Soms kijkt Ingrid Thijssen door haar oogharen naar 2050. Tachtig jaar zal ze dan zijn, en hopelijk grootmoeder. En dan denkt ze: hoe zullen mijn kleinkinderen oordelen over mij? Wat zullen ze zeggen over wat ik heb gedaan tegen de klimaatverandering? ,,Ik ben nu, bij Alliander, in de positie om iets te doen. Als het in 2050 echt is misgegaan, dan mogen mijn kleinkinderen me wel op m'n kop geven. Zo voel ik dat echt. 'Oma, had je niet meer kunnen doen? Had verdorie een oplossing verzonnen!' Dat kunnen ze dan tegen me zeggen. Dat is voor mij zeker een drive. Ik geloof dat de dreiging serieus is. Ik maak me er oprecht zorgen over.’’
Vertrekvergoeding
Ingrid Thijssen (50) is de hoogste baas van Alliander, de Chief Executive Officer. Ze leidt het bedrijf sinds vorig jaar, toen ze het roer overnam van Peter Molengraaf, die vertrok met een hoge en omstreden vertrekvergoeding. Voor de buitenwacht is Alliander een saaie onderneming; beheerder van elektriciteitskabels en gasbuizen. Maar het is ook een miljardenbedrijf, dat een belangrijke rol wil spelen in de overschakeling op duurzame energie. Thijssen wil daarin het voortouw nemen. Zelf zat ze de afgelopen maanden frequent aan de vergadertafels van het Klimaatakkoord. ,,Een noodzakelijke en hele intensieve klus. Ongelooflijk wat een energie dat heeft gekost. Ik zoek altijd naar balans in mijn leven. Die is door het Klimaatakkoord zoek geweest. Ik streef ernaar elk weekend vijf tot zes uur te sporten. Lukte me gewoon niet. Laatst heb ik op een zaterdag anderhalf uur kunnen fietsen. Dat was het."
Maar het moet, vindt ze. De energietransitie is de grote uitdaging van Nederland. Aan de klimaattafels wordt onder leiding van Ed Nijpels besproken wat Nederland gaat doen om duurzamer te worden, en: wie het gaat betalen. Alliander heeft daarin een belangrijke taak. Het moet er voor zorgen dat al die windmolens en zonneparken aangesloten worden op het netwerk. Klinkt simpel, maar is het niet, zegt Thijssen.
Lees ook: Topvrouwenmonitor: quotum voor topvrouwen lijkt onvermijdelijk
Energietransitie
,,De wereld van Alliander staat op z'n kop. Nederland wil tegen 2030 de CO2-uitstoot met 49 procent hebben teruggedrongen. 30 procent van de huizen is dan verduurzaamd. Zit 'm in het dak, de muren, het glas, zonnepanelen, anders verwarmen. Eén op de vijf auto's is elektrisch. Nieuwe auto's rijden tegen die tijd sowieso niet meer op benzine of diesel. Dat betekent dat misschien op wel de helft van de parkeerplaatsen straks een laadpaal staat. Al die laadpalen, zonnepanelen en windmolens moeten aangesloten worden. Daar moet een kabel naartoe, letterlijk. Al die extra belasting, daar is ons elektriciteitsnet helemaal niet op aangelegd. Er is een serieus risico dat het licht uitgaat door overbelasting van een kabel. Ook dat is voor ons een enorme uitdaging. Je kunt dat oplossen door dikkere kabels aan te leggen, maar dat kost heel veel geld en tijd. Als je het hebt over een grote maatschappelijke opdracht, dan is het de energietransitie wel."
Is het ook een opdracht in uw eigen leven? Moet u van zichzelf leven naar het groene evangelie dat u predikt?
,,Moeten is een groot woord. Ik zou het wel ingewikkeld uit te leggen vinden als ik dat helemáál niet deed. Wij gingen recent onze benedenverdieping verbouwen, en mijn echtgenoot dacht dat wij nog op gas zouden blijven koken. Toen zei ik: 'nou schat, dat gaat toch echt niet gebeuren. Dat kan ik niet uitleggen'. Ons huis is niet geschikt voor zonnepanelen, maar we hebben ons wel ingekocht in een windmolen op het Haringvliet. Weet je, ik moet natuurlijk wel groene energie hebben."
Minder vlees eten? Minder met het vliegtuig?
,,Ik eet alleen minder vlees om niet te dik te worden en in alle eerlijkheid: ik ga gewoon met het vliegtuig."
Korter douchen?
,,Korter douchen ben ik ook slecht in. En je kunt je CO2-uitstoot compenseren door geld in een project voor het planten van bomen te stoppen. Dat doe ik wel."
Lees ook: Zo leidt Zakenvrouw 2017 Elske Doets haar reisorganisatie
Die energietransitie gaat ons met z'n allen miljarden kosten. Terwijl we als Nederland maar een fractie verschil kunnen maken in de opwarming van de aarde. Is het dat waard?
,,Nou, dat is aan de politiek. Maar persoonlijk zeg ik: het feit dat een ander het niet doet, wil niet zeggen dat ik het niet doe. Kijk naar de Verenigde Staten. De centrale overheid doet dan misschien niks, maar al die staten en bedrijven gaan gewoon door met verduurzamen. En dat is heel betekenisvol. Het zegt iets over het draagvlak. Ook zij weten, dit móet gewoon. Anders zadelen we onze kinderen en kleinkinderen op met een wereld die niet meer leefbaar is."
Zelf werd u in 2016 uitgeroepen tot topvrouw van het jaar in Nederland. U hebt er veel over moeten praten. Was dat voor u een vloek of een zegen?
,,Het was vooral een eer. Het was ontzettend leuk om een jaar lang het boegbeeld van het thema diversiteit te zijn. Naast klimaat en energietransitie gaat diversiteit me ook aan het hart. Ik geloof er heilig in dat bedrijven beter functioneren als er vrouwen in de teams zitten, ook in de top. En dat gaat niet bepaald hard genoeg."
De nieuwe burgemeester van Amsterdam is een vrouw, de voorzitter van de Tweede Kamer is een vrouw, de nieuwe baas van Tennet. Gaat het glazen plafond zo langzamerhand niet toch aan diggelen?
,,Nou, laten we het hopen. Dat zijn goede voorbeelden, maar als je naar de percentages kijkt, valt het nog steeds tegen. De overheid en semi-overheid doen het goed. In het bedrijfsleven gaat het stukken minder."
Wordt u nog steeds gebeld door ambitieuze vrouwen die u om raad vragen?
,,Zeker. Het is hartstikke leuk dat jonge vrouwen met je willen kletsen. Dat ze soms met een kopje koffie drinken heel geïnspireerd kunnen raken. Dat vind ik ontroerend. Met zo'n klein gebaar talentvolle vrouwen een zetje kunnen geven."
Hoe kunt u ze helpen?
,,Het gaat vaak over vragen waar zij mee worstelen. Hoe is het aan de top? Is het daar wel leuk? Hoe is het als vrouw tussen alleen maar mannen? Hoe doe ik dat met kinderen? Allemaal dingen die ik ook zelf meegemaakt heb en zelf mee geworsteld heb."
Hoe is het aan de top?
,,Heel erg leuk. Ik zou haast zeggen: top. Het kan ook eenzaam zijn. Het is heel moeilijk uit te leggen wat verantwoordelijkheid dragen is. En wat dat met je doet. Ik ging eens een avond kletsen met een vriendin die een hoge functie had gekregen. Ze was na een paar maanden heel erg gestresst. Ze vertelde alles waar ze mee zat, waar ze zorgen over had en waar ze wakker van lag. Toen heb ik tegen d'r gezegd: 'Ja, dat is wat verantwoordelijkheid dragen met je doet. Daar moet je tegen kunnen, en dat moet je leren'. Je bent 24/7 verantwoordelijk. Je bent er altijd mee bezig. Soms moet je afschakelen. Anders blijf je niet heel."
Wilt u dit zelf nog lang volhouden?
,,Het is mijn streven om zo in balans te zijn dat ik dit lang vol kan houden. Nu is het erg druk en is die balans even zoek. Maar straks ga ik op vakantie. Even tanden op elkaar, even doorbijten, maar je weet dat het op een gegeven moment minder wordt. Ik kan in deze functie bijdragen aan iets wat groter is dan mijzelf. Dat is ongelooflijk motiverend."
Alle inwoners van Gelderland zijn verplicht klant van Alliander. Jullie maken daar meer dan honderd miljoen winst op en keren bijna de helft daarvan uit aan de aandeelhouders: gemeenten en provincies. Is die constructie niet gek?
Ze denkt na. ,,Je moet een manier hebben om het met elkaar te bekostigen. Als je het vergelijkt met Schiphol, via je vliegticket betaal je daarvoor. Voor elektriciteits- en gasnetten is het op deze manier geregeld."
In de komende jaren hebben jullie heel veel geld nodig voor het aanpassen van die netten. Is het dan niet vreemd dat er zo veel geld wegvloeit uit het bedrijf naar overheden?
Lange stilte. ,,Het geld dat we overhouden en in dividend naar gemeentes en provincies gaat, is een belangrijk deel van hun begroting. Die betalen daar bij wijze van spreken de jeugdzorg van. Dat is hoe ik er naar kijk, en natuurlijk spreken we daar met de aandeelhouders over, om te zorgen dat we ook de investeringen in de toekomst goed kunnen betalen."
Dat is geen antwoord op de vraag. U heeft zelf veel geld nodig voor die energietransitie, maar veel geld gaat naar gemeenten en provincies die dat aan heel andere dingen uit kunnen geven.
,,Ik vind het eigenlijk niet zo verkeerd dat zij daarover gaan. Net als onze Rijksoverheid, met het belastinggeld dat ze binnen krijgen. Dat ze zelf kiezen wat ze ermee doen. Wat gaat er naar zorg of Defensie? Provincies en gemeenten kunnen die beslissingen ook nemen. Ik vind dat niet zo verkeerd."
Is ooit de discussie gevoerd waarom Alliander zo veel procent af moet staan aan de aandeelhouders?
,,Niet in de vier jaar dat ik er ben. Misschien daarvoor. Wij zijn natuurlijk wel altijd met ze in gesprek over de financiële huishouding van het bedrijf. En zij zijn uiteraard ook benieuwd naar wat het klimaatakkoord gaat betekenen aan investeringen."
Maar u hebt nog nooit gezegd: wees eens ietsje minder inhalig?
,,Nog niet."
Als Alliander hard kan maken dat het zelf meer geld nodig heeft, blijft er minder over om uit te keren.
,,Dat klopt. Maar die afspraken zijn er nu niet."
Het was ontzettend leuk om een jaar lang het boegbeeld van het thema diversiteit te zijn
Ingrid Thijssen, CEO Alliander
