Mag je als ondernemer jouw personeel verplichten om naar kantoor te komen?

LinkedIn deed het onderzoek onder 2900 leidinggevenden, waarvan er 100 werkzaam zijn bij Nederlandse bedrijven. Hieruit bleek dat 37 procent het thuiswerken wil inperken en ook het aantal hybride functies - banen waarin op kantoor werken wordt afgewisseld met werken vanuit huis - wil verminderen. Op Nederlands niveau hebben 7 op de 10 leidinggevenden hier al over nagedacht.

Het thuiswerken is in 2,5 jaar tijd al behoorlijk ingeburgerd en wordt ook in de arbeidsvoorwaarden meegenomen. ,,Toch mag een werkgever eisen dat je weer terug naar kantoor komt”, zegt Elise van Es arbeidsrechtadvocaat en oprichter van Legalitas Advocaten op AD.nl.

De werkgever mag zich namelijk beroepen op het instructierecht. Met dit recht mag de werkgever voorschriften opstellen waar een werknemer zich aan moet houden. ,,Dit geldt dus ook voor de verplichting om naar kantoor te komen”, aldus Van Es.

Is het een arbeidsvoorwaarde? Dan heeft de werkgever pech

Er is wel een uitzondering. ,,Als het contractueel is afgesproken dat je hybride werkt of bijvoorbeeld minimaal twee dagen per week thuiswerkt, dan kan de werkgever je niet dwingen naar kantoor te komen. Het is dan namelijk een secundaire arbeidsvoorwaarde. Een werkgever kan die alleen wijzigen nadat hij de arbeidsovereenkomst met instemming of eenzijdig gewijzigd heeft.”

De werknemer mag het verzoek van de werkgever weigeren als diegene bijvoorbeeld voor een ziek kind of een zieke partner moet zorgen. In alle andere gevallen moet de werknemer wél naar kantoor komen, als de werkgever hierom vraagt. ,,Wettelijk gezien hoeft de werkgever hiervoor ook geen reden op te geven, maar het is wel zo netjes”, aldus Van Es.

Wet gaat verandering brengen

Er is een mogelijkheid dat dit allemaal gaat veranderen als de wet ‘Werken waar je wil’ wordt doorgevoerd. ,,Deze wet moet nog door de Eerste Kamer, maar als dat lukt heeft de werkgever niet meer zoveel zeggenschap als nu”, vertelt Van Es.

De advocaat legt uit: ,,Als de werknemer het verzoek indient om thuis te werken, dan moet de werkgever hiermee akkoord gaan. Tenzij de redelijkheid en billijkheid zich ertegen verzet.” Simpel gezegd: het wordt geen onvoorwaardelijk recht van de werknemer, maar het moet wel serieus door de werkgever overwogen worden. Zo moeten werknemers in de toekomst waarschijnlijk een gemotiveerd verzoek indienen als ze (vaker) thuis willen werken. En moet het duidelijker worden - in het personeelsreglement - onder welke omstandigheden iemand mag thuiswerken.

Is dwingen wel zo verstandig? Sluit een compromis

Maar wat is een goede reden om iemand naar kantoor te sturen?. ,,Als iemand niet goed functioneert, is dat waarschijnlijk reden genoeg om het thuiswerken in te perken”, zegt Van Es.

David Schimmel, hr-adviseur en oprichter van De Jongens van HR vindt het niet verstandig het zover te laten komen. ,,Is het slim om een werknemer te verplichten om naar kantoor te komen? Door dwang krijg je alleen maar weerstand en het zorgt er niet voor dat de werknemer meer gaat werken. Diegene zal waarschijnlijk alleen maar meer zijn hakken in het zand zetten.”

De medewerker kan dan overwegen een andere baan te zoeken, er is immers krapte op de arbeidsmarkt. Om dit te voorkomen adviseert Schimmel om een compromis met de werknemer te sluiten. Ook als de nieuwe wet wordt doorgevoerd. ,,Ga in alle gevallen met elkaar in gesprek. Waarom wil de werkgever zo graag dat de werknemer naar kantoor komt? En waarom wil de werknemer zo graag thuis werken? Het is belangrijk om beiden motivaties duidelijk te krijgen, voordat er eisen worden gesteld.”

Mocht het toch tot een verzoek met dwang komen, dan is het goed het kantoorwerken in te kaderen, vertelt Schimmel. ,,Als iemand echt niet naar kantoor wil komen? Stel dan voor het te beperken tot drie maanden. Als alles goed gaat, mag de medewerker daarna weer thuiswerken. Dan is er een duidelijke kadering en weet iedereen waar hij of zij aan toe is.”