DNB-president Knot: economische groei trekt aan, volgend jaar weer vol gas

Nederland staat er goed voor, zeker gezien de enorme economische impact van de crisis. De werkloosheid is laag en het aantal faillissementen beperkt. Dat is te danken aan de steun van de overheid en de centrale banken, zegt Klaas Knot als president van De Nederlandsche Bank (DNB) tegen AD. ,,De overheid heeft 61 miljard euro aan steunmaatregelen bekostigd."

De bankpresident is optimistisch voor dit jaar. ,,We verwachten nog een krimp van de economie in het eerste kwartaal." Maar naarmate meer mensen gevaccineerd worden kan de economie weer open en zal de groei terugkeren. Dit jaar 2 procent en volgend jaar met 4 procent.

Ook monetaire autoriteiten traden op

Niet alleen de overheid deed wat nodig was, ook de monetaire autoriteiten traden direct op. De centrale banken zorgden ervoor dat de rente laag bleef en dat er voldoende geld beschikbaar was. Bovendien hadden de banken voldoende financiële buffers opgebouwd, op aanwijzing van DNB. Daardoor was bij de banken voldoende geld in kas om kredieten te blijven verstrekken en bedrijven uitstel van betaling van rente en aflossing te bieden.

,,Daaruit blijkt het belang van het aanleggen van buffers in financieel goede tijden. Dat is een belangrijke les", aldus Knot. Dat geldt ook voor de overheid. De 61 miljard extra uitgaven leiden niet tot problemen. De staatsschuld is nog steeds laag. Bezuinigen is daarom niet nodig. Integendeel: te snel bezuinigen zou tot grote schade aan de economie kunnen leiden, waarschuwt Knot.

Kwijtschelding van belastingschuld niet uitsluiten

In dat verband wijst hij ook op de belastingschuld die bedrijven nu opbouwen. Om contanten uit te sparen kunnen bedrijven uitstel van belastingen krijgen. Hoe langer de crisis duurt, hoe hoger de schuld en de vraag is of bedrijven die belasting wel kunnen betalen. ,,Kwijtschelding van de belastingschuld moeten we niet uitsluiten. In de kern gezonde bedrijven die in de problemen zitten moeten met alle schuldeisers om tafel. Dan moet de overheid ook een aandeel leveren."

Tekst gaat verder onder de foto van Klaas Knot. (Foto: ANP)

Negatieve rente vaker doorberekenen aan klanten

Voor banken wordt het aanvullen van de buffers nog een probleem. Door de lage rente staat hun verdienmodel onder druk, goedkoop geld inlenen en duur uitlenen. Tot nu toe proberen banken vooral de winst op peil te houden door kosten te besparen. Maar daar komt een keer een einde aan. Knot houdt het voor mogelijk dat banken de negatieve rente vaker gaan doorberekenen aan hun klanten. Nu betalen alleen spaarders met een tegoed van 250.000 euro of meer negatieve spaarrente. De bankpresident denkt dat die best voor grotere groepen spaarders kan gaan gelden.

Eurolanden hebben geleerd van de kredietcrisis

Knot roemt de internationale samenwerking en afstemming van de steunmaatregelen. Overheden begonnen direct op grote schaal te stimuleren en de regeringsleiders besloten tot de oprichting van een gezamenlijk herstelfonds van 750 miljard euro, bedoeld om de gevolgen van de coronacrisis te beperken.

De eurolanden laten daarmee zien geleerd te hebben van de kredietcrisis. Toen werd het economisch herstel vertraagd omdat landen, zeker Nederland, veel te snel begonnen met bezuinigen om het begrotingstekort weg te werken. Dat leidde tot lastenverzwaringen voor burgers en bedrijven, waardoor de economische groei vertraagde.

Nu is drastisch ingrijpen niet nodig en zelfs contraproductief. Maar dat betekent niet dat de overheid de boel de boel kan laten. Het begrotingstekort moet niet te veel oplopen, want de staatsschuld moet behapbaar blijven. Dan heeft de overheid een buffer om de volgende crisis aan te kunnen pakken.

Nederland moet meer doen om de CO2-uitstoot te beperken

Als de overheid extra geld wil binnenhalen, moet die wel goed kijken waar dat geld vandaan komt. ,,Verhogen van de winstbelasting voor bedrijven en de loonbelasting werkt verstorend. Beter is het om de belasting op vervuiling te verhogen’', meent Knot. Sowieso moet Nederland meer doen om de CO2-uitstoot te beperken, zegt DNB.

Daar ligt een taak voor overheid, bedrijfsleven en burgers. Knot pleit ervoor dat de overheid investeert in de energietransitie. Dat maakt de economie toekomstbestendig en zorgt ervoor dat het bedrijfsleven kan blijven concurreren. Dat is goed voor het toekomstig verdienmodel van de bv Nederland.

Knot: 'rechtspositie van flex en vast moet meer naar elkaar toegroeien'

Zorgen dat banken en overheden er financieel goed voor staan is belangrijk om een volgende crisis het hoofd te kunnen bieden. Er is echter meer werk aan de winkel, betoogt Knot. ,,Er is nog een aantal lessen te trekken." Over de arbeidsmarkt bijvoorbeeld. Duidelijk is dat flexwerkers de klap van de crisis hebben opgevangen en mensen met een vaste baan grotendeels buiten schot zijn gebleven. Knot wil dat de rechtspositie van flex en vast meer naar elkaar toegroeit. Tegelijkertijd moet de fiscale bevoordeling van zzp-ondernemers worden verminderd. Door flex minder flex en vast minder vast te maken zal de arbeidsmarkt verbeteren, is de verwachting. Dat moet per saldo tot meer banen leiden en meer zekerheid voor werknemers.