,,In feite rollen alle Tesla's qua hardware identiek van de lopende band", legt trendwatcher en Tesla-bezitter Vincent Everts uit. Iedere wagen bezit dezelfde accu, alleen staat deze in 'goedkopere' versies deels uit. Voor duizenden euro's extra heft Tesla de blokkade op en valt ineens 400 kilometer te rijden in plaats van ruim 350. Ook is er een hogere topsnelheid. Op dezelfde manier valt de automatische piloot te activeren. ,,Alle sensoren en camera's die dat mogelijk maken, zitten al ingebouwd", zegt Everts.
Lees ook: 'Groen' Tesla populair onder technische studenten
Het 'beschadigde goederen' fenomeen
Wat Tesla doet is een fenomeen dat door Amerikaanse economen McAfee en Deneckere 'damaged goods' (beschadigde goederen) is gedoopt. In een beroemd paper uit 1996 beschrijven ze hoe Intel begin jaren 90 de 486SX microprocessor op de markt brengt. Die chip is identiek aan de krachtigere 486 processor, die in miljoenen pc's van toen te vinden was. Enige verschil: de co-processor staat uitgeschakeld.
Uit dezelfde tijd stamt de Laser Printer E, de budgetversie van IBM's succesvolle LaserPrinter. Ook hier zijn beide printers exact hetzelfde, alleen voegde IBM enkele chips toe die het printproces vertragen.
Speciale verkoopstrategie
Economisch gezien is IBM's stap volkomen logisch, zegt industrieel econoom Marco Haan, die onderzoekt waarom bedrijven bepaalde verkoopstrategieën hanteren. ,,Veel consumenten vonden de originele Laser Printer te duur. Met een voordelig model wist IBM een nieuwe markt aan te boren."
Tesla doet exact hetzelfde, lang niet alle eigenaren verkiezen het duurste model. ,,Tien jaar geleden was het ondenkbaar dat auto's via software verbeterd werden", zegt Haan, die hoogleraar in Groningen is. ,,Maar dankzij de voortschrijdende technologie zien we dat steeds vaker."
Betalen voor software een trend
Hoewel fabrikanten in de 21ste eeuw steeds gemakkelijker upgrades kunnen geven, is het verschijnsel veel ouder, zegt hij. ,,Neem de eerste en tweede klasse in de trein. De laatste biedt consumenten ook een bewust mindere dienst voor een lagere prijs."
Volgens trendwatcher Everts wordt betalen voor software meer en meer de trend. ,,Hardware is steeds goedkoper en wordt vooraf ingebouwd. Doordat alle apparaten komende jaren met het internet verbonden worden, kun je met updates features simpel aan- en uitzetten. Je betaalt zo voor de diensten die je nodig hebt."
Consument heeft er geen moeite mee
De meeste consumenten lijken er geen moeite mee te hebben als zij een product kopen dat eigenlijk meer kan. In de winkel geldt nu eenmaal: duurder is beter. Met de extra winst kunnen fabrikanten meer geld in innovatie en klantondersteuning steken en daar profiteert iedereen van. Daarbij is het voor producenten goedkoper één product te fabriceren dan twee totaal verschillende artikelen.
De Consumentenbond heeft geen mening over de praktijk. ,,Wij zijn er wel bijzonder fel op als fabrikanten apparaten zo maken dat ze niet lang meegaan. Dit is echter iets anders", zegt Babs van der Staak.
PR-technisch handig van Tesla?
Vraag resteert of Tesla's stap pr-technisch handig is? Per vandaag heeft de elektrische autobouwer de extra levensduur weer uitgezet. ,,Klanten zouden kunnen denken: waarom kan mijn auto dit niet altijd", meent Duitse consumenten-expert Georg Tacke in The Guardian.
Merkdeskundige Paul Stamsnijder van de Reputatiegroep denkt dat het wel losloopt. ,,Vraag is: past dit bij Tesla? Daar kun je verschillend over denken.'' Uiteindelijk is het echter slechts een klein gebaar. ,,Het is daarmee een storm in een glas water.''
Dankzij de voortschrijdende technologie zien we dit steeds vaker
Marco Haan
