Eigenlijk zou Frank Oostdam (61) deze kerstperiode met zijn vrouw en twee kinderen in Parijs zitten, maar door de nieuwe coronamaatregelen in Frankrijk ging er ook een streep door hun stedentrip. Een van zijn kinderen is geprikt met het Janssen-vaccin en zonder booster is een bezoek aan Frankrijk na 15 december lastig. ,,Ach, het is de afdeling klein leed. We blijven thuis en maken er gewoon lekker rustige feestdagen van”, zegt hij tegen het AD.
Het typeert de voorzitter en directeur van branchevereniging ANVR (Algemene Nederlandse Vereniging van Reisondernemingen). Terwijl veel Nederlanders boos en gefrustreerd zijn dat door een quarantaineplicht hun wintersport in Oostenrijk in het water valt, blijft Oostdam de rust zelve en komt Parijs wel een andere keer.
Oostdam gaat er niet met gestrekt been in
Zijn berustende reactie riep het afgelopen jaar zo nu en dan wat weerstand op bij een deel van zijn achterban. Sommige reisbedrijven vinden dat Oostdam meer met zijn vuist op tafel moet slaan, zoals de voorzitter van Koninklijke Horeca Nederland doet. Hij kent de kritiek. ,,Er zijn mensen die vinden dat ik er met gestrekt been in moet gaan of dat we naar het Malieveld moeten.”
Lees ook: Prijskaartje corona voor toerismesector: 2 biljoen dollar
Hij heeft begrip voor de reactie van ondernemers, maar hij kiest bewust voor het diplomatieke pad. ,,Ik heb de overtuiging dat je succesvoller bent als je het bedrijfsbelang én het maatschappelijk belang dient. Bovendien kun je als brancheorganisatie maar een keertje van zo’n overleg opstappen en mijn taak is om met elkaar in gesprek te blijven. Misschien is het mijn leeftijd hoor, maar als mensen vinden dat het anders moet, dan moeten ze maar een andere voorzitter kiezen.”
Het wil niet zeggen dat hij niet baalt, zoals nu met Oostenrijk, benadrukt hij. ,,De quarantaineplicht is echt heel dramatisch. Het is een klap voor wintersporters en voor de reissector.”
'Het Janssen-debacle heeft de reissector miljoenen gekost'
Zo’n ingrijpende maatregel had hij niet zien aankomen, maar hij kijkt er niet van op, zeker niet na wat er allemaal is gebeurd afgelopen jaar. ,,Het was weer een turbulent jaar. Niet zo extreem als het eerste jaar corona, maar wel een achtbaan op vierkante wielen”, zegt hij terugblikkend.
De eerste vijf maanden van dit jaar zat de wereld nog zo goed als op slot en werd er nauwelijks gereisd, net voor de zomer leek het met een Europees coronabewijs eindelijk goed te komen: landen in Europa gingen open en er kwam een hausse aan boekingen op gang. Maar als snel volgde het ‘dansen met Janssen-debacle’. ,,Dat heeft de reissector miljoenen euro’s gekost aan annuleringen en omzetderving”, verzucht hij. De laatste maanden van dit jaar gaan hortend en stotend, mede door de opmars van de omikronvariant, de onduidelijkheid over alle inreisregels en het trage boosteren.
Door overheidssteun vielen maar weinig reisbedrijven om
Het mag daarom een wonder heten dat er afgelopen jaar zo weinig reisbedrijven zijn omgevallen. Slechts een handjevol bedrijven is failliet verklaard of heeft zelf de handdoek in de ring gegooid. Het heeft Oostdam ‘positief verrast’ en heeft volgens hem vooral te maken met de overheidssteun.
Tegelijkertijd wil het geringe aantal faillissementen niet zeggen dat de sector er zonder kleerscheuren vanaf komt, benadrukt hij. ,,Bedrijven hebben zwaar gereorganiseerd. Zeker 20 tot 30 procent van het personeel is ontslagen, zoals we hadden voorspeld.”
Straks zullen veel mensen geboosterd zijn, het aantal besmettingen zal echt wel weer dalen en we raken steeds meer gewend aan deze situatie
Frank Oostdam
Hoewel het geen feest zal zijn om nu voorzitter te zijn van een sector die zo zwaar getroffen is door de coronacrisis, moet Oostdam er niet aan denken om na bijna twee jaar crisismanagement het stokje door te geven. ,,Ondanks dat ik er af en toe moe van word, moet ik niet denken aan stoppen, nee. Als ik iets in deze crisis heb geleerd van mezelf is dat ik flexibel ben. Ik krijg er echt energie van om na te denken wat er gaat komen en hoe de sector daarop kan inspelen.”
Op korte termijn ziet het er in elk geval weinig rooskleurig uit. Oostdam waarschuwt voor een zware winter. Zo gaat hij ervan uit dat meer landen het voorbeeld van Oostenrijk, Italië en Duitsland zullen volgen en extra eisen gaan stellen aan reizigers, zoals verplicht testen of nog erger: quarantaineplicht. ,,Ik heb weinig vertrouwen in één Europees coronabewijs. Je ziet dat landen in de kramp schieten en vervolgens toch eigen regels hanteren.”
Reisondernemingen zullen met flexibele voorwaarden komen
Ondanks die sombere noot denkt hij dat er in 2022 nog ‘een goede bandenwissel’ volgt. Waar hij dat vertrouwen op baseert? ,,Straks zullen veel mensen geboosterd zijn, het aantal besmettingen zal echt wel weer dalen en we raken steeds meer gewend aan deze situatie.”
Het vraagt wel belachelijk veel flexibiliteit van reizigers en reisondernemingen, beaamt hij. Wat hem betreft ligt er wat dat betreft een belangrijke taak voor reisondernemingen. Met flexibele voorwaarden, met goede voorlichting en het bieden van een veilige omgeving kunnen zij helpen het vertrouwen in het reizen weer te herstellen.
Effect coronacrisis: minder vaak reizen
Voorlopig zullen veel Nederlanders nog vooral lastminutes blijven boeken, dichtbij huis op vakantie gaan en veelal de auto pakken, verwacht hij. Of de coronacrisis het reizen blijvend zal veranderen? Oostdam verwacht dat reizen duurder wordt en sluit niet uit dat mensen als gevolg daarvan iets minder vaak op reis gaan. Hij zou het niet erg vinden als het ertoe leidt dat toerisme wat duurzamer wordt en reisbedrijven meer oog krijgen voor de natuur en de lokale bevolking.
Dat mensen op reis zullen blijven gaan, dáár twijfelt hij geen moment aan. ,,We hebben het afgelopen anderhalf jaar gezien: de reisintentie van Nederlanders is massief. Als mensen kunnen, dan gaan ze.” Ook hijzelf kan niet wachten.
