De nieuwe boekwinkel in het centrum van Den Haag beslaat 550 vierkante meter over vier verdiepingen met 20.000 boeken netjes gerangschikt op thema. Bij een korte rondleiding door zijn allernieuwste locatie loopt Fabian Paagman ietwat versneld naar het einde van de tweede verdieping. Hij kan niet wachten om te laten zien wat daar verborgen zit. Eenmaal daar lijkt er niets geks te zien. Witte kasten vol met boeken. Tot hij tegen een van de kasten aanduwt. Die blijkt niet vast te zitten, maar te kunnen draaien. Een kwartslag verder verschijnt er een verborgen ruimte, aldus het AD.
,,Zelfs mijn kinderen konden niet wachten om deze wonder room - zoals we het noemen - te zien”, vertelt Fabian vol trots. Ja, wie droomde hier als kind niet van? Het is een specifiek detail waarmee hij aan wil geven dat zijn nieuwste zaak geen recht-toe-recht-aan winkel is. ,,We hebben alles uit de kast getrokken om er echt iets bijzonders van te maken. Om zo ook toekomstbestendig te zijn.”
Met de coronapandemie en verbouwing van het Binnenhof hebben we het echt moeilijk gehad
Familiebedrijf: uitbreiding van Paagman-winkels
In 1951 opende Gerard Paagman sr. zijn boekenwinkel aan de Frederik Hendriklaan. Tot tien jaar geleden was dat de enige vestiging. Momenteel runnen Fabian en Nadine, kleinkinderen van Gerard, de inmiddels vijf filialen van de boekenonderneming. In 2015 volgde de locatie aan de Lange Poten, daarna vestigingen in onder meer Delft en Leidschendam. Maar die tweede vestiging bleek al snel wat te krap.
,,We wilden een plek met meer mogelijkheden”, verklaart Fabian. ,,We zijn heel groot en breed gaan zoeken, een heel lijstje afgegaan.” De perfecte locatie bleek uiteindelijk wel heel dichtbij te zijn, van huisnummer 41 naar 13. Eén hoek verder, dus. ,,We hebben wel na moeten denken: willen we op de Lange Poten blijven? Met de coronapandemie en verbouwing van het Binnenhof hebben we het echt moeilijk gehad. Maar ondanks dat bleek uiteindelijk deze plek het júíst supergoed te doen. Eigenlijk was onze enige zorg hier of winkeliers in de buurt het vol zouden houden. Je wilt ook geen lege winkelstraat. Maar gelukkig zijn er nieuwe winkels bij gekomen.”
Het lijkt goed te gaan met zijn onderneming, maar dat was niet altijd zo. Naast die coronapandemie en verbouwing van het Binnenhof ging het jarenlang slechter met de boekenbusiness. Ontlezing ten top. In 2021 daalde het aantal boekenwinkels in Nederland dan ook nog met 8,1 procent. Inmiddels lijkt dat weer wat beter te gaan. In 2023 nam het aantal zaken toe met 12,9 procent.
Toch lijkt de toekomst nog wat onzeker. Als het aan het nieuwe kabinet ligt, gaat het btw-tarief voor cultuur, boeken en sport omhoog van 9 naar 21 procent. Met als gevolg dat mensen voor hun boek een stuk meer moeten betalen dan nu.
Het enige dat wij dan kunnen doen is onze stinkende best om die daling tegen te gaan door kosten te besparen
Fabian Paagman
,,Het was schrikken toen we dat hoorden”, herinnert Fabian zich. ,,We zijn er met de hele branche tegenin gegaan. De komende maanden worden spannend. Er worden nog definitieve besluiten genomen.” Mocht het doorgaan, verwacht hij dat de boekenverkoop zal dalen. Daar is al onderzoek naar gedaan. ,,Het enige dat wij dan kunnen doen is onze stinkende best om die daling tegen te gaan door kosten te besparen.” Hoe dat eruit gaat zien, durft hij nog niet te zeggen. ,,We bepalen zelf ook niet de prijzen van boeken, dat doen de uitgevers.”
Wat positief stemt, is dat de ondernemer de afgelopen jaren een heel nieuwe doelgroep in zijn winkels zag komen. Waar lezen lange tijd iets voor ouderen leek, ziet hij jongeren ook als de toekomst. ,,Vooral bij Gen Z. Het leeft op sociale media, wordt massaal gedeeld. We zijn daar echt dankbaar voor.”
Tweedehands en vintage boeken te koop
Toch hebben die jongeren ook hun eigen trends. ,,Engelstalig en tweedehands. Daarom hebben we daar ook op ingezet, die afdelingen groter gemaakt. Je ziet dat tegenwoordig ook steeds vaker trouwens. In de winkel die hiervoor zat, werd tweedehands en vintage kleding verkocht. Ook daar zag je bijna alleen maar jongeren rondsnuffelen.”
Zelfs nu een deel van de Lange Poten is afgezet voor de renovatie van het Binnenhof en de Tweede Kamer weten klanten de zaak te vinden. En ook nu de winkel er compleet anders uitziet dan voorheen. De plek was ruimer, de ‘landingsbaan groter’, omschrijft Paagman. ,,Je liep niet gelijk tegen boeken aan, hier wel. Het heeft een compleet andere indeling, is effectiever”, verklaart de eigenaar.
Dat valt gelijk op bij binnenkomst. De zaak lijkt wat knusser, minder modern. Kleinere ruimtes tussen de kasten en boeken in. Overal zie je knipogen naar Den Haag. Ut groen-geile boekie dat op meerdere plekken te zien is. Grote, oranje ooievaarspoten naast de trappen. Hier kan je jezelf wel eventjes vermaken.
Afdeling Engelstalige boeken groeit hard
In de nieuwe winkel zijn 20.000 boeken, 6.500 tweedehands boeken en 2.500 cd’s en vinyl op voorraad. Naast de verkoop van tweedehands, is er nu ook een dagelijkse inkoop en zelfs de mogelijkheid om jouw oude boeken vanaf huis op te laten halen. In totaal werken er twaalf mensen in de zaak.
Verder is de afdeling Engelstalige boeken groter, net als de tweedehandse sectie. De muziek (lp’s en cd’s) zijn wel meegenomen. Het horecagedeelte dat de voormalige locatie had, is achterwege gelaten. ,,Daardoor hebben we meer ruimte voor andere zaken. En je hebt hier in de omgeving zoveel horeca, klanten kunnen alsnog lekker bij café Luden hun bakkie koffie drinken.”
Voor nu zit Fabian hier goed. Genoeg ruimte, een toekomstbestendige zaak. De geschiedenis leerde dat ze het altijd wel redden. Of er in de toekomst nog een zaak bijkomt? Daar kan hij geen zekerheid over geven. ,,Misschien wel. De boekenmarkt is lastig.” Hij kijkt om zich heen, trots. ,,Maar we doen het nu goed. Boeken zijn weer hot.”
