Steeds minder marktkooplui, maar nieuwe generatie ziet kansen met luxe food-producten

In 2017 telde het Handelsregister bijna 19.500 bedrijven in de ambulante handel, de officiële term voor verkoop op openbare markten, aan huis of op de openbare weg. Anno 2022 zijn dit er nog maar 17.589. Oftewel: een daling van 10 procent in 5 jaar. Toch klinkt er optimisme bij Martie Bleeker, secretaris van de Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel (CVAH). Zij verwacht dat het aantal ambulante handelaren nu stabiliseert.

,,Er vindt een verschuiving plaats op de markten”, zegt Bleeker. ,,Food wordt belangrijker dan non-food. We zien dat oudere marktlieden in de non-food hun bedrijf beëindigen, terwijl de volgende generatie de foodbedrijven overneemt. Door de aandacht die gezond en vers eten krijgt, hebben delicatessen, snacks en gezonde voeding potentie.”

‘Veel marktkooplui zijn gestopt vanwege corona’

Een tweede reden voor de afname van markthandelaren is volgens Bleeker de coronacrisis. ,,Veel parttime ondernemers die door corona niet meer op markten konden staan, zijn gestopt”, weet de belangenbehartiger. ,,Ook zien we een grote afname van standwerkers. Zij hadden tijdens de coronacrisis geen werk meer omdat evenementen niet doorgingen en zijn gestopt met hun onderneming.”

Zero-emissiezones bedreiging voor marktondernemers

Ook veranderende regelgeving kan van invloed zijn op het stoppen van markthandelaren, verwacht Bleeker. Als voorbeeld noemt ze de zero-emissiezones. ,,Met ingang van 2025 stellen veel gemeenten zero-emissiezones in. Veel marktondernemers moeten dan investeren in nieuwe voertuigen. Voor met name oudere ondernemers zou dit een reden kunnen zijn te stoppen met hun onderneming. CVAH wil daarom voor marktondernemers ontheffing van deze regel, net zoals deze voor kermisexploitanten geldt.”

Kritische consument gaat voor kwaliteit naar markt

Corona en het thuiswerken hebben eraan bijgedragen dat de markt is herontdekt, aldus Bleeker. ,,De consument ging in pauzes naar buiten toe”, legt ze uit. ,,Zonder mondkapje in de buitenlucht om op de markt verse en gezonde food-producten te kopen. Ook hebben de ondernemers van de markt ingespeeld op nieuwe ontwikkelingen. Producten staan op websites, de klant kan een bestelling doorgeven die vervolgens klaarstaat bij de kraam of men bezorgt aan huis.”

Qua eten staat de markt voor vers, signaleert Bleeker. ,,De omzetsnelheid is vaak veel hoger dan bij winkels, wat resulteert in een dagelijks aanvoer van verse producten, zoals groenten en vis en kant en klare producten als tapas.”

Markt is allang niet meer goedkoop

De slogan ‘Op de markt is je gulden een daalder waard’ is achterhaald, zegt Bleeker. ..Vroeger ging men naar de markt om grote hoeveelheden in te slaan voor een laag bedrag”, herinnert ze zich.

,,Daar werd door marktkooplui op ingekocht. De huidige consument is kritisch en gaat vooral voor kwaliteit. Verse producten moeten een week te gebruiken zijn. De klant wil daarvoor betalen. De slogan van nu is dan ook: ‘De markt, van alle markten thuis’. Op de markt vind je een groot assortiment én deskundig advies over de aangeboden producten.”

Meeste ambulante handel in Noord- en Zuid-Holland

Interessant zijn ook de regionale uitsplitsingen in de KVK-analyse van het Handelsregister. Bijna 41 procent van de bedrijven die op de markt hun waar verkopen zijn gevestigd in Noord- en Zuid-Holland. In deze provincies samen bevinden zich 7.206 markthandelaren. In Zeeland vind je slechts 314 ondernemingen in de ambulante handel. Opvallend is dat Friesland de enige provincie is waar het aantal markthandelaren is gegroeid. Het aantal markthandelaren steeg daar de afgelopen vijf jaar van 703 naar 755.

Als je kijkt naar het aantal ondernemingen in ambulante handel per 10.000 inwoners, tellen de noordelijke provincies de meeste marktondernemers. Drenthe en Groningen staan bovenaan met respectievelijk 12,6 en 11,8 marktondernemers per 10.000 inwoners. In Zeeland blijft dat cijfer met 8,1 flink achter.