Creatief denken: met deze tips haal je het kind in jezelf weer naar boven

Volwassenen roepen vaak: 'Ik ben totaal niet creatief'. Ik denk dat dit onzin is. Volgens mij is creativiteit een vaardigheid en dus te leren. Creativiteit wordt ook vaak ingeschakeld om te innoveren en daardoor ook nog wel eens verward met innovatie. Maar dat is niet hetzelfde hoewel het wel met elkaar te maken heeft. Creativiteit is wat mij betreft onbevangen nieuwe dingen bedenken. Innovatie is nieuwe dingen doen. Creativiteit gaat over nieuwe ideeën. Het is pas innovatie als je het idee ook gaat uitvoeren.

Natuurlijk is het wel zo dat mensen van nature bepaalde voorkeuren voor oplossingsgericht denken hebben. Grofweg heb je mensen die erg analytisch, objectief en rationeel zijn. En aan de andere kant mensen die juist intuïtief, subjectief en visueel zijn. Meestal voel je je het meest thuis bij een van deze twee ‘stromingen’. De mensen die intuïtief en visueel zijn ingesteld zie je vaak terug in creatieve beroepen. De meeste mensen hebben door opleiding echter geleerd analytisch en objectief te zijn. Deze groep zegt vaak: Ik ben totaal niet creatief. Terwijl dat niet waar hoeft te zijn. Creativiteit kun je aanwakkeren door visuele en intuïtieve methodes te gebruiken. Hoe meer je dat gaat doen, hoe makkelijker het wordt.

Voordat je tot de innovatie overgaat moet je eerst vooral nadenken over nieuwe ideeën. Ik geef jullie hieronder een aantal kinderlijk eenvoudige technieken, die ik vaak inzet.

1. Positief nuilen
   Bij ons in Salland is nuilen een Nedersaksisch woord voor doordrammen. Kinderen kunnen soms ellenlang doorgaan over één onderwerp. Ongetwijfeld heb jij dat als kind ook wel eens gedaan. Ga dat weer doen! Wat ik bijvoorbeeld doe, is van een nog niet opgelost probleem een vraagstuk maken dat je gaat proberen te beantwoorden. Door er veel oplossingen voor te bedenken. Ook oplossingen waar je niet direct aan denkt. Iedere opgeloste vraag kan opnieuw worden opgelost op een andere manier. Probeer dit eindeloos te herhalen. Dit kun je ook in teamverband doen, door bijvoorbeeld steeds de vraag door te schuiven naar een ander teamlid.
   
   

2. Ga tekenen
   Tekenen helpt je dingen visueel te maken en het voor je te zien. Kinderen doen dit vaak vanuit zichzelf en vertellen bij één streepje soms een heel verhaal. Daar kunnen wij van leren. Begin bijvoorbeeld wanneer je een probleem of vraagstuk hebt met een leeg vel papier. Maak een tekeningetje van de vraag of het probleem. Teken dan een boomstructuur met alle (deel)aspecten die in je opkomen. Dit heet ook wel mindmapping. Wellicht zie je kansen. Leg het weg en doe dit over twee dagen opnieuw. Probeer naast teksten ook visuele tekeningetjes erbij te maken. Dat helpt je ook op andere gedachten te komen en te focussen op de ideeën waardoor ze soms nog beter kunnen worden.
   
   

3. Gekkigheid bedenken
   Beter bekend onder de jeukterm: 'lateraal denken'. Het betekent onbevangen gekke dingen bedenken. Dat kun je wel aan kinderen toevertrouwen. Alle regels mag je overboord gooien. Je gaat iets anders/geks bedenken bij het vraagstuk. Stel dat je wil onderzoeken iets aan de mobiliteit van ouderen te doen. Dan kun je ook zeggen: stel dat het mogelijk zou zijn dat slakken leren autorijden, hoe zou die auto eruit moeten zien? De oplossingen die je dan verzint, zouden zomaar andere inzichten kunnen geven op een mobiliteitsvraagstuk. Probeer het eens een tijdje. Het levert op zijn minst een hilarische bijeenkomst op. Wat heb je te verliezen?
   
   

4. Luchtkastelen bouwen
   Dit is eigenlijk mijn favoriet, omdat je hierin de bovenstaande technieken ook kunt toepassen. Ik pas het daarom vaak toe tijdens creatieve sessies en het is eigenlijk een vorm van brainstormen. Kinderen bouwen met gemak de mooiste luchtkastelen. Bedenk met minimaal twee personen zoveel en mooi mogelijke luchtkastelen en ideeën. Maar doe dit zonder oordeel en ga niet in op kwaliteit of uitvoerbaarheid. Iedereen mag zeggen en roepen wat er in hem of haar opkomt. Je kunt de hierboven beschreven technieken ook toepassen in deze sessie. Door bijvoorbeeld van een probleem al een vraag centraal te zetten. Of te gaan tekenen tijdens de brainstorm. Dat heb ik bijvoorbeeld ook gedaan toen bij een bouwbedrijf de vraag werd gesteld:

'Hoe kunnen we op een andere manier onder de aandacht komen, om onszelf beter op de kaart te krijgen bij potentieel personeel?'

De centrale vraag tijdens de sessie werd al snel: bedenk gekke manieren om aandacht te krijgen van bouwvakkers die van werkgever willen veranderen. Er kwam van alles voorbij. Van loon deels uitbetalen in natura tot het pimpen en personaliseren van je eigen bouwbus. Dat laatste idee is het uiteindelijk geworden. We zijn nu vol met de uitvoering bezig. Zie je het al voor je wat je er allemaal mee kan? Laat je gedachten in elk geval de vrije loop, oordeel niet over uitvoerbaarheid en bouw fantastische kastelen.

Wanneer je veel ideeën hebt verzonnen en verzameld, ga je daarna pas bedenken welke goed zijn en welke minder goed bruikbaar. Je gaat dus wegstrepen. Vervolgens maak je een definitieve keuze of je gaat nog door op een bepaald idee dat het nog niet helemaal is.

Wanneer je het daarna ook echt gaat uitvoeren, dan ben je met jouw creativiteit aan het innoveren. En ook dan ga je ongetwijfeld, net als in je kindertijd, weer heel veel nieuws leren.