Gig economy: zakelijke kansen met frisse, los-vaste aanpak

Gig economy

De gig economy kent verschillende definities, waarin in veel gevallen freelancen als voorbeeld wordt genoemd. Maar de taken die ‘gig workers’ uitvoeren, kunnen een stuk kleiner zijn dan freelancers doorgaans aannemen en kunnen ook prima naast een (parttime) baan gedaan worden.

Denk hierbij aan de zogeheten crowdplatforms zoals Marktplaats of zelfmaaksite Etsy of Marktplaats, met de eigen auto pakketten rondbrengen voor DHL, je auto verhuren via SnappCar of je appartement verhuren via Airbnb.

Roamler

De toenemende populariteit van de gig economy is duidelijk te merken, stelt Martijn Nijhuis, medeoprichter en eigenaar van Roamler. Zijn bedrijf groeit met de trend mee en biedt een platform om individuen en werk bij elkaar te brengen. Een zogeheten ‘crowd based’ benadering. Iedereen kan zich aanmelden om op los-vaste basis opdrachten uit te voeren.

Firma’s als Coca-Cola en Procter & Gamble zetten de Roamlers bijvoorbeeld in voor klusjes in supermarkten. Denk aan het nemen van foto’s van schappen om te kijken of er voldoende voorraad is en of alles er keurig bij ligt.

Lees ook: Flex in opkomst, vast contract op z'n retour

Nijhuis: “Wij lossen vooral een inefficiëntie in werk op. Voor grote merken is het heel onvoordelig om allerlei winkels te bezoeken. Maar het is wel belangrijk voor de business om daar regelmatig te zijn om zaken vast te stellen. Die taak zetten wij door naar de crowd.”

Interessant voor mkb

Een belangrijke kanttekening moet daarbij wel worden geplaatst: voor profijt is een flink volume nodig. En dus profiteren momenteel vooral grote corporates nog van de inzet van het publiek. Nijhuis: “In welk model je ook werkt, je hebt altijd te maken met vaste kosten voor een project. Het kunnen spreiden over een groter geheel maakt dat het interessant wordt.”

Dat neemt echter niet weg dat het ook voor het mkb interessant is, vervolgt hij. Bijvoorbeeld voor kleine merken die wel een grote hoeveelheid winkels bedienen. Zo zet Roamler een pool aan gecertificeerde techneuten in om slimme thermostaten te installeren bij klanten van Eneco. “Daar profiteren een hoop kleine zelfstandigen van, die soms meer verdienen dan bij hun reguliere opdrachtgevers.”

Controverse

De gig economy is niet zonder controverses. Zo is Airbnb al tijden in conflict met verschillende steden, die de inzet van de dienst aan banden willen leggen of een grote bijdrage aan de belastingpot eisen. En er is met andere spelers ook discussie over de arbeidsrelaties tussen de platformen en de werkuitvoerders.

In het Verenigd Koninkrijk liggen de contracten van Uber, Deliveroo en Amazon bijvoorbeeld onder vuur. Bij maaltijdbezorger Deliveroo is de klacht dat zij haar bezorgers ziet als zelfstandig ondernemers, terwijl een groep koeriers hun status veranderd wil zien in die van vaste medewerker om zo aanspraak te kunnen maken op betaalde vrije en verzuimdagen.

Het doet denken aan de strijd tegen schijnconstructies, waarbij zelfstandigen slechts voor één of twee klanten werken, veelal hun voormalig werkgever. Daar wil de Nederlandse overheid al een tijdje een stokje voor steken.

Eigen bedrijf

De manier van werken lijkt echter goed aan te sluiten op de wensen in de arbeidsmarkt. Een eigen praktijk starten wint in Europa al een flinke tijd aan populariteit. Meer dan tweederde (68 procent) van de Europese werknemers zegt een eigen bedrijf te willen starten. Daarbij heeft ongeveer een kwart al concrete plannen, zo blijkt uit het onderzoek ‘The Workforce View in Europe 2017’ van ADP.

Nederland scoort wat concrete plannen betreft bovendien bovengemiddeld: zo’n 34 procent van de ondervraagden heeft serieuze plannen om te gaan freelancen of anderszins voor zichzelf te beginnen. De meest genoemde redenen hiervoor zijn meer voldoening in het werk, werken waar en wanneer je wilt, een goede werk-privébalans en kansen op een beter inkomen.

Tijdelijke werknemers

Tegengeluiden zijn ook te horen. Oracle stelt op basis van eigen onderzoek dat Nederlandse medewerkers juist niet goed voorbereid lijken te zijn op de gig economy. Meer dan de helft van hen geeft aan dat hij nooit een fulltime of vaste aanstelling zal opgeven. 34 procent geeft wel aan tot gig-werk bereid te zijn om zo het inkomen aan te vullen.

Volgens de automatiseerder laat het onderzoek tegelijkertijd zien dat slechts 16 procent van de Nederlandse bedrijven volledig voorbereid is op werken in een gig economy. Terwijl 52 procent van de ondervraagde HR-managers verwacht meer tijdelijke werknemers in te schakelen anno 2020.

Jonge generaties

Hoewel de nieuwe manier van werken dus regelmatig in opspraak komt, lijkt de consument echter overtuigd van de diensten. Vooral jongere generaties omarmen de ‘nieuwe helden’. Ook na de opeenstapeling van schandalen blijven millennials - jongeren die ruwweg zijn geboren tussen 1982 en 2001 - een merk als Uber trouw, zo blijkt uit recent onderzoek.

Ongeveer 93 procent van de Amerikaanse jongeren zegt niet met het gebruik van de dienst te zullen stoppen. “Millennials die Uber gebruiken, zien het als één van de snel beroemd geworden merken die zij op de kaart hebben gezet”, stelt Mark Dolliver, senior analist van onderzoeksbureau eMarketer. Wat volgens hem kan verklaren waarom het merk wel tegen een stootje kan en zich niet gelijk zorgen hoeft te maken bij slecht-nieuwsberichten. Totdat gebruikers er persoonlijk een slechte ervaring mee opdoen, dan haken ze toch wel af, aldus Dolliver.

Schaars talent

Een andere reden om je er als ondernemer in te verdiepen is dat de gig economy steevast aangehaald wordt wanneer het gaat over de strijd om het steeds schaarser wordende talent. Een flexibelere werkomgeving kan kleinere bedrijven overeind houden in die strijd, stelt Laurie McCabe, medeoprichter en partner van de SMB Group, dat de mkb-markt onderzoekt.

Zo brengt het werken op afstand minder kosten met zich mee wat huisvesting betreft. Daardoor is het makkelijker op- en afschalen, zeker wanneer de cashflow krap is, stelt ze tegenover Forbes. Volgens haar zal zo’n 20 tot 25 procent van de toekomstige werkrelaties op een los-vaste manier verlopen.

Specialistische taken

Volgens een recente studie van SMB Group zal het mkb vooral ‘gig workers’ inschakelen voor marketing, business intelligence, klantenservice en accounting. Waarbij het grotendeels gaat om specialistische taken. Wanneer dat gebeurt, kan het gebruik van digitale vraag- en aanbodplatformen voor een kostenverlaging bij human resources zorgen. En, wellicht belangrijk nog, voor een hogere productiviteit. Om specifieker te zijn zo’n 7 procent lagere kosten en 9 procent betere output, becijferde McKinsey.

Crowdworkers

Wie haal je dan in huis? Het antwoord hierop komt van TNO, dat onderzocht wie er zoal actief zijn in de gig economy. De resultaten van een vorig jaar verschenen rapport laten zien dat mannen net iets beter vertegenwoordigd zijn dan vrouwen. En dat de werkers over het algemeen eerder jong zijn dan oud, hoewel de verschillen niet dramatisch groot zijn, benadrukt het onderzoeksinstituut.

22 procent zit in de leeftijdsgroep van 16 tot 24 jaar, en eenzelfde proportie zit in de leeftijdsgroep 25 en 34 jaar. Het restant is erg gespreid over de oudere leeftijdsgroepen.

“Dat betekent dat er een belangrijk aantal ‘silver surfers’ in de crowdworkforce voorkomt”, stellen de onderzoekers. Het veel voorkomende beeld dat crowdworkers voornamelijk studenten zijn, klopt volgens hen overigens niet. Slechts 13 procent van de werkers in de steekproef was student.

Omvang gig economy in Nederland volgens TNO

• 18 procent van de Nederlandse volwassenen heeft geprobeerd werk te vinden via een platform.

• Wat gelijk staat aan 2,2 miljoen mensen.

• 12 procent heeft daadwerkelijk geld verdiend.

• Wat gelijk staat aan 1,4 miljoen mensen.

Koudwatervrees

Ondanks de toenemende populariteit en bekendheid van de gig economy blijft het volgens Nijhuis nog wel missiewerk. Hij moet klanten regelmatig overtuigen van het kwaliteitsaspect. “Er is koudwatervrees om werk dat door personeel gedaan wordt te laten doen door een ‘crowd’.”

De werkwijze zorgt doorgaans juist voor extra transparantie, zoals de Uber-bestuurder die online beoordeeld wordt, de verslagen en ratings op Airbnb en de profielen op schoonmakersplatform Helpling. Dat levert professionalisering en efficiency op: “Mensen balen als een stekker als ze maar drie van de vijf sterren krijgen. Dan gaan ze nog beter hun best doen.”

De crowd-industrie is pas een jaar of zes oud is. Met het volwassener worden van de werkwijzen zal het mkb er steeds meer van profiteren, is Nijhuis’ overtuiging. “Over enkele jaren werken we allemaal nog efficiënter en zal de inzet van crowdplatforms nog toegankelijker worden.”