Je hebt een boek geschreven overde KLM, hoe ontstond het idee?
,,Ik ben klimaatjournalist, ik hebveel over uitstoot geschreven; over de Rotterdamse haven, over delandbouw en ook over de KLM en de luchtvaart. Toen kwam corona en ikbesefte dat ik met betrekking tot de discussie over KLM qua kenniswel een voorsprong had.”
En wat was uiteindelijk detrigger?
,,Het was de houding van de KLM enSchiphol, maar wat ik nog schokkender vond was de reflex in depolitiek van ‘we gaan hoe dan ook de KLM redden’.Onderhandelingstechnisch is het vreemd dat je als politiek al zegtdat je KLM gaat redden, terwijl je de onderhandelingen over devoorwaarden nog niet gestart hebt. En dat vijf jaar na hetklimaatakkoord.”
Lees ook: De KLM als Blauwe Fabel: hoe trots mogen we zijn op één van onze bekendste bedrijven?
Wat had je verwacht van de KLM,Schiphol en van de overheid?
,,Inmiddels zie ik een patroon; De KLMdie zich altijd van een argumentatie bedient, die door de overheiddan wordt overgenomen. Het is het zogenaamde mainport-argument. Hetbegrip mainport is ontstaan naar aanleiding van een studie uit 1987,die nota bene in opdracht gegeven is door Schiphol, waarin beweerdwordt dat de luchthaven een zelfde soort functie voor Nederlandvervult als de haven van Rotterdam. Het overheidsstandpunt issindsdien dat Schiphol van eminent belang is voor de Nederlandseeconomie. In een later onderzoek - uit 2015, staat dat Schiphol370.000 banen oplevert. Dat aantal is vaak aangehaald, maar klopthelemaal niet. Van alles en nog wat wordt meegeteld: van de bakker opde hoek tot de dames op de wallen.”
Heb je met Elbers, de ceo van deKLM over het boek gesproken?
,,Elbers wilde niet. Ik heb hetmeermaals geprobeerd, omdat ik het wel belangrijk vond, maar dewoordvoerder antwoordde dat Elbers geen reactie wilde geven.”
Lees ook: Hoe transformeer je tot duurzaam bedrijf? Disruptors én gevestigde bedrijven vertellen
En heb je met de overheidgesproken, de minister of het ministerie?
,,De ambtenaren van het ministeriezijn vriendelijke mensen, ze waren behulpzaam en hebben mij geholpenveel dingen beter te begrijpen, maar op de waarom-vraag krijg je geenantwoord, daar volgen de ambtenaren de politieke lijn. Verder heb iktalloze politici gesproken, zowel uit de tijd dat de KLM en AirFrance fuseerden, maar ook recenter."
Elbers zit natuurlijk in eenmoeilijke situatie. Hij wil de KLM redden. Wat zou je zelf hebbengedaan?
,,Ik ben klimaatjournalist. Ik zie datde luchtvaart moet krimpen. Dat is de simpele waarheid. De KLM moeteindelijk eens inzicht bieden in welke lijnen geld opleveren en welkelijnen niet. Nu wordt altijd gezegd dat alles met elkaar samenhangt.Dat is natuurlijk maar ten dele waar: intern bestaat heus wel eenidee over welke lijnen meer en minder belangrijk zijn. Tegelijk ishet natuurlijk zaak dat de politiek met een integrale luchtvaartvisiekomt. Als de KLM krimpt, dan is dat alleen maar zinvol als Schipholook krimpt en niet andere luchtvaartmaatschappijen die lijnenovernemen."
En wat had je als overheidgedaan?
,,De overheid had veel zwaardereklimaateisen moeten opleggen. De KLM denkt dat het bedrijf de kurk is waaropde Nederlandse economie drijft. De KLM gaat veel te veel van zichzelfuit, terwijl het klimaat steeds relevanter wordt. Ik denk, dat deoverheid daar een historische kans heeft laten lopen."
,,Ik heb dit boek geschreven, omdat ikeen bijdrage aan het debat wil leveren en als ik de resonantie zie,dan denk ik dat ik daar in geslaagd ben.”
In het eind januari verschenen De Blauwe Fabel vertelt auteur Ties Joosten aan de hand van minutieus historisch onderzoek en op basis van tientallen interviews hoe de KLM keer op keer profiteert van de Nederlandse liefde voor de Zwaan. Of ze nu geraakt wordt door economische crises, een pandemie of opkomend nationalisme: de overheid staat altijd klaar met een grote zak geld om haar te redden. De eerste druk was binnen twee weken uitverkocht, de tweede druk ligt nu in de winkel en is hier verkrijgbaar, in de eigen boekwinkel van De Ondernemer.
Beluister ook depodcast die Erno Hannink en Tom van der Lubbe maakten over het boek ‘De Blauwe Fabel’
