Zelfsturing en werkgeluk liggen in elkaars verlengde, zegt Michiel Goemans van kappersketen Charlie Charlie Lima. Dat betekent niet dat je mensen de hele dag met een hemelse glimlach happy happy lopen te wezen. ,,Voor mij betekent werkgeluk dat je gelijkwaardig met elkaar omgaat, ja, net zoals in de liefde. Als je daarin niet gelijkwaardig bent, nee, dan werkt die niet.” Dit klinkt een beetje cringe, zegt hij. Vanaf de eerste dag dat hij met zelfsturing begon, krijgen de kappers alleen maar bedankjes, taartjes en kleine cadeautjes van klanten. ,,Ze zijn echt niet anders gaan knippen. Het voelt hier anders, kreeg ik terug. Ik had vooraf niet kunnen bedenken, dat klanten dat zouden voelen.”
Lees ook: In het bedrijf van Jeroen zijn geen managers en heeft niemand een vaste functie
Vader die op zondag vlees snijdt
Hij komt uit een traditioneel gezin. Zijn vader is autoritair, streng en helder. Hij is directeur van een verzekeringsbedrijf. Vertrekt ’s ochtends in het pak en komt laat in datzelfde pak terug. Wanneer Goemans als 16-jarig als kapper gaat werken, heeft hij, gevoed door thuis, een angstig respect voor de baas en een honger zelf tot zo’n strenge baas uit te groeien.
Salon à la Gordon
Zijn kappersopleiding krijgt hij bij Rob Peetom in Den Haag. Een chique salon met veertien kappers. Het gaat er à la Gordon Ramsey af en toe knetterhard aan toe, vertelt hij. Scheldpartijen en gevloek. Mond houden, aan de bak, die mentaliteit. Het is hem thuis met de paplepel ingegoten, dus hij vindt het okay. Als Michiel zelf de kans krijgt een winkel binnen het Kinki-keten te kopen en te leiden, denkt hij, zo moet het. Streng en arrogant en bossy.
Zijn personeel beeft na een tijdje voor hem, en dat vindt hij prima. Ook omdat zijn autocratische aanpak werkt. Elk jaar opent hij twee vestigingen. Uiteindelijk is hij eigenaar van acht kapperszaken binnen Kinki. Als een medewerker een te grote mond heeft, gaat die de deur uit. Michiel: ,,Ik had een Duitse bijnaam, niet nodig om te vertellen hoe die luidt.”
Ik had een Duitse bijnaam, niet nodig om te vertellen hoe die luidt.
Pannenkoek Ricardo Semler
Hij wordt ouder, het vak blijft jong. Nieuwe generatie werknemers zeggen steeds vaker ‘nee’ als hij ze iets vraagt. Ze willen een ander soort baas. Ook loopt de omzet terug. Goemans: ,,Ik wist echt niet wat ik moest doen.” De enige trainingen in die tijd gaan over sterk leiderschap; hoe ontsla je je werknemer; hoe word je meer baas; hoe krijg je hiërarchie in je winkel, hoe sta als leider steviger in je schoenen. Gekscherend: ,,Die trainingen kon ik zelf geven.”
Van een vriend krijgt hij een kaartje voor een seminar van Ricardo Semler. ,,Ik dacht wat gaat die pannenkoek mij vertellen. Maar het kaartje was 400 euro. Ik dacht, dan heeft hij vast iets te zeggen.” Hij wordt door de Braziliaanse ondernemer slash managementgoeroe pats boem weggeblazen. Niks autocratie, maar democratie, hoort hij. Vertrouw je mensen, schaf onnodige regels af. Laat je medewerkers zelf oplossingen bedenken. Iedereen is gelijk en heeft een stem, weg met die hiërarchie. ,,Ik dacht: dit is het.”
Voor mij stond succes gelijk aan geld. Ik ben opgeleid om hard te werken voor de poen
Ontslag genomen als baas
Een week later vertelt Goemans zijn medewerkers: ,,Jongens, ik heb ontslag genomen als baas.” Iedereen begint te juichen en te springen, ziet hij. Die jubelsfeer verstomt onmiddellijk als hij zegt: ,,Hoho, ik blijf, maar ik zal alleen geen baas maar zijn.” Hij toont alle medewerkers een film van Semler uit VPRO Tegenlicht. Daarin legt die in grote lijnen uit waarvoor hij staat. ,,Wat vinden jullie ervan”, vraagt Goemans. ,,Zullen we dit proberen met elkaar?” Hij hoort een unaniem ja, en begint zijn acht filialen om te sturen naar zelfsturende organisaties. ,,Ik heb zijn gedachtegoed geïntroduceerd, maar ik ga eerlijk bekennen: ik deed dat vanuit het standpunt dat het dan vanzelf goed komt met mijn winkels.”
Het is niet echt een oprechte keuze, maar meer vanuit een commercieel oogpunt noodzakelijk. Goemans denkt: wanneer iedereen blijft en ik iets minder boos doe, en als daardoor de cijfers weer stijgen, nou, dan komt het allemaal vanzelf goed. ,,Voor mij stond succes gelijk aan geld. Ik ben opgeleid om hard te werken voor de poen. Voor een gezonde winkel heb je poen op de bank nodig. Dat is de cirkel waar ik in zat.”
Een heftige privégebeurtenis in 2014 brengt Goemans tot een nieuw inzicht. Wat dat is en welk effect dat heeft gehad op de business van Goemans hoor je in de podcast Hart voor Zaken. Luister de aflevering via bovenstaande player.
Lees ook: De wel heel bijzondere manier waarop Hans van den Broek (The Shore) zijn beachclub runt
