Minister Adriaansens over coronawinter: ‘Verwacht dat we heel eind komen met lichtere maatregelen’

In de zomer was er nog coronaoverleg in het kabinet en geregeld raken mensen in haar omgeving besmet, dus voor minister van Economische Zaken Micky Adriaansens (VVD) staat vast: ,,Het virus is niet weg, al lijkt het soms misschien wel zo.’’ Corona blijft. ,,Dus is het goed als we niet meer in de paniekstand schieten en een goed plan hebben waarmee we de winter in kunnen’’, zegt Adriaansens, zittend aan een grote vergadertafel in haar werkkamer op het ministerie van Economische Zaken, tegen het AD.

Alles is erop gericht dat het bij beperkte en vrij pijnloze interventies blijft als het virus onverhoopt toch weer harder rondgaat. ,,Ik wil dat we openblijven, dat ondernemers door kunnen. Het virus heeft zo veel leed veroorzaakt. Bij mensen die ziek werden, overleden, long covid kregen, maar ook ondernemers die ontzettend geraakt werden. Dus ons beste scenario is dat we hier over een half jaar weer zitten en al deze sectorplannen niet nodig zijn geweest’’, wijst Adriaansens voor zich op tafel.

Daar ligt een stapel papier met per sector een ‘maatregelenladder’ in geval van een heropleving van het virus. Een nieuwe ‘coronathermometer’ geeft voortaan aan in welke risicofase het virus verkeert, de maatregelenladder sluit daarop aan. Die begint met basisprotocollen rond hygiëne en ventilatie en eindigt in een aantal sectoren met heftiger ingrepen als de coronapas (1G of 3G), een mondkapplicht en zelftestadvies. De precieze maatregelen verschillen per sector.

De horeca diende een sectorplan in met opvallend weinig maatregelen; u legt hen daarom nu alsnog de mondkapplicht, coronapas en gezondheidscheck op. Gaan ze wel akkoord?

,,Er zit altijd spanning op, dat is logisch. De horeca heeft heel veel last gehad van corona, denk alleen al aan het nachtleven. En het is ook niet makkelijk om iedereen op één lijn te krijgen; een discotheek is compleet anders dan een kroeg op de hoek. De horeca begrijpt dat voorbereidende maatregelen nodig zijn. Maar goed, ik heb niet elke cafébaas gesproken, er zullen altijd mensen kritisch zijn.’’

De teneur bij ondernemers is ook: de overheid moet eerst zelf leveren. De zorgcapaciteit vergroten, de vaccinatiecampagne starten, wetgeving op orde brengen.

,,Ja, maar neem die ic-capaciteit. Als je 30 procent meer ic-bedden zou hebben - en probeer maar eens die verpleegkundigen te vinden - heb je misschien een week respijt als het virus exponentieel groeit. Dat gaat ons probleem niet oplossen. Het is met dit virus ook zo dat we ruim 17 miljoen bondscoaches hebben, iedereen heeft een mening en weet het beter. Belangrijk is dat we nu samen aan de slag gaan. Wij als overheid doen er alles aan om het land open te houden. Ondernemers hebben ook belang bij weinig virusverspreiding, al is het maar, omdat anders hun personeel besmet raakt en massaal uitvalt.’’

U wil opnieuw het coronatoegangsbewijs in het winterarsenaal, terwijl de Eerste Kamer tegen is. Waarom dan toch die coronapas?

,,Sommige sectoren zeggen het keihard nodig te hebben om open te blijven, zij vragen er zelf om. Cultuurinstellingen en evenementenorganisatoren zeggen: help ons, we hebben dat nodig. Dus ik zal me daar hard voor maken, kijken wat mogelijk is en opnieuw het draagvlak in de Tweede Kamer wegen.’’ Adriaansens meldt desgevraagd dat het om 1G (iedereen testen) of 3G gaat. ,,2G (ongevaccineerden niet welkom, red.) is nu een politieke no-go.’’

Een van uw voorgangers schreef vorig jaar aan de Kamer: we moeten de voor- en nadelen van vaccinatieprikkels en -plichten onderzoeken. Moet er een vaccinatieplicht komen, wat u betreft?

,,Ik ben niet voor een vaccinatieplicht, wel vind ik dat als iemand ervoor kiest niet gevaccineerd te zijn, dat je mag kijken of diegene dan wel overal toegang krijgt (het 2G-protocol, red.). Maar laten we wel wezen: er is momenteel helemaal geen politiek draagvlak voor een plicht of prikkel op die manier. En dit thema polariseert enorm, terwijl we het juist samen moeten doen.’’

Wordt dit de eerste winter sinds 2020 zonder harde lockdownregels?

,,Ik ben geen medicus of epidemioloog. Maar met de virusvariant die we nu hebben, hoop en verwacht ik dat we echt een heel eind kunnen komen met lichtere, preventieve maatregelen. Maar noodmaatregelen kunnen nodig zijn, we zijn al vaker verrast. Die restricties kun je niet uitsluiten. Als ziekenhuizen overlopen bijvoorbeeld, moet je ingrijpen.’’

Is er nog wel geld voor royale steunpakketten als het onverhoopt weer misgaat?

,,We hebben onvoorstelbaar veel miljarden daaraan uitgegeven in eerdere golven, dus we willen wel gerichter ingrijpen. Zowel als het om lockdownmaatregelen gaat als de steunpakketten die nodig zijn. Dat geld is lang niet altijd goed terechtgekomen en ook niet iedereen is op de goede manier geholpen. Maar ik wil daar niet terechtkomen, ik wil zoveel mogelijk in de groene en gele zone blijven op de maatregelenladder.’’

Het coronawoordenboek is weer twee termen rijker, met een ‘thermometer’ en ‘maatregelenladders’. Maar zo’n virus trekt zich toch niets aan van papieren plannen?

,,Dat is ook zo. Als politici wil je het liefst een plan en dan een rechte voorspelbare lijn van A naar B naar C. Maar dat kan niet. Wel weten we nu echt beter hoe we moeten voorbereiden en reageren - dat gaan we dus doen.’’