Deze jonge ondernemers ontlasten ic's met hun Pacmed-software

Geen beademingsapparatuur, artsen in witte jassen of operatiekamer op de bovenste verdieping van het FreedomLab in de Amsterdamse Plantagebuurt, op een steenworp afstand van dierentuin Artis. Daar zit het kantoor van zorgbedrijf Pacmed, waar in coronatijd de stoelen en de bureaus leeg zijn, aldus de Volkskrant.

Het personeel werkt thuis aan een betere samenwerking tussen arts en computer, het doel van het bedrijf van oprichters en directeuren Willem Herter, Hidde Hovenkamp en Wouter Kroese. Zij leerden elkaar zes jaar geleden kennen bij de Nationale Denktank, een stichting die jaarlijks een groep jonge academici bij elkaar brengt om over een maatschappelijk thema na te denken. De drie dachten na over hoe grote hoeveelheden data Nederland gezonder kunnen maken, met Pacmed als resultaat.

Het bekende gele happertje uit het computerspel

Die naam komt van Pac-Man, het bekende computerspel met het gele ‘happertje’. Het eerste idee was om de computer dichter bij de medici te brengen via gamification, vandaar Pacmed. ,,Toen voelde originaliteit nog belangrijker dan succes en haalbaarheid", vertelt Kroese. Het idee lieten zij al snel los, maar de naam bleef.

In plaats van het spelen van spelletjes zette Pacmed in op het ondersteunen van beslissingen van artsen door geavanceerde data-analyse toe te passen op grote hoeveelheden zorgdata. Het is een techniek die de afgelopen jaren bij grote technologiebedrijven zoals Facebook veelvuldig is ingezet, zegt Herter. ,,Maar in de zorg ligt het toch ingewikkelder. Daar is geen ruimte voor experimenten en draait het om mensenlevens."

Pacmed richt zich momenteel vooral op het wel of niet ontslaan van patiënten op de intensive care. Daar zijn de beslissingen ingewikkeld en zijn genoeg data van hoge kwaliteit aanwezig. Per patiënt zijn er per dag al 30.000 datapunten, zoals hartslag, bloeddruk en zuurstofgehalte door de continue monitoring en registratie, vertelt Herter.

Software herkent fijnmazige patronen

,,De software kan fijnmazige patronen herkennen die gebaseerd zijn op heel veel verschillende factoren tegelijk. Bijvoorbeeld dat de patiënt aan het stabiliseren is, omdat bepaalde waardes richting streefwaardes bewegen", legt Hovenkamp uit. De nieuwe patiënt ligt dan langs de meetlat van vele patiënten uit het verleden waarvan de software de gegevens kent. Als de waardes van een patiënt erg lijken op die van een patiënt uit het verleden die ging stabiliseren, zegt de software dat de kans groot is dat deze patiënt ook gaat stabiliseren.

Pacmed biedt de arts via de software zo een aanvullende bron van informatie bij het nemen van de ontslagbeslissing. En het is actueel: Pacmed is onderdeel van een samenwerkingsverband dat van veertig ziekenhuizen data verzamelde van coronapatiënten op de intensive care om betere behandelingen te onderzoeken.

Daar was Pacmed in de beginperiode nog niet aan toe, de drie begonnen via een innovatiefonds en deden aanvankelijk heel zuinig aan. Pas na een jaar of drie kwam de boel op gang door de samenwerking met een aantal ziekenhuizen. We zijn niet begonnen zoals het type start-up dat je in de VS veel ziet, zegt Herter. ,,Daar worden in het begin vaak enorme bedragen geïnvesteerd, waarna je op een zolderkamer aan het product werkt om later pas te kijken of er daadwerkelijk vraag naar is."

Volwaardig onderdeel worden van Nederlandse zorg als ambitie

Pacmed wil groeien samen met de uiteindelijke gebruikers, de ziekenhuizen en hun artsen, die de ontworpen software in de praktijk gebruiken. In de toekomst wil Pacmed een volwaardig onderdeel van de Nederlandse zorg worden. De drie oprichters kijken zelfs naar Europa. Het bedrijf heeft inmiddels een internationaal team met achtergronden die uiteenlopen van de zorg, recht en techniek om de software in de praktijk toe te passen.

Nu de vereiste certificering om de software op de markt te brengen is afgerond – niet eenvoudig met ruim 600 pagina’s aan documentatie – kan Pacmed doorgroeien en de omzet verhogen met het begeleiden en onderhouden van de software die beslissingen op de intensive care ondersteunt. Herter ziet het moeizame certificeringsproces als een drempel voor andere bedrijven waardoor weinig onderzoek de sprong maakt naar de praktische toepassing ervan.

Begrip voor zorgen over privacy

Hij begrijpt ook de zorgen over privacy bij werken met grote hoeveelheden data. ,,Bedrijven die hun verdienmodellen baseren op de data van anderen hebben geen goede sier gemaakt. Wij moeten ons ervoor inzetten dat de zorg het anders doet", zegt Herter.

Daarom wil Pacmed laten zien wat er wel en niet met de data gebeurt en hoe dit tot een betere behandeling leidt. Wetten en regels schrijven bovendien voor dat ze de data alleen mogen gebruiken voor datgene dat is afgesproken met ziekenhuizen, en niets meer. ,,Dus bijvoorbeeld niet delen met zorgverzekeraars of andere partijen", verduidelijkt Hovenkamp. Omdat de ziekenhuizen verantwoordelijk zijn voor de data bepalen zij wat er mee gebeurt.

Verwacht van Pacmed ook geen robots in de operatiekamer of algoritmes die een arts vervangen. ,,Wij willen de arts beter maken door technologie, maar denken niet dat technologie beter is dan een arts", zegt Herter. De data reflecteren immers nooit de volledige situatie van een patiënt, de software is er om de blik van een arts aan te vullen.

Software die uitlegt hoe aanbeveling tot stand komt

Daarvoor is het van belang dat de software uitlegt hoe een aanbeveling tot stand komt, de zogeheten ‘interpreteerbaarheid’. Het is een veelgehoorde kritiek op artificiële intelligentie dat die bijvoorbeeld alleen kan vertellen dat er een kat op het plaatje staat, maar niet waarom het een kat is. Pacmed omzeilt die ‘black box’ door te kiezen voor methoden waarbij de arts ook te zien krijgt welke kenmerken van de patiënt de kans op bijvoorbeeld heropname vergroten.

Wat zes jaar geleden begon als een variant op Pac-Man, is nu gecertificeerde zorgsoftware om beslissingen op de intensive care te ondersteunen. Ze waren er in 2014 vroeg bij, vinden de oprichters zelf. Nu geven de drie presentaties aan jonge artsen hoe ze hun professionele blik kunnen verruimen met grote hoeveelheden data. Ook in de zorg is de toekomst begonnen.