Cijfers van de KVK laten zien dat de hoeveelheid aan faillissementen in de horeca flink is gestegen. Waar er in 2022 nog 147 Utrechtse horecaondernemingen failliet werden verklaard, steeg dit in 2023 naar 293. Dit jaar zijn er al 380 faillissementen gemeld in Utrecht. Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van twee jaar geleden.
In plaats van piek langzame stijging
Hoogleraar economie en management aan Tilburg University Joris Knoben vertelt dat deze jaarlijkse stijging niet naar verwachting is. ,,Er werd verwacht dat na de coronacrisis een piek aan faillissement zou ontstaan. Dit is alleen nooit gebeurd. In plaats van een enorme piek zie je een langzame stijging.” Dat de coronasteun bedrijven langer in leven heeft gehouden is inmiddels bekend. Maar de reden van de langzame stijging ligt niet alleen daar. ,,Langzaam is er steeds meer op het bord gekomen van horecaondernemers. Naast de worsteling van het terugbetalen van leningen is er nu ook inflatie. Producten worden duurder, en na corona begon daarna de gascrisis. Ook personeelstekort speelt een rol.”
Is een horecagelegenheid dan nog wel rendabel? ,,Er zijn nog steeds ondernemers die instappen en succesvol worden. Het belangrijkste is dat ondernemers zich afvragen: ‘kan ik een omgeving creëren waar mensen wel vier euro voor een biertje willen betalen, en hoe financier ik het?’ Je ziet tegenwoordig dat ondernemers een horecagelegenheid combineren met andere activiteiten. Het creëren van werkplekken overdag, of het organiseren van groepsactiviteiten.”
Ondanks veel faillissementen blijft horeca laagdrempelig voor ondernemers
Ondanks de grote aantallen aan faillissement in de horeca is een gebrek aan cafés en restaurants niet aan de orde. Knoben merkt dat de horecagelegenheden bijna sneller komen dan gaan. ,,De horeca is een laagdrempelige branche om in te beginnen. Mensen van het buitenland komen naar Nederland om hun keuken te introduceren, en je hebt ook geen opleiding nodig om een zaak te beginnen. De kosten om te beginnen zijn ook laag. Dat maakt dat het aantal stoppers hoog is, maar het aantal starters ook.”
Failliete horeca? Voor de algemene economische schaal niet erg
Is het dan erg dat er zoveel ondernemers failliet gaan? ,,Voor de algemene economische schaal is het niet erg. Horeca is een fijne voorziening, maar het levert Nederland niet veel op. In steden is er ook genoeg aanbod. Niemand zal in Utrecht denken: ‘ik kan niet meer uit eten’. Voor kleine steden en dorpen kan het wel een probleem zijn, omdat de sociale rol wegvalt en er een stuk minder gelegenheden zijn.” Wel zegt Knoben dat de horecagelegenheden in dorpen een grotere overlevingskans hebben omdat er minder concurrentie is, en een grotere groep aan vaste gasten.
Wat heeft 2025 in petto voor de restaurants en cafés in Utrecht? ,,Deze trend zal nog wel even doorgaan. De onderliggende factoren zoals personeelstekort en inflatie zullen blijven spelen. Er komt wel een keer een einde aan, maar die onzekere eigenschap van de horeca blijft.”
