Vakantiegeld uitkeren tijdens coronacrisis: 32% van bedrijven in financiële problemen

Vakantiegeld wel, of niet uitkeren

Opeens stond het op de kaart in deze coronacrisis: vakantiedagen. Mogen medewerkers verplicht worden vakantiedagen op te nemen? Of, juist niet? Het antwoord is nee, maar het leidt bij veel bedrijven wel tot veel discussie. Als er minder werk is mag personeel gevraagd worden vakantiedagen op te nemen, maar daar hoeven zij niet akkoord mee te gaan. Intussen werd ook een nieuwe discussie aangewakkerd: vakantiegeld. Móet ik dat nu uitbetalen als ik daarmee in de financiële problemen kom, of mag dat later? Is daar iets voor geregeld?

Liquiditeitsproblemen bij werkgevers

,,We hebben bedongen dat er in de loonkostenregeling, de zogeheten NOW, een opslag is voor zaken als opbouw vakantiegeld en pensioenpremies,” verduidelijkt Hans de Boer, voorzitter VNO-NCW.

,,Desondanks hebben diverse bedrijven momenteel te maken met een enorm liquiditeitsprobleem, omdat de steunmaatregelen nooit alle kosten dekken en je toch alle vaste lasten en salarissen moet doorbetalen. Daar komt voor veel bedrijven het in mei uit te betalen vakantiegeld bij. Samen met de vakbonden hebben we branches gevraagd waar problemen kunnen ontstaan te kijken of je bijvoorbeeld pensioenpremies, voor de duur van enkele maanden kan uitstellen of afspraken te maken over anders omgaan met uitbetalen van het vakantiegeld. Samen kunnen we zo de crisis doorkomen.”

Vakantiegeld stimulans voor de economie?

'Zomaar niet uitkeren' vindt econoom Mathijs Bouman (onder meer Nieuwsuur) geen goed idee. ,,Ik ben er wel voor dat we lonen kunnen laten dalen in slechte tijden, maar niet op deze manier. Want je hebt afgesproken dat een deel van je salaris niet per maand wordt uitgekeerd, maar één keer per jaar. Dat is part of the deal.” Wél vakantiegeld uitkeren is volgens Bouman overigens geen stimulans voor de economie. ,,Het probleem is op dit moment niet dat mensen niet genoeg geld hebben. Het probleem is dat er nu niet genoeg kan worden verkocht, door de horeca bijvoorbeeld, reisbureaus, theaters.”

,,Economen begrijpen sowieso weinig van vakantiegeld”, stelt Bouman. ,,Voor hen is het een absurd concept dat mensen voor hun geld moeten sparen bij hun baas, want daar komt het op neer. In tijden van liquiditeitsproblemen is het bovendien kwalijk voor de bedrijfsvoering. Want we verwachten dat bedrijven er wel voor sparen en dat is moeilijk als er cashproblemen zijn. Maar dit soort secundaire arbeidsvoorwaarden laat zich niet meer afschaffen.”

Vakantiegeld later uitkeren

,,De huidige crisis toont aan dat het hele principe van vakantiegeld niet zo handig is. Bedrijven die een spaarpotje voor werknemers beheren. In de gedragseconomie noemen ze dat ‘potjesdenken’. Maar voor nu: de cash ligt bij de werkgever. Wie heeft die buffer het hardste nodig? Ik denk de ondernemer”, aldus Bouman.

,,Dus je zou willen dat die buffer daar blijft en dat er bijvoorbeeld een schuldbewijs voor later komt. Voor kerst, bijvoorbeeld. Ik zou zeggen: vraag het eens aan je werknemers, of dat ook goed is. En niet aan de vakbond, want die maakt er meteen een principekwestie van.”

KHN: 'Deze coronacrisis zijn uitzonderlijke omstandigheden'

En die vraag stellen aan de vakbond is precies wat Koninklijke Horeca Nederland deed. Onder meer het gespreid betalen en/of later uitbetalen van vakantiegeld en het tijdelijk stoppen van opbouw vakantiedagen gedurende de periode van sluiting en dus inactiviteit van werknemers, stond op de vergaderagenda. Het overleg met CNV Vakmensen en FNV Horeca is intussen gestaakt.

KHN-voorzitter Robèr Willemsen: ,,Wij hebben de bonden gevraagd constructief mee te denken en een concrete bijdrage te leveren. Er is vooralsnog geen enkele sprake van medewerking vanuit de bonden. Uitzonderlijke omstandigheden vragen om uitzonderlijke maatregelen; het is dan ook niet uit te leggen waarom de verantwoordelijkheid alleen bij de werkgever wordt neergelegd".

'Loss aversion'

Relevant hierbij volgens organisatiepsycholoog Kilian Wawoe is het fenomeen ‘loss aversion’, ofwel: de emotie van het verliezen is veel groter dan de emotie van iets erbij krijgen. ,,Als je het kerstpakket verkleint of de vakantie-uitkering verlaagt, krijg je een veel heftigere reactie dan als je één van beide zou verhogen. Uitstel is dan ook beter dan afstel."

Zo communiceer je over vakantiegeld

Beste manier van communiceren? ,,Dat is uitgezocht bij reorganisaties. Wanneer je mensen zegt wat er gaat gebeuren dan reageren ze heel heftig. Maar als je ze het vraagt, dan willen ze wel meewerken. Dus in dit geval kun je het beste als ondernemer zeggen dat je bijvoorbeeld bij het moeten uitkeren van vakantiegeld eigenlijk failliet bent en vragen om hulp van je medewerkers. Dan zou de kans groot zijn geweest dat mensen het zelf hadden voorgesteld.”

KHN heeft na de mislukte gesprekken met de vakbonden inmiddels haar leden gevraagd zelf in gesprek te gaan over vakantiegeld en/of vakantiedagen. Robèr Willemsen: ,,Als centrale afspraken niet mogelijk zijn, dan moeten individuele afspraken met 340.000 horecamedewerkers voor enige verlichting zorgen. Gelukkig hebben we al veel goede voorbeelden van bereidwilligheid voorbij zijn gekomen."

Beluister hieronder De Ondernemer Update op New Business Radio, waarin het uitbetalen van vakantiegeld en de financiële effecten daarvan op bedrijven centraal stond: