Nee, een gezellig Brabants familiebedrijfje was Jumbo in 2008 niet meer. Met een omzet van 1,5 miljard euro was de supermarktketen, eigendom van de Veghelse familie Van Eerd, toen al een redelijke speler in het Nederlandse supermarktlandschap. Toch deed Jumbo qua grootte onder voor concurrenten C1000, Super de Boer, Plus en Aldi. Boven iedereen uit torende Albert Heijn, dat eenderde van de markt in handen had. Vergeleken met de Zaanse grootmacht was Jumbo maar nietig.
Tien jaar later kijkt Albert Heijn ongerust over zijn schouder naar de hemelbestormers uit Veghel. Gisteren werd bekend dat Emté, een supermarktketen die vooral in Zuid- en Oost-Nederland actief is, ten prooi valt aan de onstilbare expansiedrift van de familie Van Eerd. Eerder nam Jumbo de macht over bij het veel grotere Super de Boer (in 2009, voor 550 miljoen euro) en C1000 (in 2011, voor 900 miljoen). Meer dan 20 procent van de markt is nu voor de Van Eerds. Daarmee is Jumbo in bliksemtempo uitgegroeid tot de tweede supermarktketen van het land - en de enige concurrent van Albert Heijn, dat een marktaandeel van ruim 35 procent heeft.
Lees ook: Frits van Eerd - Jumbo-baas en autogek: 'Ik moet, ik zal, ik ga winnen'
410 miljoen euro
Bij de overname van Emté, dat eigendom is van de eveneens uit Veghel komende groothandel Sligro, werkt Jumbo samen met branchegenoot Coop. Van de 130 Emté-supermarkten gaat tweederde verder onder de vlag van Jumbo, terwijl Coop de controle krijgt over eenderde van de winkels. Met de overname, die naast de supermarktvestigingen ook distributiecentra en een vleesverwerkingsfabriek omvat, is in totaal 410 miljoen euro gemoeid. Als onderdeel van de deal wordt Sligro leverancier van La Place, de horecaketen die in 2016 door het hongerige Jumbo uit de failliete V&D-boedel is geplukt.
Lef in de organisatie
Waarom is juist Jumbo uitgegroeid tot Albert Heijns grootste uitdager, en niet één van de ketens die tien jaar geleden groter waren? 'Het ondernemerschap van de familie Van Eerd maakt het verschil', zegt hoogleraar marketing Kitty Koelemeijer van de Nyenrode Business Universiteit. 'Bij Jumbo bestaat de wil om te groeien én er zit lef in de organisatie. Bij de overname van C1000 nam Jumbo grote financiële risico's. Dat kan verkeerd aflopen, maar het ging fantastisch. Jumbo loste de overnameschuld van C1000 razendsnel af. Zo win je het vertrouwen van de banken die zulke overnames financieren.'
Flinke winsten
Aan de overname van Emté geeft de familie Van Eerd veel minder uit, maar het zijn wel weer honderden miljoenen euro's. Zelfs voor een grote supermarkt als Jumbo is dat geen klein bier. 'Wij zijn financieel kerngezond', stelt financieel topman Ton van Veen. De afgelopen jaren boekte Jumbo flinke winsten: 76 miljoen euro in 2015, 109 miljoen euro in 2016. De omzet van het bedrijf steeg het afgelopen jaar tot boven de 7 miljard. Van Veen: 'Wij kopen Emté aan zonder aanvullend krediet.'
Emté was interessant voor Jumbo omdat de vestigingslocaties elkaar nauwelijks overlapten, zegt de financieel topman. De Veghelse supermarktgigant staat open voor meer overnames van branchegenoten. Van Veen: 'Maar voor er een deal mogelijk is, moet er behalve een koper ook een verkoper zijn. Het gebeurt niet vaak dat supermarkten te koop staan. Doet zich in de toekomst een mogelijkheid voor, dan zullen wij ernaar kijken. Daarmee zeg ik overigens niet dat we elke supermarktketen sowieso willen kopen. Groei is voor Jumbo geen doel op zich.'
Lees ook: Picnic-baas Michiel Muller breidt bezorgimperium uit
Verzadigd
Het overnemen van Emté noemt Koelemeijer 'een logische stap'. 'De markt voor supermarkten is in Nederland zo goed als verzadigd. De enige manier waarop je dan alsnog kunt groeien, is door andere ketens over te nemen.'
Door de overname verliest de Superunie, een samenwerkingsverband van kleinere supermarkten die samen producten inkopen en waartoe Emté behoorde, aan slagkracht. Het is mogelijk dat Jumbo hierna de jacht opent op kleinere ketens binnen de Superunie, zegt Koelemeijer. Toch vindt ze het lastig een volgende prooi aan te wijzen. 'Supermarkten als Jan Linders in Limburg en Poiesz in Noord-Nederland zijn misschien klein, maar op hun manier wel succesvol. Het ligt er maar aan of zo'n familiebedrijf overgenomen wil worden.'
Ruimte voor overnames
Op termijn zit er een plafond aan Jumbo's groei. Omdat de klant genoeg keuze moet overhouden, mag één keten niet te veel supermarkten bezitten - het is de reden dat Albert Heijn geen overnames meer kan doen in Nederland. Bij Jumbo is nog ruimte voor overnames, zegt Koelemeijer. 'Het is duidelijk dat de familie Van Eerd daarop aast.'
