Hoog oplopende coronaschulden: 'Kan ik er niet beter mee stoppen?'

Een aantal opmerkingen in het interview met Ed Luthart prikkelden horecaondernemer Sytske Oosterhof. Haar man is ook standbouwer, brodeloos DGA en zijn bedrijf ligt voorlopig volledig op zijn gat. Ook Oosterhof vroeg NOW aan in de veronderstelling dat 90 procent van de loonkosten zou worden vergoed. Ondersteuning in liquiditeit is broodnodig, maar wat doen de maatregelen met de schuldpositie? Lutharts pleidooi voor compensatie van omzetderving steunt ze.

'Al 60.000 euro puur geld weg'

De Harlingse vertelt het kort voor de persconferentie-Rutte van de ommekeer op een troosteloos terras van het monumentale pand in hartje Harlingen met een opgeruimde, bijna vrolijke boosheid. Privé gaat het goed, al gaan de persoonlijke uitgaven van de twee ondernemers met vier jonge kinderen voorlopig ‘op niets’. Naar de bank hoefde ze nog niet, doordat ze de hypotheek en alle belastingen van twee maanden ‘vooruit geschoven heeft’ en haar privé inkomen op nul heeft gezet. Mét de nodige vraagtekens die de schuldpositie zullen gaan bepalen.

,,Ik kan dat niet binnen zes maanden terugbetalen. Komt de belastingdienst met korting op de loonsom? Mogen we ingrijpen in de pensioenopbouw? Dit uitstel is natuurlijk ook een vorm van lening en niks voor mij. Ik beheer alle potjes altijd met een lange termijn visie, zodat ik te allen tijde kan investeren in mijn personeel, bedrijf en pand, dat in de B.V. zit. Nu heb ik ineens geen reëel beeld meer van alle potjes, behalve dat er al 60.000 euro puur geld weg is.”

Rekenen in liquiditeit en overleven

Op de vrijdag voor de persconferentie-Rutte waarop horeca ‘extreem abrupt’ dicht moest, zag Oosterhof al iets aankomen. ,,We hebben hier in de haven veel buitenlandse crew en hun reserveringen werden allemaal afgezegd. Ik heb direct een inkoopstop afgekondigd en de menukaart aangepast aan de voorraden. Na de persconferentie op zondag heb ik iedereen uit laten eten en om 19.15 uur waren we leeg. En dicht.”

Direct begon het rekenen in liquiditeit en overleven. ,,Drie weken dicht. We dachten nog ‘als we weer open mogen, draaien we direct weer omzet’. Klanten zijn er wel. We redden dit, we hebben eerder een recessie meegemaakt.” Oosterhof vroeg de NOW aan en haar personeel was welwillend in afspraken over het opnemen van vakantiedagen en overuren. ,,Voor de eerste drie weken. Vervolgens verwacht je beweging vanuit de bonden…”

'We doen dit samen. Maar met wie dan?'

De boosheid komt eruit als Oosterhof het credo ‘we doen dit samen’ vol sarcasme op dreunt. ,,Met wie dan? De overheid heeft de bedrijven dichtgedaan en de NOW is een façade. De banken houden vooraleerst zichzelf overeind, de vakbonden bewegen geen millimeter en de lobby van de KHN kan veel beter. Door het extreem grote aanbod, de verhoging van btw, loon- en pensioenkosten plus de hoge food cost, is de horeca een branche met lage marges. Als dan vooral de werkgevers het moeten oplossen, koers je op een shake-out af.”

'Dan had ik beter direct kunnen stoppen'

,,Het snelle besluit dat lonen 100 procent moeten worden blijven uitbetaald, noemde Jort Kelder terecht een blunder. Vervolgens denk je dat je daarvan 90 procent vergoed krijgt en blijkt dat 65. Dat is wat Rutte steeds afschaalt: de steun en mijn solvabiliteit. Ik heb tien FTE's dus dat is een giga-bedrag verschil.”

Bij de volgende grote persconferentie-Rutte bleek dat het veel langer ging duren en dat anderhalve meter afstand wel eens de nieuwe norm zou kunnen worden. ,,Dan had ik beter direct kunnen stoppen”, dacht Oosterhof opnieuw. ,,Dan zou ik nu alleen de kosten van het pand hebben. Dan zou ik mijn personeel kwijt zijn, als ik later opnieuw begin, maar dat ben ik ook als ik de zaak kwijt raak.”

Hoe intelligent wordt de lockdown versoepeld?

Hoe lang de kosten (beslag op liquiditeit) zullen doorlopen als haar restaurant Nooitgedagt wil overleven, is onbekend. Hoe lang de vooruitgeschoven kosten (solvabiliteit) zich blijven ophopen voor de wal het schip keert, bepaalt de intelligentie waarmee de lockdown wordt versoepeld.

,,We hebben binnen veel ruimte. Ik denk dat we daar dertig procent zouden moeten inleveren. Al ligt dat eraan hoe de gemeente dat invult en handhaaft. ‘Meer ruimtelijkheid bieden’ is anders dan een BOA die de armlengtes tussen stoelen opmeet. Nu hebben we zo’n tachtig couverts en doen er honderd, honderdtwintig per dag, plus zestig tot tachtig lunches. Per maand draaien we 35.000 euro aan groepen via touroperators en die zijn tot eind augustus allemaal opgezegd.”

Wat er nodig is, weet Oosterhof inderdaad uit haar hoofd, wat er mogelijk wordt, weet niemand. ,,Ik moet van april tot en met oktober iedere maand boven de 100.000 euro draaien, de andere maanden 75.000. Sinds we dicht zijn, halen we met acties zoals een pop up-restaurant twee procent daarvan.”

• Meer weten over de NOW-regeling? Hier lees je wat wij schreven over de regeling, hoe je aanspraak maakt én voor wie deze geldt.

Ed Luthart: ‘Vrees voor de herfst in de evenementenbranche’

Ed Luthart die in deze serie eerder aan het woord kwam, vreest inmiddels ook voor de herfst in de evenementenbranche. ,,Onze regering denkt dat wij het personeel in dienst houden zolang deze crisis duurt. Dat gaat niet gebeuren natuurlijk. Zonder een zeer snelle oplossing zullen wij de stekker er op korte termijn wel uittrekken. We kunnen niet meer wachten tot september.”

'Aan compensatie omzetverlies hebben we meer'

Oosterhof herkent zich in de woorden van haar mans concullega. Aan compensatie van omzetverlies, zoals Luthart suggereerde, hebben werkgevers, werknemers en ook uitvoerders van regelingen meer. Ook als de economie opnieuw moet worden hervormd en opgebouwd, vooral door ondernemers. ,,Of de Spaanse aanpak: alle werknemers per direct naar het UWV voor 60 tot 70 procent van het loon. Alle contracten blijven bestaan om later door te starten. Dat is gedeelde smart. Dan doe je het samen.”

Het terras van Nooitgedacht in gezelliger tijden.

Nooitgedagt mag per 1 juni een beetje open, maar of de kansen keren?

Het wordt een historische datum in het bestaan van het monumentale Nooitgedagt: 1 juni. Sytske Oosterhof mag haar levenswerk na maanden weer een beetje open gooien en doen wat ze het liefste doet: ondernemen in de horeca.

,,Ik was heel blij, 6 mei. Zodra het hoge woord van Rutte eruit was, gingen de duimpjes omhoog in de werk-app. Vervolgens heb ik een positieve mail naar het personeel gestuurd en kon ik weer een beetje slapen, die nacht.”

Wat betekent anderhalve meter in een restaurant?

Terwijl Rutte en Dijkhof in een kamerdebat samen hardop nadachten wat het besluit en de anderhalve meter op een terras in theorie betekenen, loopt Oosterhof binnen en buiten Nooitgedagt met een meetlint de mogelijkheden in de praktijk te verkennen. ,,Vervolgens zijn we gaan brainstormen hoe we onze gasten toch de vertrouwde service zouden kunnen bieden, hoe we met de verplichte reserveringen zouden omgaan en wat voor training we nodig hebben om alles goed neer te zetten en uit te kunnen serveren.”

De ideale looplijnen in de anderhalve meter horeca

Na het geïnspireerde, bevrijde plezier om de ideale looplijnen in de anderhalve meter horeca, daalde het besef in. Het lachen van de VVD’ers is eigenlijk kwetsend en hielp de opgeleefde onderneemster uit de droom . ,,Was ik naïef geweest, was het wishful thinking dat het om anderhalve meter tussen gezelschappen ging?”

Dijkhofs retoriek - ‘Als je thuis lepeltje-lepeltje ligt, ga je dan in een restaurant op anderhalve meter zitten?’ - deed haar het lachen vergaan. ,,Anderhalve meter rond elke gast is in de praktijk onwerkbaar, onrealistisch en ook onlogisch.”

Hoe lang duurt anderhalve meter?

Dacht Oosterhof op 6 mei dat 25 procent van de gemiddelde omzet voor corona haalbaar zou worden na 1 juni en zeker na 1 juli, op 7 mei was ze eigenlijk terug bij af: 15 maart. ,,Doe mij een recessie en ik onderneem me er doorheen, maar ik moet wel de ruimte hebben. Hoe vind ik de sleutel om open te gaan? Met hoeveel couverts en openingsuren?”

De vraag is hoe lang anderhalve meter duurt en hoe lang de markt nodig heeft. ,,Hoe gaan we de winter in? Niet met het seizoen vet op de botten, maar met schuld en verplichtingen aan mijn mensen. Van minister Koolmees mag je binnen de NOW nu zonder boete mensen ontslaan, maar waarop baseer ik hoeveel ik aan kan houden?”

Podcast the day after: Nooitgedacht weer open!

We spraken Sytske Oosterhof op dinsdag 2 juni in de uitzending van de Ondernemer bij New Business Radio. Benieuwd hoe de eerste dag haar vergaan is, na alle oefeningen en teamindelingen (extra team achter de hand voor als het druk zou worden)? Luister naar de podcast!

Structurele maatregelen per sector

Kan de overheid dan niet meer doen voor ondernemend Nederland? Met krachtiger maatregelen meer duidelijkheid en daarmee perspectief bieden, minder generiek maar specifiek zoals de groene zones - waar weinig besmetting voorkomt - in Frankrijk?

,,Dit routeplan is vooral tegenstrijdig. Heus, ik begrijp dat het IC-beleid leidend is en ook de zorgen om de helden in de zorg. Ik ben een maand voor de uitbraak mijn beppe verloren en ben blij dat haar de vraag bespaard is gebleven of ze wel of niet naar de IC zou willen. En, ik ben zo blij dat heit en mem gezond zijn, nog. Dat zijn trouwens ook echte ondernemers. Toch: het is niet alleen aan ondernemers om dat allemaal overeind te houden en de economie weer op te bouwen. Al die tijd had de overheid om op deze overlevingsmodus en generieke symptoombestrijding per sector structurele maatregelen te laten volgen. Met brancheverenigingen die wél weten wat anderhalve meter in de horeca is en met bonden die wél bewegen en werknemers een breder perspectief bieden dan vakantiedagen. Dát kan soelaas bieden en daar zie ik niets van terug.”

'Overheid kan morgen alles voor mij bepalen'

De blos op haar wangen slaat wat bleekjes uit als ze over haar ondernemerschap praat. ,,Hoe ga ik hierdoor ondernemen? Ik doe dit sinds mijn 22e en weet al decennia dat ík verantwoordelijk ben voor de keuzes, de goede én slechte. Dat blijft in theorie zo, maar in de praktijk kan de overheid morgen alles voor mij bepalen en zelfs van mij afnemen."

Zie de Lees Ook-linkjes hieronder voor de eerste twee afleveringen uit De Ondernemer-serie 'Ondernemen in coronatijd'.