Dossier Sanderink: Centric-topman ondanks aftreden ‘gewoon’ weer aan het werk

Het nieuws verraste vriend en vijand op de eerste maandag van 2021: Gerard Sanderink treedt terug als bestuurder van zijn bedrijven, schrijft Tubantia. Hij kwam in opspraak omdat hij zich ernstig misdroeg tijdens een bezoek van de deurwaarder. Die kwam beslag leggen op bewijsmateriaal, maar dat werd ter plekke door Sanderink vernietigd. Ook bedreigde de Twentse multimiljonair bij die gelegenheid een politie-inspecteur die de deurwaarder assisteerde.

Deze ontluisterende gebeurtenis vlak voor kerst was een dieptepunt in een jaar waarin Sanderink zichzelf steeds ongeloofwaardiger maakte. Hij sjoemelde tijdens een rechtszaak met de jaarcijfers van zijn bedrijf Centric, legde herhaaldelijk vonnissen van de rechtbank naast zich neer en schond een plechtige belofte aan het Gerechtshof in Arnhem.

'Uit gedrag Sanderink spreekt enorme persoonlijke rancune'

Volgens hoogleraar Corporate Governance Mijntje Lückerath-Rovers konden de commissarissen niet anders dan ingrijpen. „Uit zijn gedrag spreekt een enorme persoonlijke rancune. Het kan best dat iets je enorm dwarszit, maar je kunt je als bestuurder van een groot bedrijf niet door zulke emoties laten leiden. Uit de berichten die ik over hem lees, blijkt dat hij zich intimiderend gedraagt en niet van goede wil is om zaken vreedzaam op te lossen. Als je zo willens en wetens je bedrijf in gevaar brengt, dan ben je geen goede bestuurder.”

Maar de vraag is of het terugtreden van Sanderink iets oplost. Ooggetuigen melden dat hij dinsdagmorgen gewoon weer aan het werk ging op zijn kantoor bij Strukton in Utrecht. Lückerath: „Hij is eigenaar van het bedrijf, dus dat kunnen ze hem ook niet verbieden. Het hangt van de statuten van de onderneming af waar hij zich als aandeelhouder nog mee mag bemoeien. Als hij zich als bestuurder blijft gedragen, moeten de commissarissen daar iets van zeggen.”

Nog geen nieuwe bestuurder Oranjewoud: 'Zal moeilijk te vinden zijn'

Volgens Lückerath is het wel een probleem dat er bij Oranjewoud, het moederbedrijf van Strukton, nog geen nieuwe bestuurder aangesteld is die het roer van Sanderink overneemt. „En die zal ook moeilijk te vinden zijn. Bij de laatste aandeelhoudersvergadering bleek al dat ze ook grote moeite hebben om commissarissen te vinden vanwege al het rumoer rondom het bedrijf.”

Sanderink heeft de afgelopen jaren al iedereen ontslagen die zich kritisch durfde op te stellen

Sanderink kan dus voorlopig gewoon blijven doen wat hij altijd deed. Het is niet waarschijnlijk dat zijn omgeving hem daarbij op de vingers zal tikken: hij heeft de afgelopen jaren al iedereen ontslagen die zich kritisch durfde op te stellen. Zijn topmensen zijn nu meelopers. Zo ging de huidige ceo van Centric, Henny Luijrink, bij de rechtbank blindelings mee in Sanderinks verhaal over een zelfbedachte correctie op de jaarcijfers, waarbij een winst plotseling verlies werd, omdat dat in de rechtszaak beter uitkwam. Accountantskantoor EY liet zich echter niet intimideren en de correctie kwam er uiteindelijk niet.

Bij Centric is wel al een opvolger aangewezen voor Sanderink: daar wordt Louis Luijten voorzitter van het bestuur. Luijten was al non-executive bestuurder, een half jaar geleden aangesteld door Sanderink zelf. De vraag is of Luijten met zijn korte staat van dienst opgewassen is tegen de man die het bedrijf vanaf de grond opbouwde en 100 procent van de aandelen bezit.

'Zware verantwoordelijkheid op schouders van toezichthouders'

Volgens Lückerath rust er een zware verantwoordelijkheid op de schouders van de toezichthouders om te voorkomen dat Sanderink nog meer schade toebrengt aan zijn bedrijven. Maar volgens haar geldt dat ook voor de Twentse topman zelf: „De Corporate Governance Code zegt dat aandeelhouders wel hun eigen belang mogen nastreven, maar hoe groter je aandelenpakket, hoe groter je verantwoordelijkheid naar andere belanghebbenden. Sanderink heeft bij Oranjewoud 98,96 procent van de aandelen en bij Centric 100 procent, en bij bedrijven als Centric en Strukton zijn de belangen van derden natuurlijk heel groot."

,,Er is veel personeel, en de bedrijven hebben een machtige positie tegenover de klanten. Gemeenten die zaken doen met Centric kunnen niet zomaar overstappen naar een andere leverancier, daarvoor zijn de systemen te complex. Dat betekent dat een aandeelhouder een morele verplichting heeft om het bedrijf gezond te houden.” Maar die gedragscode kan volgens Lückerath niet worden afgedwongen: „Er staan geen sancties op als je je er niets van aantrekt."

Ultieme optie: ingrijpen Ondernemingskamer

En dat brengt de ultieme optie in beeld. Als blijkt dat Sanderink zijn bedrijven schade blijft toebrengen, ook al is hij formeel geen bestuurder meer, dan kan de Ondernemingskamer (OK) nog ingrijpen. Dat is een bijzondere afdeling van de rechtbank Amsterdam die gespecialiseerd is in conflicten bij bedrijven. De advocaat-generaal van de OK kan ook zelfstandig ingrijpen bij een onderneming. Dat gebeurt maar zelden, maar in het geval van cruciale bedrijven als Centric en Strukton is het niet ondenkbaar.

De OK heeft vergaande bevoegdheden en kan in geval van nood ook razendsnel werken. Binnen een week kan een zaak worden behandeld en beoordeeld en de kamer kan pittige sancties opleggen. Zo zouden ze in het uiterste geval Sanderink zijn stemrecht als aandeelhouder kunnen ontnemen, of een nieuwe bestuurder aanstellen. Ook kan de Ondernemingskamer een enquêteprocedure beginnen, waarbij drie onafhankelijke deskundigen op kosten van de onderneming het functioneren van het bedrijf onder de loep nemen. Zulke pottenkijkers zijn Sanderink een gruwel en dat zou een stok achter de deur kunnen zijn voor zijn toezichthouders.

Hoogleraar Lückerath: 'Dit is een unieke zaak'

Hoogleraar Lückerath bekijkt de ontwikkelingen intussen met verbazing. „Dit is een unieke zaak, ik ken geen vergelijkbare voorbeelden. Alles wat er gebeurt ligt op straat, er is sprake van grote persoonlijke rancune, van hoogoplopende emoties en intimiderende acties. En dat bij belangrijke bedrijven die feitelijk in handen zijn van één man. Dit is echt een heel bijzondere casus.”