Corona: wat kan en mag er (niet) met vakantiedagen van werknemers?

Bij de Algemene Werkgeversvereniging Nederland (AWVN) zijn de voorbije weken veel vragen binnengekomen over de vakantiedagen van werknemers. In eerste instantie wilde men vooral weten of werknemers vanwege een geannuleerde reis toch aan het werk kunnen en de vakantiedagen op een ander moment kunnen inzetten.

,,Dat is natuurlijk heel erg afhankelijk van het bedrijf waar het om gaat”, zegt Jannes van der Velde, woordvoerder van de werkgeversorganisatie in het AD. ,,Sommige bedrijven hebben het hartstikke druk en dan is een werkgever alleen maar blij als je snel weer aan de slag kunt.”

Het intrekken van vakantiedagen

Voor andere bedrijven, waar het werk op dit moment stil ligt of waar flexkrachten zijn ingehuurd om de vakanties op te vangen, is het lastiger om verlofdagen weer in te trekken. Die flexwerker kan immers niet zomaar afgezegd worden. Werk creëren dat er niet is, is ook moeilijk. ,,In dat geval is het gewoon pech voor de werknemer. Die zal zijn dagen moeten opnemen”, zegt Van der Velde.

Dat laatste beaamt arbeidsrechtadvocaat Mariska Aantjes. ,,Als je je dagen hebt opgenomen en ze zijn goedgekeurd, dan kun je in principe niet meer terug.”

Toch zou de werkgever ook, in het kader van goed werkgeverschap, over zijn hart kunnen strijken. Vakantiedagen hebben immers ook een ‘herstelfunctie’: fysiek en mentaal uitrusten van de arbeid. Thuis vakantie vieren, heeft niet voor iedereen eenzelfde effect. ,,Je moet wel de mogelijkheid hebben om op te laden. Een gedwongen vakantie is niet voor iedereen echt een vakantie.”

Werkgever en werknemer om de tafel

De beste oplossing volgens Aantjes? Werkgevers en werknemers moeten met elkaar om de tafel gaan zitten om zelf een goede uitkomst te vinden voor deze uitzonderlijke situatie. ,,In goed overleg komt er vaak alsnog een oplossing waarin beide partijen zich kunnen vinden.’’

Omdat de coronacrisis aanhoudt en de noodmaatregelen aanblijven, ligt er bovendien een nieuw verlofprobleem op de loer. Minister-president Rutte heeft afgeraden om in de meivakantie een weekje weg te gaan. Dat maakt dat sommige werkgevers ongerust zijn over de gevolgen daarvan in de zomerperiode, merkt de AWVN.

Recht op vakantiedagen bij werknemer of werkgever

Van der Velde: ,,Werkgevers vragen wat ze moeten doen als iedereen straks massaal op vakantie wil. Het antwoord is vrij eenvoudig: de beslissing ligt bij de werknemer. De werkgever kan alleen weigeren als het bedrijfsbelang wordt geschaad.”

De werkgever zal dus moeten aantonen dat het bedrijf letterlijk niet verder kan zonder die ene werknemer. Een voorbeeld daarvan is een fabriek waar in één ploeg tien werknemers tegelijkertijd op vakantie willen. Dat gaat niet, de fabriek kan anders niet doordraaien. Van der Velde: ,,Maar werknemers houden het recht op vakantiedagen. Dus dan moet je dat in overleg samen oplossen.”

Of de gevreesde ‘vakantiestuwmeren’ daadwerkelijk gaan ontstaan, is nog de vraag. AWVN ziet ook dat werkenden juist nu gebruik maken van hun opgebouwde verlof. ,,Er zijn ook mensen die graag nu vakantie opnemen, omdat de kinderen de hele dag thuis zijn.”

Vakantiedagen opnemen of niet?

Neem je je wettelijke vakantiedagen nu niet op of laat je ze weer intrekken, dan heb je nog tot 1 juli 2021 om ze te gebruiken. Mochten ze dan nog niet zijn opgenomen, dan heeft de werkgever altijd nog de optie om ze langer geldig te maken, zegt Van der Velde. ,,Het is maatwerk per individu. Er is geen algemeen advies, behalve dat je het opnemen van verlof waar mogelijk zoveel mogelijk kunt spreiden.”

• Behalve wettelijke vakantiedagen bestaan er ook bovenwettelijke vakantiedagen in Nederland. Het verschil en of deze van toepassing zijn op jouw bedrijf lees je in deze how to.

Ook werknemers houdt het bezig: bij vakbond FNV komen elke dag vragen binnen over vakantiedagen, laat woordvoerder José Kager desgevraagd weten. Werknemers vragen bijvoorbeeld of het mogelijk is dat ze nu verplicht worden om vrije dagen op te nemen. Het antwoord is nee: het initiatief ligt volledig bij de werknemer. En wat betreft de zomervakantie? ,,Ik denk dat er uiteindelijk ook zoiets is als goed werkgeverschap. Als mensen zich op dit moment drie slagen in de rondte werken, moeten mensen daarna ook even een poosje vakantie kunnen nemen”, aldus Kager.