Haast is geboden, aldus dehoogleraar. Maatregelen die nog in de nieuwe begroting, die opPrinsjesdag wordt gepresenteerd, moeten worden opgenomen, moetenuiterlijk woensdag voor advies naar de Raad van State.
Kabinet moet zeggen: 'You never walk alone'
Eijffinger heeft zijn voorstellen alklaar. Tenminste, als hij een van de ministers zou zijn. Dehoogleraar hoopt op een 'krachtig signaal' vanuit het kabinet. Hetconsumentenvertrouwen is lager dan ooit tevoren en een mogelijkekopersstaking, zoals voorspeld door retailexpert Fred Rutgers, waarbij de consument echt op de rem trapt als het om uitgaven gaat, zou rampzalig zijn voor de detailhandel en de horeca.,,Ook ik zie de consumentenbestedingen teruglopen. Dat is een rampvoor ondernemers. Met gerichte maatregelen moet het kabinet hetkoopkrachtverlies van met name de minima en de middengroepenherstellen, om zo de consumptie op peil te houden. Ondanks degestegen prijzen.”
Lees ook: Bezorgde consumenten zijn massaal aan het bezuinigen
Die invoering van de maatregelen zouhet krachtige signaal zijn waar de hoogleraar zo op hoopt. ,,Hetkabinet moet mensen het gevoel geven dat ze niet in de steek wordengelaten en zo het consumentenvertrouwen een oppepper geven. OlafScholz, de Duitse Bondskanselier, zei letterlijk: 'You never walkalone'. En dat zou ons kabinet ook moeten uitdragen in de media en opPrinsjesdag in de troonrede.”
Drietrapsraket aan maatregelen
Wat die gerichte maatregelen moeten zijn, weet Eijffinger ook. ,,Ik bepleit een drietrapsraket,een drie-eenheid. Allereerst moet de overheid de tien miljard die zijextra aan belasting op energie ontvangt, omdat de prijzen zijngestegen, direct teruggeven aan de burger.” Dat kan relatief eenvoudig door de energietoeslag te verhogen, meent de hoogleraar.
Lees ook: Retailexpert Fred Rutgers: 'Er komt een perfecte storm op de retail af'
Ook zijntweede voorstel zou niet al te lastig te implementeren zijn. ,,Ikdenk dat we de stijging van het minimumloon, en daarbij deuitkeringen en de AOW, naar voren moeten halen. In het regeerakkoordis afgesproken dat het minimumloon stapsgewijs wordt verhoogd met 7,5procent. Als je dat naar voren trekt, is er compensatie voor de doorhet CBS berekende daling van de koopkracht van 6,8 procent.”
Eijffinger verwacht dat het kabinethier wel oren naar zal hebben, omdat er toch al afspraken zijn binnende coalitie om te versnellen. VVD, D66, CDA en ChristenUnie hadden een verhoging van 7,5 procent afgesproken in twee stappen in 2024 en 2025. In mei besloot de regering al om de stapsgewijze verhoging van het minimumloon eerder in te laten gaan. Om de koopkracht van de minima sneller te verbeteren, worden dat nu drie stappen vanaf 2023. De stijging blijft wel 7,5 procent. Wat Eijffinger betreft worden alle verhogingen dus per 1 januari 2023 effectief.
Belastingmaatregel levert bijvangst op ter compensatie personeelstekort
Meer weerstand verwacht hij bij zijnderde voorstel: aanpassing van de belastingschijven. ,,Met de eerstetwee maatregelen help je vooral de minima. Maar ook de middengroepenworden zwaar getroffen. Door de eerste en misschien zelfs de tweedebelastingschijf te verlagen en de schijven te verlengen, kun je demiddengroepen helpen.” Door de belastingschijven te verlagen en te verlengen past een groter deel van het belastbare inkomen in de eerste en tweede schijf, waardoor de burger minder belasting over arbeid betaalt.
Deze maatregel zou ook een interessantebijvangst kunnen hebben. ,,Het maakt werken lonend. Nederland is kampioen deeltijdwerken endat is niet alleen vanwege onze cultuur. Er zit ook een fiscaleoorzaak in: meer werken loont niet altijd. Het kan zo uitkomen dateen dag extra werken per week een stijging van het inkomen oplevert, maarverlies aan recht op allerlei inkomensafhankelijke toeslagen alshuurtoeslag of kinderopvang. Door de belastingschijven te verlengen, wordt arbeid rendabeler. Gezien het huidige gebrek aan personeel zou deze belastingmaatregel voor veel bedrijven een interessante bijvangst kunnenopleveren.”
Vooral het compenseren van de stijgende energieprijzen zal het begrotingstekort doen toenemen. Of de politiek daartoe bereid is, is de vraag. Economisch kan Nederland dit prima verantwoorden, meent Eijffinger. ,,We hebben een begrotingstekort van onder 3 procent en de staatsschuld is 60 procent. Frankrijk staat er veel slechter voor, maar Macron grijpt daar toch stevig in en neemt de internationale kritiek op het overschrijden van de begrotingsregels voor lief." Eijffinger krijgt 'signalen' dat dedoor hem voorgestelde maatregelen ook daadwerkelijk op tafel liggen.,,Dat is op zich niet zo gek. Bijna iedere econoom zou dit ook zovoorstellen. Alleen moet de politieke wil er zijn. En daar gaat eeneconoom niet over.”
