, zegt Niemeijer. „Zo van: wij hebben er ook een, maar het bestaat eigenlijk al.” Welgeteld één naam lukte het om in volumes tussen de grote jongens te komen: de Twents-Achterhoekse Joppiesaus. „Joppie was anders. Die is langzaam de 'big five'binnengeslopen, zoals wij dat noemen. Met een compleet eigen smaakprofiel.”

Joppiesaus wordt momenteel ingeschaald op een verdienstelijke vierde plaats na mayonaise, pindasaus en curry. Ketchup heeft voorlopig het nakijken. „Het mooie voor ons: er zijn een boel merken mayonaise, maar van Joppiesaus is er maar één”, zegt Niemeijer. Daar heeft de Achterhoeker overigens wel alles aan gedaan. Namaak-varianten als Jonkiesaus, Dieselsaus en Tokkiesaus (echt waar, de slogan was zelfs: asociaal lekker!) sneuvelden of werden de kop ingedrukt. Vorig jaar spande Niemeijer nog een rechtszaak aan tegen een Duitse supermarkt die met Joppie Special Sauze op de markt kwam.

Of de Glanerbrugse uitvindster zelf inmiddels miljonair is? Ze verdiende er goed aan, maar helaas voor haar eindigde het dubbeltjescontract na vijf jaar. Maar ja, je hele leven voor een duppie op de eerste rang zitten is misschien ook wel heel lang...