De meeste ernstige scheepsongevallen vinden plaats op de Waal. Tussen 2008 en 2015 deden zich 431 scheepsongevallen voor op de Waal tussen Tolkamer en Gorinchem, waarvan ruim zestig in de door schippers gevreesde bocht bij de Nijmeegse Waalbrug. Deze plek staat al enige jaren op de vierde plaats in de top 10 van gevaarlijke plekken in de Nederlandse binnenwateren. Bij 32 ongevallen waren recreatievaartuigen betrokken. Vrijwel alle ongevallen ontstaan door menselijk handelen. Dat blijkt uit cijfers die LocalFocus heeft ontleend aan SOS, de scheepsongevallendatabase van Rijkswaterstaat. Die registreerde tussen 2008 en 2015 6.875 ongevallen op de Nederlandse binnenwateren. Het gros vindt plaats in de de regio Rotterdam.
Het werkelijke aantal ongevallen is drie maal zo hoog, blijkt uit het de laatste Monitoring Nautische Veiligheid (2013), in opdracht van Rijkswaterstaat gemaakt. Ernstige ongevallen worden doorgaans wel gemeld, minder ernstige met geringe of geen schade vaak niet.
Tussen 2008 en 2015 waren de binnenwateren het toneel van 992 zware ongevallen, waarvan 66 op de Waal. Er is ook sprake van een ernstig ongeval als het schip niet verder kan varen, de vaarweg moet worden hersteld, een deel van de lading is verloren of wanneer milieuschade is opgetreden.
Uit enquetes onder binnenschippers blijkt dat de IJssel tussen Arnhem en Zutphen als 'lastig' wordt ervaren vanwege de vele bochten in de rivier. Verder blijken 'kruispunten' als de Pannerdensche Kop (aftakking naar het Pannerdensch Kanaal) en de sluis bij Tiel (aftakking naar het Amsterdam-Rijnkanaal) soms problematisch.
"We proberen voortdurend het veiligheidsbewustzijn van schippers te vergroten door training," zegt Robert Kasteel van het Centraal Bureau voor Rijn- en Binnenvaart. Schepen zijn volgens hem weliswaar groter, maar ook veel veiliger geworden. "Met een dubbelwandige tanker van 135 meter lang en 35 meter breed met een laadcapaciteit van 5.000 ton manoeuvreer je makkelijker dan met een vijftig jaar oude spits die half zo lang is."
Ondanks de radar, waarmee de meeste binnenvaartschepen zijn uitgerust, ontstaan ongevallen omdat schepen te dicht op elkaar varen, te zwaar beladen zijn of omdat schippers onderling niet goed communiceren of te zwaar beladen zijn. Aanpassing aan de vaarwegen is niet nodig. "Ze zijn technisch goed beveiligd," zegt Thijs Scheres van Rijkswaterstaat Oost-Nederland.
