FNV en VNO-NCW eisen samen duidelijkheid politiek en: een nationaal herstelplan

Al op 1 juli lopen de huidige steunmaatregelen af, wat volgens Elzinga en Thijssen leidt tot grote onzekerheid bij werknemers en werkgevers. Tegelijkertijd ligt de formatie goeddeels stil door een gebrek aan vertrouwen tussen partijen. Een gebrek aan besluitvaardigheid kan leiden tot verlies van banen en faillissementen, vreest het tweetal. Om hun argumenten kracht bij te zetten hebben de twee vandaag een brief gestuurd naar informateur Herman Tjeenk Willink, het demissionaire kabinet en de nieuwe Tweede Kamer.

Elzinga en Thijssen willen dat Den Haag de steunmaatregelen verlengt tot het einde van dit jaar. De FNV ziet dat bedrijven reorganisatieplannen aankondigen omdat ze niet weten waar ze aan toe zijn. ,,Onzekerheid kost nu al banen”, zegt Elzinga tegen het AD.

Ook zou er voor 1 juni een herstelplan moeten liggen, als voorschot op de formatieonderhandelingen. Kern daarvan is de afspraak dat er de komende 2,5 jaar niet wordt bezuinigd en er ook geen lasten worden verhoogd, ook niet voor bedrijven.

Alle politieke partijen hadden in hun verkiezingsprogramma’s een lastenstijging voor werkgevers ingeboekt. De sociale partners komen hier nu tegen in verzet: hogere lasten zorgen voor minder investeringen en kosten werkgelegenheid, menen zij. Volgens VNO-NCW is er nu al een investeringsachterstand van 47 miljard euro tot het eind van de komende kabinetsperiode. ,,Lastenverzwaringen belemmeren het herstel”, stelt Thijssen, die verder wil dat bedrijven tien jaar de tijd krijgen om hun belastingschuld af te betalen. Ook Elzinga is bang dat door hogere lasten het ‘herstel in de knop wordt geknakt’.

Ouderen vervroegd met pensioen

In plaats daarvan moet er worden geïnvesteerd, aldus de voorzitters, met name in jongeren die op dit moment vaker hun baan verliezen en in de bijstand instromen. Oudere werknemers zouden meer mogelijkheden moeten krijgen om vervroegd met pensioen te gaan om zo plaats te kunnen maken voor jongere collega’s. Daarnaast zouden jongeren de kans moeten krijgen een nieuwe basisopleiding te doen, zodat zij aan de slag kunnen in een sector waar tekorten zijn. ,,Het zou doodzonde zijn als er een hele generatie aan de kant komt te staan”, aldus Elzinga.

Een gezamenlijk interview met de bazen van VNO-NCW en FNV is noodzakelijk, betogen Ingrid Thijssen (VNO) en Tuur Elzinga (FNV). De politiek moet in actie komen. ,,Je ziet dat er nu al reorganisaties worden aangekondigd. Onzekerheid kost nu al banen.’’ Lees het complete interview na de foto van de twee

De bazen van de werkgevers en werknemers samen aan tafel! Is de nood zo hoog? Het gaat toch juist langzaam beter met de economie?

Thijssen: ,,Het afgelopen jaar hebben we afspraken kunnen maken over steunmaatregelen, waardoor het aantal werklozen en faillissementen beperkt is gebleven. Maar we zijn er nog niet. Er is veel onzekerheid in de economie. Ook bij bedrijven die geen noodsteun hebben aangevraagd zit veel financieel leed. We vragen het demissionaire kabinet daarom met een nationaal herstelplan te komen voor de komende 2,5 jaar.’’

Elzinga: ,,Het gaat om het traject van noodsteun naar herstel. Ook bij werknemers is veel onzekerheid. De noodsteun heeft grote werkloosheid voorkomen, maar het vertekent de werkelijkheid. Veel mensen zitten betaald thuis. Maar ook veel mensen, zoals oproepkrachten en mensen met nulurencontracten, zitten zonder inkomsten. Die zie je niet in de werkloosheidsstatistieken. Wij houden reserves bij de optimistische geluiden over het herstel van de economie. Daarom moeten we het huidige noodpakket doortrekken naar het einde van het jaar en moet de komende 2,5 jaar in het teken staan van herstel.”

Jullie zeggen tegen de politiek: kom niet met bezuinigingen of lastenverzwaringen. Dan loopt de rekening toch enorm op?

Thijssen: ,,Bedrijven kunnen hun euro’s maar één keer uitgeven. Als je de lasten verzwaart, kan er minder worden geïnvesteerd. Als je als bedrijf geen vet op de botten hebt, wordt het nóg lastiger. Het bedrijfsleven heeft tot 2025 nu al een investeringsachterstand van 47 miljard euro. Dat betekent: minder nieuwe fabrieken, minder machines en dus minder nieuwe banen. Tegelijkertijd hebben bedrijven door corona een grote schuldenberg, vooral door uitstel van belastingen. Wij willen tien jaar de tijd krijgen om die schulden af te betalen. En tegelijkertijd zijn er fondsen nodig om de vermogens te stutten, zodat bedrijven de motor van het herstel kunnen zijn. Lastenverzwaringen belemmeren het herstel.”

Elzinga: ,,We moeten zorgen dat we het herstel niet in de knop knakken. Dan moet je geen lasten verzwaren of bezuinigen. We moeten juist investeren. Dat kunnen onze overheidsfinanciën aan.”

Thijssen: ,,Tuur zegt het mooier dan ik.”

Jullie zeggen te willen investeren in jongeren. Waarom juist in hen?

Elzinga: ,,We zien al langer dat meer jongeren de bijstand instromen en zich terugtrekken van de arbeidsmarkt. Tegelijkertijd zien we nu de eerste signalen van grotere ontslagrondes en faillissementen, denk aan D-reizen. Het is heel urgent dat jongeren aansluiting op de arbeidsmarkt houden. Als er in sectoren echt moet worden gereorganiseerd, zouden ouderen plaats moeten maken om jongeren te behouden. Daarnaast is er een plan nodig om jongeren een tweede kans op basisscholing te geven, om zich te herscholen. Er zijn immers ook sectoren waar tekorten zijn. Het zou doodzonde zijn als een hele generatie aan de kant komt te staan.”

Ouderen die plaatsmaken, dat klinkt als een nieuwe vut-regeling.

Thijssen: ,,We moeten dit idee nog verder uitwerken, maar je zou de vrijstelling voor vervroegd uittreden kunnen verruimen.”

Om hoeveel mensen gaat het dan? En wat mag dat kosten?

Elzinga: ,,Dat is moeilijk te zeggen. Deze crisis kenmerkt zich juist door onzekerheid en grote verschillen tussen sectoren. De ene staat het water aan de lippen, de andere gaat het goed en is juist terughoudend om ouderen te laten gaan.”

Waarom komen jullie hier nu mee?

Thijssen: ,,Omdat we in een ingewikkelde politieke situatie zitten. De gevolgen van de crisis wachten niet op de formatie, die laten zich nu, maar juist ook de komende jaren voelen. Het kabinet is demissionair, maar de Kamer is missionair. Wij zeggen: voor 1 juni moet er een breed herstelplan liggen voor de komende 2,5 jaar, inclusief het doortrekken van de steun na 1 juli. De aanvragen voor collectief ontslag gaan naar verwachting toenemen. Dat komt ook door onzekerheid: bedrijven vragen zich af wat het kabinet gaat doen, met de steun, met schulden, met lastenverzwaringen. En omdat daar geen antwoord op komt, blijven investeringen achter. Dat is het laatste wat je wilt.”

Elzinga: ,,Je ziet dat er nu al reorganisaties worden aangekondigd. Onzekerheid kost nu al banen.’’

Premier Rutte hoopt dat we in augustus terug kunnen naar normaal. Dan is langere steun toch weggegooid geld?

Thijssen: ,,De steunpakketten ademen mee met de economie. Als alles weer open is en iedereen gevaccineerd, dan zal ook veel minder een beroep worden gedaan op de steun. Dan kost die dus ook weinig. Maar het kan ook zijn dat het nog niet goed gaat. Dan blijft steun noodzakelijk.”

Het Centraal Planbureau zegt: zodra het herstel inzet, moet de steun zo snel mogelijk stoppen en zeker niet worden verlengd tot eind dit jaar.

Elzinga: ,,We moeten voorkomen dat de miljarden die we nu al hebben uitgegeven verdampen en dat er alsnog ontslagen vallen. Die wilden we nou juist voorkomen. En we hebben van de vorige crisis geleerd dat je niet te snel moet beginnen met bezuinigen. Daardoor duurde de crisis hier langer dan in landen als België of Duitsland.”

Thijssen: ,,Wij zijn minder optimistisch over het herstel dan het CPB. Het coronavirus verrast ons al een jaar lang steeds in negatieve zin, dus laten we alsjeblieft behoedzaam zijn.”

Maar dat de steun zo ruimhartig kon zijn, komt doordat Nederland buffers had. En volgens Klaas Knot van De Nederlandsche Bank weten we één ding zeker: er komt altijd weer een nieuwe crisis. Dan moet die buffer weer opgebouwd zijn.

Thijssen: ,,Op een gegeven moment moeten die buffers er weer komen, maar niet in de komende drie jaar. Dat is niet nodig.”

Elzinga: ,,Er zijn ook landen met een veel hogere staatsschuld, zoals de VS. Dat land investeert nog veel meer dan wij, en heeft nog steeds een triple A-status.”

Zijn er nog wel verschillen tussen jullie?

Thijssen: ,,Haha, daar gaan we het nu niet over hebben. Het gaat nu om het herstel.”

Elzinga: ,,Onze verschillen worden dagelijks uitgevochten aan de cao-tafels, dan gaat het om de verdeling van de koek. Maar er is een gezamenlijk belang dat we sterker uit de crisis komen, daarin trekken we gelukkig samen op.”

Thijssen: ,,Ik weet niet of jullie het door hebben gehad, maar er wordt ook nog gewoon gestaakt, hoor. Dat stelt jullie misschien gerust.”

Jullie zijn allebei nieuw in de polder. In de vorige formatie kwamen werkgevers en werknemers niet met een gezamenlijk standpunt over de arbeidsmarkt. Zit dat er nu wel in?

Thijssen: ,,Ik geef geen garanties dat het gaat lukken. We doen ons best. We zijn als werkgevers niet voor niks met een nieuwe koers gekomen, hebben de hand gereikt naar de vakbonden.”

Hebben jullie genoeg gezag in eigen kring om een akkoord te sluiten?

Elzinga: ,,Natuurlijk heb je te maken met een achterban en moet je af en toe omkijken om te zien of de troepen nog achter je staan. Maar we hebben allebei een mooi mandaat gekregen van onze leden. Volgens mij zit het wel goed.”

Thijssen: ,,Mooi gesproken, Tuur.”

Jullie spreken elkaar veel, zo te horen.

Thijssen (lachend): ,,Mijn geliefde voorganger Hans de Boer zou nu de grap hebben gemaakt ‘meer dan me lief is’. Maar dat is niet mijn tekst.”

Kabinet ‘legt puzzel’ voor nieuw steunpakket, half mei meer duidelijkheid

Het kabinet komt ‘half mei’ met een plan voor de economische steunmaatregelen, momenteel wordt de ‘puzzel gelegd', zegt minister Wopke Hoekstra (Financiën). Hij laat in het midden óf de steunmaatregelen worden verlengd. ,,We kijken wat nodig is in een volgende fase, die puzzel zijn we nu aan het leggen. Dat zullen we in nauwe dialoog met de Tweede Kamer doen. We zien de noodzaak bij werkgevers en werknemers”, zei hij tegen het AD.

Op de foto hieronder is informateur Herman Tjeenk Willink in gesprek met minister van Financiën Wopke Hoekstra, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Wouter Koolmees en minister van Economische Zaken en Klimaat Bas van 't Wout. Foto: AD/ANP

Hoekstra schoof vandaag samen met minister Wouter Koolmees (Sociale Zaken) en minister Bas van 't Wout (Economische Zaken) aan bij informateur Herman Tjeenk Willink. Daar kwam ook een mogelijk nationaal herstelplan ter sprake. ,,Dat is wellicht ook meer aan de partijen die gaan formeren. Wij kijken nu meer naar de korte termijn, maar er zijn ook vraagstukken die verder reiken, tot verder in de toekomst. Dat is wellicht niet direct aan ons nu. Sommige dingen kunnen niet wachten tot na de formatie, maar andere dingen moeten wellicht juist daar worden besproken.”