Primeur voor nonnen met eerste commerciële abdijwijn

Zuster Mechtild (80) walst de eerste witte wijn van eigen kloostergrond als een professioneel wijnkenner door het glas. Dan proeft ze aandachtig. ‘Het valt me niet tegen’, zegt de bejaarde non met een innemende glimlach. ‘Hij is niet zuur.’ Als de fotograaf haar op de foto zet, grapt ze: ‘Sta ik weer in de krant met een glas – altijd hetzelfde.’ En het is ook nog eens 11 uur ’s ochtends.

De zestien zusters van het norbertinessenklooster Sint-Catharinadal in Oosterhout hebben dit weekend hun eigen wijn uit eigen wijngaard gelanceerd. Drie weken geleden zijn 11 duizend flessen wit en rosé gebotteld. Dat is wel wat minder dan verwacht. Maar met de oogst van dit najaar hopen ze de productie op te voeren naar 25 duizend flessen en over enkele jaren zelfs naar 50 duizend.

De wijngaard – 35.300 wijnstokken op 7,5 hectare - is een nieuwe inkomstenbron om het enorme kloostercomplex te kunnen onderhouden. Eerder zijn de zusters, van oorsprong een contemplatieve orde, al logeerkamers gaan verhuren en openden ze vorig jaar een restaurant en winkel.

Brainstormsessie

Het begon vijf jaar geleden toen de Brabantse nonnen gingen nadenken over alternatieve inkomstenbronnen, vertelt priorin Maria Magdalena (60), de overste en jongste zuster in het klooster. De Oosterhoutse nonnen zijn bedreven in de kalligrafie en restaureren oude boeken, maar die commerciële activiteit was mede door de crisis steeds verder afgenomen. ‘Ik begin geen bierbrouwerij’, had priorin Maria Magdalena tijdens zo’n brainstormsessie uitgeroepen.

Lesley Herbert, penningmeester van het stichtingsbestuur dat de commerciële belangen van het klooster behartigt: ‘Ik ben nogal een flapuit, dus ik zei in reactie: dan begint u toch een wijngaard.’ Maria Magdalena: ‘Toen het woord wijngaard viel, was het voor mij klaar. Wijn past wel bij ons. Zoals in het evangelie van Johannes staat: ‘Christus is de wijnstok en wij, de mensen, zijn de ranken.’

Penningmeester Herbert: ‘Financieel bekeken had u beter bier kunnen gaan brouwen. Dan was er binnen een halfjaar bier geweest. Deze wijn is er pas drie jaar nadat de wijngaard is aangelegd.’ Maria Magdalena glimlacht minzaam: ‘Zusters zijn eigenwijs.’

Inspiratie

Om commerciële inspiratie op te doen, gingen de Oosterhoutse nonnen wel langs bij de monniken van abdij Koningshoeven in Berkel-Enschot, die het trappistenbier La Trappe brouwen. Ook namen ze een kijkje in een wijngaard in het Zeeuwse dorpje Dreischor. Ze lieten een Zuid-Afrikaanse wijnmaker invliegen en benoemden een Nederlandse wijnkenner tot wijngaardbeheerder.

In mei 2015 werd de wijngaard ingezegend door de pastoor. De nonnen deden een beroep op het reïntegratiebedrijf van de gemeente, waardoor mensen ‘met een afstand tot de arbeidsmarkt’ aan het werk konden langs de gestaag groeiende druivenranken. Ze schakelden vrijwilligers in voor de druivenpluk.

‘Het is niet zonder slag of stoot gegaan, maar het is gelukt’, zegt Maria Magdalena, waarna ze met nauwelijks verholen trots een fles ‘Sint Catharinadal 2017’ ontkurkt. Het is een witte wijn, een blend van auxerrois, pinot blanc en pinot gris. Tijdens het inschenken der glazen draait ze als een echte sommelier de fles een kwartslag – dat heeft ze vaker gedaan. ‘We drinken hier wel eens een wijntje, maar niet elke dag hoor’, verklapt de priorin.

Op het klassiek vormgegeven wijnetiket zijn het wapen en het torentje van het klooster te zien, een druiventros en een gebroken wagenwiel, met in het midden het jaartal 1271. In dat jaar werd het eerste klooster van de norbertinessen in Wouw gesticht. Sinds 1647 zijn de zusters in Oosterhout gevestigd. ‘Met liefde en toewijding omringd door de zusters Norbertinessen, van het oudste bestaande vrouwenklooster in Nederland’, meldt het etiket aan de achterkant van de wijnfles.

Groene appel en mineralen

‘Het kon slechter’, zegt Maria Magdalena nadat ze een eerste slok heeft geproefd. De zusters blijven bescheiden. Een medewerkster in de kloostertaveerne, meer wijnkenner, meent ‘groene appel en subtiele mineralen’ te proeven. Het klooster heeft ook chardonnay en rosé (van gamay en pinot noir-druiven) gemaakt. ‘De chardonnay is houtgelagerd, je proeft hout’, aldus de priorin. ‘En in de rosé proef je framboos en aardbei.’

De wijnen kosten 11,50 euro of 14,50 (voor de chardonnay) per fles en zijn voorlopig alleen te koop in de winkel en het restaurant van het klooster. Nee, ze komen ‘in geen geval’ bij Albert Heijn of een andere supermarkt te liggen. Zuster Mechtild schudt het hoofd: daarvoor is de zusterwijn te exquis en de prijsklasse te hoog.

Het is voor het eerst dat een Nederlands nonnenklooster in de wijn stapt als ‘verdienmodel’ om het hoofd boven water te houden. Zaterdag is na een dankdienst in de kloosterkerk de eerste wijn van Sint Catharinadal aangeboden aan de Brabantse commissaris van de koning Wim van de Donk. De wijngaard heeft 4 miljoen euro gekost, waarvan het leeuwendeel (2,7 miljoen) afkomstig is van een lening van de provincie.