Ernst Kuipers roept op plannen te maken voor nieuwe coronagolf

Na zorgeloze lentemaanden waarin corona verdwenen leek, gaat het deze week opeens weer over een najaarsgolf, lockdown en een blokkade bij de tijdelijke coronawet.

Ook bedrijven moeten aan de slag 'herfstklaar' te worden

Experts zijn kritisch over de voorbereidingen op een eventuele opleving, maar minister van Volksgezondheid Ernst Kuipers (D66) legt de bal ook bij mensen zelf. Bedrijven, zorginstellingen en scholen moeten aan de slag om ‘herfstklaar’ te worden, vertelt Kuipers tijdens een pauze van het debat in de Eerste Kamer over de tijdelijke wet maatregelen covid-19. Die wet wordt weggestemd door de Senaat.

U zit straks dus zonder wettelijke basis. Is dat een probleem?

,,Als we maatregelen moeten nemen, zit je wel met een probleem. Dan moet je naar noodprocedures grijpen of je moet de tijdelijke wet opnieuw indienen via de Raad van State, de beide Kamers. De omikronvariant vermenigvuldigt zichzelf binnen 3,5 dag. Ik denk dat de parlementaire behandeling langer zal duren.”

Waar houdt u reëel rekening mee voor de komende maanden?

,,,Vooropgesteld: ik heb geen glazen bol. Maar gezien de eerste drie maanden van dit jaar is het niet vreemd om rekening te houden met een fiks aantal infecties. Tot wel tien miljoen besmettingen zelfs, uitgesmeerd over zes à zeven maanden.”

Dus iedereen die dit voorjaar besmet raakte of gevaccineerd werd, kan in september weer net zo makkelijk corona krijgen?

,,Als je in januari corona gehad hebt, is er zeker een kans dat je in september weer besmet raakt. De bescherming tegen ernstige ziekte en ziekenhuisopname houdt langer stand, maar de bescherming tegen besmetting neemt af naar verloop van tijd. Dan kun je dus een winter krijgen waarin tien tot vijftien procent van de mensen uitvalt. Daarom zeggen we: het is in ieders eigen belang om plannen te maken die het aantal infecties kunnen remmen.”

Waar moeten we dan aan denken?

,,Het onderwijs heeft een plan. De scholen weten wat ze moeten doen als het aantal infecties oploopt. Dan gaat het over gescheiden routes in het gebouw, over hybride onderwijs als het moet, over coronatests beschikbaar stellen, vakantieweken aanpassen.”

Maar bij de industrie, in de horeca en cultuur zien we zulke uitgewerkte plannen nog niet.

,,Diverse sectoren werken aan plannen, anderen zijn terughoudender. Daarom mijn algemene oproep: bereid je voor, doe het niet alleen voor de samenleving, doe het vooral voor je eigen bedrijf of instelling. We moeten er werk van maken, anders krijgen we in het najaar echt een probleem."

De eerste jaren hebben ons toch geleerd dat een spatscherm, looplijn of mondkap een grote virusgolf niet temmen?

,,Dat klopt, maar er is een belangrijk verschil. We beginnen niet op nul. Als we, laten we dat hopen, te maken houden met de omikronvariant die echt minder ziekmakend is, helpen vaccinaties en immuniteit na infectie ons echt. We willen wegblijven van generieke maatregelen als avondsluitingen in sectoren, scholen dicht en horeca dicht. Een mondkapje op in de trein of op een drukke plek kan wel degelijk helpen om een besmettingsgolf te drukken.”’

Experts en Kamerleden zijn kritisch: iedereen moet zich voorbereiden, maar uw ministerie treuzelt.

,,Nou, de GGD’en staan klaar, hebben basiscapaciteit aan locaties en personeel en kunnen opschalen. Als we nu besluiten tot een massale vaccinatieronde, hebben de GGD’en zes weken nodig om naar anderhalf miljoen prikken per week te gaan. Het RIVM houdt zicht op het virus via rioolwater en Nivel-peilstations. Ziekenhuizen en zorginstellingen hebben soms nog wel werk te verrichten. Nog niet elke zorgregio is aangesloten op het regionale capaciteitsoverleg, niet alle ziekenhuizen hebben geregeld dat ze patiënten thuis kunnen beademen als nodig.”

Hoe kan dat dan?

,,Tsja. Ik zou zeggen: bel de ziekenhuizen, sommigen hebben alles voor elkaar, anderen niet.”

Maar doet uw eigen ministerie wel genoeg? De beperkte IC-capaciteit is velen een doorn in het oog. Ventilatie wordt nog verwaarloosd, vrezen sommigen.

,,Die kritiek trek ik me maar zeer beperkt aan. Ik wil niet afschuiven, het is niet van ‘zoek het zelf maar uit’. Maar de bal ligt ook bij mensen, instellingen en bedrijven zelf. Die thuisbeademing: waarom kan het ene ziekenhuis het allang geregeld hebben en de ander niet?"

,,En over de IC-capaciteit: het is een illusie om te denken dat veel meer IC-bedden helpen om lockdowns te voorkomen. Kijk naar Duitsland. Een land met vijf keer zoveel ziekenhuisbedden als Nederland, en toch konden ze ook daar niet ontkomen aan generieke sluitingen.”