Toeristen komen terug, maar het zijn er nog lang niet genoeg om uit de crisis te komen

,,Het aantal buitenlandse toeristen zal dit jaar zeker groeien,” zegt directeur Jos Vranken van het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) tegen Het Parool, ,,maar hoeveel, dat hangt af van Oekraïne, de stijgende prijzen en een eventuele opleving van corona.”

Volgens cijfers die het NBTC donderdag publiceert, stijgt in het meest gunstige geval het aantal buitenlandse bezoekers aan ons land dit jaar 90 procent in vergelijking met vorig jaar. In 2021, toen reisbeperkingen en corona-angst vol woekerden waren dat er 5,6 miljoen. Maar volgens het NBTC kan de toename, nu de oorlog in Oekraïne voortduurt en daarmee de inflatie tot tophoogte stijgt, eerder rond de 50 procent uitkomen.

De afgelopen twee jaar hielden Nederlanders de landelijke toerismesector overeind. Vanwege reisbeperkingen en corona bleven we massaal in eigen land. Vooral buiten de grote steden profiteerden hotels, vakantieparken campings en attracties van de 25,7 miljoen binnenlandse bezoekers.

Geen vliegschaamte

Maar dit jaar laat de Nederlander eigen land vaker links liggen. ,,Wij gaan er, zoals het nu gaat, vanuit dat het aantal Nederlanders dat in eigen land op vakantie gaat ten opzichte van 2021 tot 7 procent daalt.” Van vliegschaamte en de roep om krimp van de luchtvaart is in de vakantiemonitor van het NBTC helemaal niets te merken. ,,Nederlanders geven niet alleen zelf aan dat ze massaal weer met het vliegtuig op vakantie gaan. Dat blijkt ook uit de boekingen.”

Het gat dat Nederlanders in eigen land laten vallen, wordt maar deels opgevangen door de terugkerende buitenlandse toerist. Dat maakt de vooruitzichten op herstel van de zwaar door de coronacrisis getroffen toerismesector onzeker. ,,Het is niet vanzelfsprekend dat de belangrijkste bezoekersgroepen op het oude niveau terugkeren.”

'Duitsers terughoudend in vakanties boeken'

Zo baart de Duitse reislust zorgen. ,,Duitsers zijn terughoudend in het boeken van een vakantie, vooral vanwege de oorlog in Oekraïne. Het zijn er weliswaar meer dan vorig jaar, maar lang niet op het oude niveau. Duitsers kiezen nu liever voor een verblijf verder weg. Van de Duitsers die geen vakantieplannen hebben geeft 40 procent aan de oorlog in Oekraïne hier de reden voor is, twee keer zo hoog als bij twijfelaars uit andere landen. ​Voor Duitsers is de oorlog in Oekraïne een showstopper om in de eigen omgeving op vakantie te gaan. Dat zullen we in Nederland zeker merken. Duitsland staat niet op één. ”

Ook de bezoekers uit de VS laten het afweten. Dat is vooral een tegenslag voor de Amsterdamse toerismesector, waar Amerikanen een belangrijke doelgroep vormen. Gemiddeld geven buitenlandse bezoekers drie keer zoveel uit als Nederlanders – vooral omdat ze vaker in hotels overnachten en uit eten gaan. Bij Amerikanen liggen die bestedingen nog hoger.

Angst voor corona weerhoudt Amerikaanse toerist

Waar de bezoekersstroom uit vrijwel alle grote landen stijgt, zal het aantal Amerikanen op het lage niveau van 2021 blijven. ,,Niet zozeer door de oorlogsdreiging, maar vanwege naijlende corona-angst,” zegt Vranken. ,,Dat heeft ons ook verbaasd. Voortwoekerende covid en de bijbehorende coronareismaatregelen zijn voor hen een belangrijker argument om niet naar Nederland te komen dan de oorlog.”

Bij alle groepen toeristen spelen de stijgende prijzen mee. ,,Het minst nog bij Nederlanders. Dat zie je aan de animo om binnen Europa op vliegvakantie te gaan. Dat kan te maken hebben met de hoge benzineprijzen, alhoewel ook luchtvaartmaatschappijen hogere brandstofkosten kunnen doorberekenen.”

Volgens Vranken zijn er nog veel onzekerheden. ,,Zelfs in het meest positieve scenario komen we nog niet op het niveau van voor corona, zeker niet in Amsterdam.” Het toerismebureau gaat nu uit van tussen de 35,8 en 36 miljoen toeristen – waarvan twee derde landgenoten – die ten minste een nacht overnachten. In 2019 waren dat er bijna 46 miljoen.

Dat betekent volgens hem niet dat discussies over bezoekersdrukte niet weer de kop zullen opsteken. ,,De tolerantiegrens voor drukte is de afgelopen twee jaar duidelijk afgenomen. We zijn lege parken en pleinen gewend. De perceptie van de toeristenstroom is negatiever. Maar zelfs als het aantal internationale bezoekers dit jaar 90 procent zou stijgen, zitten we nog lang niet op het niveau van 2019.”

Amsterdams verzet tegen toeristenstroom blijft

Van de 45 miljoen bezoekers in ons land trokken er toen 21,5 naar Amsterdam. Daar leidt de toeristenstroom op een aantal plekken al jaren tot verzet. ,,We moeten niet denken dat dit een reset is. Die stroom zal op termijn terugkeren. We moeten goed nadenken hoe we uit deze crisis terugkomen. Bezoekers zijn meer dan drukte alleen en zeker in een stad als Amsterdam belangrijk voor heel veel activiteiten waar ook Amsterdammers van profiteren.”

Bij een proef om toeristen te spreiden, waarbij NBTC samenwerkte met de toerismehogeschool in Breda en de bezoekersbranche bleek deze maand dat bezoekers zich wel degelijk van drukke plekken laten wegleiden. ,,Wij hebben dat in Overijssel beproefd. Als je mensen tips en suggesties aan de hand doet, kan je hun gedrag veranderen.”

Toeristische marketing, die in Amsterdam de afgelopen jaren juist tot een dieptepunt is teruggebracht in de veronderstelling daarmee de bezoekersstroom te dempen, is volgens hem juist belangrijk. ,,Het begint bij mensen die thuis op de bank uitzoeken waar ze heen willen. Maar ook om communicatie onderweg en ter plekke. Overijssel is geen Amsterdam, maar de lessen uit deze proef kunnen we toepassen op andere plekken.”

Niks doen is geen optie, zegt Vranken. ,,Je moet juist aan citymarketing blijven doen om alternatieven aan te dragen voor plekken waar overlast ontstaat, in de stad, de regio en de rest van het land. Je hebt daar vanuit overheid en bedrijfsleven initiatieven voor nodig. Veel toeristen geven aan dat ze zich bewust zijn van hun impact. Maar alleen op het bewustzijn van mensen hopen, is niet voldoende.”