'Koopbereidheid daalt verder, herintroduceer ondernemersgilden'

Tijd om de handen als ondernemers in elkaar te slaan! Het actieplan van Drs. Hofnar:

• Laat iedereen op zijn of haar vakgebied zich even terugtrekken voor een plan per branche/ondernemersgroep.

• Vervolgens verenigen we alle vakgebieden.

• En dan haken we de politiek aan.

Hey! Dat is precies wat gilden honderden jaren geleden deden. Is het tijd voor de herintroductie van gilden?

Een gilde was van oudsher een belangenorganisatie van personen met hetzelfde beroep. In zo’n gilde werd kennis en ervaring uitgewisseld en nieuwe gildeleden werden opgeleid in het vak. Na een gedegen opleiding kon een leerling erkend worden als vakman met de titel gezel en uiteindelijk de titel 'meester' verkrijgen na het doen van de gilde- of meesterproef.

De onverbloemde geschiedenis van gilden in een notendop

Gilden in middeleeuws en vroegmodern Europa boden een effectief institutioneel mechanisme waarbij twee machtige groepen, gildeleden en politieke elites, konden samenwerken om een groter deel van de economische taart te veroveren en dit aan zichzelf te herverdelen. Vaak ging dit ten koste van de rest van de economie. Gilden boden een organisatorisch mechanisme voor groepen zakenlieden om met politieke elites te onderhandelen over exclusieve wettelijke privileges die hen in staat stelden monopolieprijzen binnen te halen. Gildeleden gebruikten vervolgens hun gilden om een deel van deze huurgelden door te sluizen naar politieke elites in ruil voor steun en handhaving. Kortom, gilden stelden hun leden en politieke elites in staat om te onderhandelen over een manier om huren in de productie- en commerciële sector te verkrijgen, huren die geen van beide partijen alleen had kunnen krijgen.

Tot zover de onverbloemde geschiedenis van gilden in een notendop. Echter, als we dit principe inzetten vanuit liefde en kansen, kan het ons juist waanzinnig veel brengen. Even verdiepen.

De vijf gebieden waar een gilde zich op focuste

Uit het onderzoek van onder anderen Sheilagh Ogilvie, Professor of Economic History, University of Cambridge, blijkt dat gilden vroeger actief waren op vijf gebieden:

1. concurrentie en marktstructuur
2. beveiliging en contracthandhaving
3. informatie-asymmetrieën en kwaliteitsnormen
4. investeringen in menselijk kapitaal
5. technologische innovatie

Concurrentie en marktstructuur

Door gilden gereguleerde marktconcurrentie. Elke gilde bezat wettelijke privileges die haar leden exclusieve rechten gaven om bepaalde economische activiteiten in een bepaald geografisch gebied uit te oefenen. Een soort beroepslicentie dus.

Beveiliging en contracthandhaving

Economische groei vereist markten, en markten hebben ondersteunende instellingen nodig die eigendomsrechten en contracthandhaving garanderen. Eigendomsrechten en contracthandhaving werden voornamelijk gegarandeerd via particuliere zakelijke praktijken (geschreven documenten, pandrechten, makelaars, notarissen, bedrijven) ondersteund door instellingen van openbare orde (rechtsstelsels, stadsbesturen, koninklijke regeringen).

Informatie-asymmetrieën en kwaliteitsnormen

Informatie-asymmetrie (onbalans waarbij de ene partij over meer of betere informatie beschikt dan de andere partij) tussen producenten en consumenten met betrekking tot de kwaliteit van goederen verhoogt de mogelijkheid van marktfalen. Dat kan worden opgelost door goed te communiceren over de normen die zijn vastgesteld door een producentenorganisatie zoals een gilde. Hiermee werd ook gelijk de kwaliteit gereguleerd.

Investering in menselijk kapitaal

Gilden worden vaak gezien als synoniem voor investeringen in menselijk kapitaal, aangezien velen van hen opleidingssystemen exploiteerden. Investeren in menselijk kapitaal zorgde er onder andere voor dat mensen productiever werkten en kwaliteit in de plaats stelden van kwantiteit van nakomelingen.

Technologische innovatie

Hoe beïnvloedden gilden technologische innovatie? De meest zichtbare manier waarop gilden met nieuwe technieken omgingen, was wanneer ze zich ertegen verzetten, zoals vaak gebeurde. Ze lobbyden tegen nieuwe apparaten en producten, verboden hun leden om nieuwe processen toe te passen, blokkeerden de invoer die nieuwe ideeën belichaamde en boycotten goederen en arbeiders uit plaatsen waar verboden technieken werden gebruikt.

Conclusie

Ik pleit dus voor de herintroductie van ondernemersgilden. De voordelen op een rij:

• Stimulans om weer van lokale ondernemers te kopen.

• De cowboys worden uit de markt verwijderd, inclusief keurmerken voor online aankopen.

• Gilden, als gesloten sociale netwerken, hadden de garanties op het gebied van veiligheid en handhaving misschien beter kunnen bieden door:

  • sociaal kapitaal van vertrouwen te genereren;

  • collectieve actie te genereren.

• Eerlijkere product- en dienstcommunicatie (inclusief uitleg waarom de brandstof in België duurder is).

• Betere kwaliteitsnormen.

• Aanmoediging om ons als mensen te blijven scholen en ontwikkelen.

• Het tegengaan van een te snelle groei van innovaties. In groei moet de factor mens en technologie in balans blijven.

Over balans gesproken. Ook gilden hebben natuurlijk potentiële nadelen. Zo moeten we niet doorslaan in zaken als het uitsluiten van concurrenten, onderbetaalde gezellen, uitgebuite leerlingen, manipuleren van markten of het volledig blokkeren van innovaties.

Nogmaals, het gaat om balans. En balans is een mooi woord.