De Hoge Raad heeft bepaald dat als er meerdere geïnteresseerden zijn of kunnen zijn, de gemeente aan een ieder ruimte moet bieden om op gelijke wijze mee te dingen naar de aankoop. Zomaar één op één verkopen is niet meer toegestaan. Hiermee is sprake van een fundamentele wijziging van de wereld van gronduitgifte door overheden.
Gelijke kansen bij aankoop van grond
De Hoge Raad overweegt dat overheidsorganen bij het sluiten van overeenkomsten (waaronder het sluiten van koopovereenkomsten met betrekking tot de verkoop van vastgoed) het gelijkheidsbeginsel in acht moet nemen. Dit betekent dat aan geïnteresseerde partijen gelijke kansen moeten worden geboden om het betreffende vastgoed te kopen. Hoe doet een gemeente dit? Door voorafgaand aan het in de verkoop zetten van het vastgoed criteria op te stellen op basis waarvan de uiteindelijke koper zal worden geselecteerd. Deze criteria moeten volgens de Hoge Raad objectief, toetsbaar en redelijk zijn. Bovendien dienen de criteria vooraf bekend te zijn gemaakt aan de markt.
De Hoge Raad heeft besloten tot van een fundamentele wijziging in de wereld van gronduitgifte door overheden
Alleen als vooraf vaststaat of mag worden aangenomen dat er slechts één serieuze kandidaat is, mag van het voorgaande worden afgeweken. Maar dit moet de gemeente dan wel kunnen aantonen.
Genoeg andere percelen te koop
Een slimme koper die een andere partij bezwaar ziet maken tegen een voorgenomen verkoop zal misschien zeggen dat er voor de andere partij genoeg ander, vergelijkbaar vastgoed van de gemeente te koop is. Zelfs als dat het geval is, helpt dit de slimme koper niet: de Hoge Raad benadrukt dat voor ieder object opnieuw aan potentiële gegadigden gelijke kansen moeten worden geboden.
Lees ook: Wat betekent 2022 voor vastgoedondernemers?
Kansen voor ondernemers en particuliere beleggers
Wat betekent dit alles voor de praktijk? Overheden zullen veel vaker openbare verkoopprocedures organiseren als zij vastgoed willen verkopen. Deze procedures vertonen nauwe verwantschap met aanbestedingsprocedures. Het verkoopproces wordt hierdoor complexer, maar ook eerlijker en transparanter. Dit lijkt vooral meer mogelijkheden te bieden voor kleinere (bijvoorbeeld particuliere) beleggers of ondernemers die een nieuw bedrijfspand willen realiseren.
Robert de Vries is advocaat bouwrecht en commercieel vastgoed bij KienhuisHoving. Mail: robert.devries@kienhuishoving.nl
