Waar voorheen jarenlang de schoenencrèmes, zooltjes en schoenveters hingen, is de muur links bij binnenkomst van R van der Geest Schoenmakerij en Sleutelservice in de Haagse Weimarstraat de laatste dagen akelig leeg. Een collega-schoenmaker heeft die voorraad alvast overgenomen. Eigenaar Ruud verkoopt die spullen zelf toch niet meer. Zijn winkel is inmiddels gesloten, meldt het AD.
Een affiche op zijn raam maakte die boodschap de afgelopen weken al duidelijk aan zijn vaste klanten en buurtbewoners. ‘Helaas verliest het duurzaam ambachtelijk herstellen het van de goedkope, ongezonde milieu-onvriendelijke import schoenen van buiten Europa. Tijd om te stoppen’, staat erop te lezen.
Op zijn voorlaatste dag is hij druk. Heel erg druk. Als er een klant binnenkomt met een lederen handkoffer, moet hij die man dan ook teleurstellen. Dat gaat echt niet meer.
Liefde voor het ambacht van schoenreparatie
Het was de oom van Ruud die hem bijna 40 jaar geleden liet kennismaken met het ambacht van schoenreparatie. ,,Mijn oom had een zaak in Den Haag waar hij ook schaatsen sleep. En ik schaatste, dus was regelmatig daar te vinden. Op een gegeven moment hielp ik hem, ook met het bezorgen en ophalen van producten.” In 1986 begon hij met werken in de winkel in de Weimarstraat. Toen nog op huisnummer 205.
In 1990 verhuisden de twee de winkel naar het huidige adres, waar Ruud vijf jaar later eigenaar van werd. Sindsdien was het werk zijn lust en zijn leven. Aan de muur hangen diverse diploma’s die hij behaalde. Voor een ambacht dat de afgelopen tien jaar volgens hem veranderde.
Ekoplaza, daar gaan mensen heen met hun vlastas, maar wel op hun plastic schoenen
Ruud van der Geest
Minder opbrengst door goedkope schoenen
Steeds vaker kwamen mensen met goedkope schoenen in plaats van kwaliteitsschoenen van bijvoorbeeld leer. Dat betekende kleinere reparaties en daardoor minder opbrengst. ,,Ieder jaar wordt het weer wat minder”, zegt hij. ,,Het gaat de afgelopen tijd zoveel over duurzaamheid. Maar dat zie ik niet terug. Ja, aan de overkant.” Hij knikt naar buiten, richting de kant van de biologische supermarkt Ekoplaza. ,,Daar gaan mensen heen met hun vlastas, maar wel op hun plastic schoenen.”
Hij snapt het ergens ook wel. Zo ziet hij het ook terug bij zijn eigen dochter van 16 jaar. ,,Zij vindt Nikes mooi. Die zijn overigens ook te repareren, maar daar moet je wel aan denken. Er komt een generatie aan die dat niet doet.” In tegenstelling tot ouderen. Hij wijst naar een man op leeftijd die van zijn fiets afstapt buiten. ,,Hij komt van een generatie die armoede heeft gekend. Zij zijn veel meer van het herdragen van spullen en dus ook repareren.”
Echt mooi schoeisel minder populair sinds corona
En daar komt bij dat de wereld, zeker sinds corona, is veranderd. ,,Vroeger liep hier tachtig man langs de stoplichten naar werk. In pak, mantelpak, op hakken. Ook dat hoeft tegenwoordig niet meer. Ze werken meer thuis én de dresscode is casual geworden. Sneakers worden ook geaccepteerd.”
Dat beeld herkent ook de Nederlandse Schoenmakers Vereniging (NSV), laat een woordvoerder weten. ,,Met name sinds corona zie je dat echt mooi schoeisel eruit gaat. Je hoeft niet altijd meer netjes gekleed naar buiten om representatief op je werk te komen. Schoenen slijten minder als je op je pantoffels achter je laptop zit. Dat is natuurlijk wel wijk - en stadsafhankelijk.”
Afname van aantal schoenmakers
Het aantal schoenmakers in Nederland nam de laatste jaren af. Vorig jaar nog met bijna 4 procent, blijkt uit het Structuurrapport Schoenherstellers 2024 van Marktdata.nl dat elke vijf jaar wordt gemaakt. Een grotere afname dan de jaren ervoor. Het aantal bedrijven met als hoofdactiviteit ‘reparatie van schoenen en lederwaren’ is de afgelopen vijf jaar met 6,9 procent afgenomen van 725 in het jaar 2018 tot 675 in het jaar 2023.
Volgens de woordvoerder van de NSV moeten die cijfers wel geduid worden. ,,Wij schatten dat er nog tussen de 400 en 450 echt beroepsmatige schoenmakers bezig zijn. Tussen die cijfers staan ook bedrijven die bijvoorbeeld met orthopedische schoenen bezig zijn of schoenreparatie als nevenactiviteit doen.”
De vereniging ziet vooral dat door die afname de afgelopen jaren de schoenmakers nu het werk niet aankunnen. ,,Vaak zijn ze een dag in de week dicht om zo productie te draaien. Als je eraan denkt om iemand in loondienst te nemen is dat ook lastig. In Nederland vechten we allemaal om dezelfde medewerker.”
De meesten vinden het heel jammer, maar halen energie uit werk dat wel komt
Woordvoerder NSV
Werk genoeg dus, maar de afgelopen jaren wel minder leuk. ,,Wat een schoenmaker het allermooiste vindt, is een paar mooie zolen en hakken onder kwaliteitsschoenen zetten. Dat gebeurt tegenwoordig niet zo vaak meer omdat de mode verandert.” Of dat een reden is om te stoppen? ,,De meesten vinden het heel jammer, maar halen energie uit werk dat wel komt.”
Geen sleutels maar skireparatie
Eigenlijk was Ruud van plan om zich meer op het maken van sleutels te richten. De grote schoenmachine in zijn zaak naar achteren, het sleutelgedeelte naar voren. Maar dat bleek uiteindelijk niet nodig. Hij gaat komende winter aan de slag in Bilthoven, bij MK Skiservice.
Dat zijn zaak sluit, is dan ook niet alleen maar een treurige gebeurtenis. Zoals hij erover praat, komt hij zelfs uitermate positief over. Hij knikt als hem daarnaar wordt gevraagd. ,,Je komt daar in een gave flow. Mensen gaan een week op vakantie, willen geld uitgeven aan goede ski’s. Hier is dat anders, is het een onvoorziene uitgave als je schoen kapotgaat.”
Hij heeft er dan eigenlijk ook heel veel zin in. ,,Een paar weken terug belde ik een collega om dit te vertellen. Twee dagen later belde hij terug en vroeg: Dat moet een lekker gevoel zijn, hè. En dat is het. Waar een deur dichtgaat, gaan er heel veel andere weer open.” Dat betekent niet dat hij het niet gaat missen. ,,De afgelopen veertig jaar heb ik hetzelfde uitzicht gehad. De komende tijd zal ik af en toe per ongeluk hierheen rijden. En ja, als zaterdag alles uitgaat...” Hij valt even stil. ,,Dan zal ik echt wel even een traantje laten.”
Lees ook: Steeds meer outlets van webwinkel Shein duiken op: klopt dit wel?
