Klaas Knot (DNB): 'De economie kan nog lang niet zonder steun'

Knot bracht zijn boodschap bij de presentatie van het halfjaarlijkse Overzicht Financiële Stabiliteit. Daarin kijkt De Nederlandsche Bank (DNB) naar de risico’s voor het financiële systeem. En daar staat de coronacrisis op de eerste plek.

De crisis hakt er hard in, met een economische krimp die na de oorlog niet meer werd gezien. Maar er is geen reden voor paniek, bezweert DNB. ,,Het financiële systeem is weerbaar gebleken. De banken staan er beter voor en de overheden en de centrale banken hebben maatregelen genomen. Daardoor is er weer rust op de financiële markten’’, aldus Knot in het Brabants Dagblad.

Banken gered met belastinggeld

Hij verwees naar de vorige crisis. Toen waren banken een van de veroorzakers. Vanwege lage buffers en een grote hoeveelheid slechte leningen konden en wilden de banken geen kredieten meer verstrekken. Daardoor verergerde de crisis en moesten veel banken van de ondergang worden gered met belastinggeld.

Banken en toezichthouders zoals DNB hebben sindsdien hun lesje geleerd. ,,De banken hebben meer voorzieningen genomen en hun buffers versterkt’’, aldus Knot. Daardoor hebben de banken nu de ruimte om nieuwe kredieten te verstrekken en klanten aan te bieden hun rente en aflossing tijdelijk uit te stellen. Dat stelt bedrijven in staat het tijdens de crisis langer uit te zingen.

Daarnaast zijn regeringen en centrale banken op grote schaal te hulp geschoten. De Europese Centrale Bank geeft de banken extra gratis geld dat ze kunnen uitlenen en de bank koopt op grote schaal staatsleningen op om de rente laag te houden. Dat helpt de eurolanden weer. De landen geven honderden miljarden aan coronasteun en dat geld kunnen ze nu goedkoop lenen.

Al die steun heeft ervoor gezorgd dat de impact van de crisis tot nu toe meevalt. De werkloosheid blijft relatief laag, evenals het aantal faillissementen. Maar er is geen enkele aanleiding om achterover te leunen, waarschuwt Knot. ,,De economische impact sluimert nog onder de oppervlakte. Het is nu nog stilte voor de storm. Als de steunmaatregelen aflopen, zal het aantal faillissementen toenemen en de werkloosheid oplopen.’’

Tweede coronagolf

Maar ook in zo’n scenario blijven de banken goed overeind, bleek uit een stresstest die DNB eerder deed bij de Nederlandse grootbanken. Alleen in het geval van een ‘perfect storm’, het meest zwarte scenario, komen banken in de problemen en is extra steun nodig.

Onduidelijk is hoe de tweede golf uit gaat pakken. Als de uitbraak van het virus snel onder controle is, kunnen de economische gevolgen meevallen. Strenge maatregelen zijn nuttig, meent Knot. ,,Het beste voor de economie is het virus zo snel mogelijk onder controle krijgen. Dat kan niet pijnloos’’, aldus Knot. De bankpresident benadrukt dat het geen uitruil is tussen gezondheid en economie. ,,Als de consumenten bang en onzeker zijn, geven ze geen geld uit en dat is slecht voor de economie.’’

Makkelijker overgestapt op thuiswerk

Knot noemt het verstandig dat het kabinet in ieder geval tot halverwege volgend jaar door blijft gaan met steun voor bedrijven en gezinnen. Maar de pijn moet wel een keer genomen worden. Alleen kan dat beter als de economie weer herstelt.

De crisis slaat in Nederland minder hard toe dan in veel andere Europese landen. Waar dat aan ligt, is nog niet duidelijk. Daar moet meer onderzoek naar komen, zegt Knot. ,,Mogelijk komt het doordat we in Nederland gemakkelijk konden overstappen op thuiswerken, dankzij onze goede digitale infrastructuur. Ook is Nederland minder afhankelijk van toerisme, een sector die hard is getroffen. Maar zeker weten doen we het niet.’’