MKB-Nederland: personeel moet tot pensioen blijven leren

Ademloos luistert een zaal ondernemers naar ondernemer Peter Hinssen. De Belg is te gast op het hoofdkantoor van Microsoft, vlak bij Schiphol, om te praten over zijn nieuwste boek, The day after tomorrow, How to survive in times of radical innovation. Het boek kan op twee manieren worden gelezen: vol angst voor de toekomst of vol verwachting. Hinssen heeft gekozen voor de positieve invalshoek, al erkent hij dat de weg zal worden afgelegd met een lach en een traan. Zijn boodschap: wees als ondernemer niet bang voor de toekomst. ,,Omarm die misschien wel disruptieve technologieën als robots, Internet of Things en algoritmes. Start de discussie op de werkvloer, empower je werknemers en word géén chief idea killer. Durf te experimenteren. Het is beter fouten te maken dan niets te doen."

Technologische veranderingen

Technologische veranderingen maken de halfwaardetijd van kennis steeds korter. Leendert-Jan Visser, directeur van MKB-Nederland: ,,Kennis gaat nu hoogstens een paar jaar mee. Daarnaast is de arbeidsmarkt geflexibiliseerd en duurt een loopbaan ook nog langer door de verhoging van de pensioenleeftijd."

Visser is er uiterst tevreden mee dat het nieuwe kabinet duurzame inzetbaarheid van werknemers als speerpunt heeft benoemd in het regeerakkoord. ,,Noodzakelijk als je ziet hoe onder invloed van technologieën en onze open economie businessmodellen en daardoor hele bedrijfskolommen in hoog tempo veranderen. Als ondernemer zul je je constant moeten aanpassen aan die omgeving. Goede ondernemers kunnen dat en doen dat ook. Door die robotisering halen ze werk terug naar Nederland en dat is goed voor hun bedrijven, hun personeel en de BV Nederland."

'Technologie is ook een keuze'

Hinssen benadert het onderwerp van duurzame inzetbaarheid als 'het pakken van kansen'. Het is de insteek die Jos Sanders van TNO ook kiest. Sanders, gepromoveerd op de vraag hoe je laaggeschoolden in dit tijdgewricht van disruptie aan het werk houdt, adviseert namens TNO bedrijven en instellingen hoe zij hun menselijk kapitaal, de werknemers, moeten onderhouden. Naar mkb'ers toe heeft hij een duidelijke boodschap: laat je niet gek maken!

,,Technologie is echter ook een keuze. Jij bepaalt zelf als ondernemer hoe en wanneer je het gaat inzetten. Deel dit onderwerp met medeondernemers uit je stad of regio. Praat erover met ze, maar doe dat ook met je eigen personeel. Gaan we iets doen met een nieuwe technologie? En hoe dan?" Sanders noemt het project (G)een moer aan! Mkb-ondernemers bogen zich met hun werknemers over de vraag wat het saaiste onderdeel was in hun productieproces. Vervolgens zijn ze die onderdelen gaan robotiseren. ,,Dat robotiseren doen ze samen. Zo maak je het werk leuker en interessanter. En doordat je samen gaat robotiseren, creëer je ruimte voor je werknemers om te leren en zich te ontwikkelen."

Kantoorbanen vervangen door software en algortimes

Sanders maakt zich inmiddels meer zorgen om het middensegment van de arbeidsmarkt dan om de onderkant waar inmiddels tekorten aan vaklieden ontstaan zijn, bijvoorbeeld in de bouwsector en in de (maak)industrie.

,,Digitalisering en automatisering van administratieve processen maken dat traditionele kantoorbanen goeddeels in software en algoritmes worden gegoten. Dat gaat hard. Hoe zorg je ervoor dat ook deze mensen aan het werk kunnen blijven? Met intersectorale mobiliteit en omscholing in kleinere stappen, maar dan wel sneller dan nu het geval is."

Meer weten over investeren in je medewerkers? Ga naar mkb.nl/teammagazine

Trainingen om duurzaam inzetbaar te blijven

Grafimediabedrijf Zalsman uit Zwolle is deze zomer gestart met een eigen opleidingstraject. Vaklieden volgen op de Zalsman Academy trainingen om duurzaam inzetbaar te blijven. Zalsman wil niet alleen de drukkers, maar alle medewerkers tot aan hun pensioen aan het werk houden.

Er is geen sector geweest die zoveel klappen heeft opgelopen als gevolg van de digitale transformatie als de drukkerijwereld. Nu het stof is neergedwarreld, dient de volgende uitdaging zich alweer aan. Hoe houdt de branche de overgebleven vaklieden tot het eind van hun werkzame leven inzetbaar? De broers Herman en Hugo Verlind pakken die uitdaging op binnen hun bedrijf Zalsman, dat actief is in heel Nederland en daarbuiten.

Vitaliteitsprogramma

Herman Verlind: ,,We zijn begonnen met een vitaliteitsprogramma. Dat programma leverde ons eind vorig jaar de prijs op van Het Vitaalste Bedrijf van Nederland. Misschien is de volgorde niet logisch, maar deze zomer zijn we ons programma Duurzame Inzetbaarheid gaan uitrollen. Het doel daarvan is mensen qua kennis en motivatie up-to-date te houden. Je bent duurzaam inzetbaar als je gedurende je hele arbeidsleven op een gezonde, vitale, competente en productieve wijze werkzaam kunt zijn."

De tijd dat 'de baas' alles regelde, is ook bij Zalsman voorbij. De circa 150 medewerkers zullen zelf aan de bak moeten.

Leven lang leren noodzakelijk

Herman Verlind: ,,Je functioneert beter als je lekkerder in de vel zit. Sport is daar een onderdeel van. Maar ook het opdoen van kennis. Samen bouwen we aan bewustwording dat een leven lang leren noodzakelijk is. In de eerste fase van de academy laten we onze werknemers bijvoorbeeld nadenken over de rest van hun loopbaan. Dat hebben ze eerder nooit hoeven doen. Is een 50-jarige drukker in staat zijn werk de komende vijftien jaar te blijven doen? Door robotisering en digitalisering zal ons werk veranderen of zelfs verdwijnen. Ben je als werknemer in staat om met de ontwikkelingen mee te gaan? De werknemer krijgt door onze Zalsman Academy veel meer invloed op zijn loopbaan."

Herman Verlind geeft ook aan dat hij zelf ook zal moeten veranderen. ,,Het is een positieve ontwikkeling, maar geen makkelijke. Het managementteam zal moeten leren loslaten en moeten leren de verantwoording lager in de organisatie te leggen. Door mensen vertrouwen te geven gaat ons programma voor Duurzame Inzetbaarheid vast slagen."