Een instroom van nieuw personeel is meestal een positief signaal. Een groeiend bedrijf is immers een succesvol bedrijf. Maar die nieuwkomers moeten wel perfect worden begeleid en geleid. Dat is een serieuze uitdaging die geen ondernemer mag onderschatten. Want wie zijn personeel niet goed leidt, kan zijn bedrijf ook weer zien krimpen.
Desondanks wordt leidinggeven nog te vaak onderschat, ziet Esther Loorbach, die vanuit haar bedrijf Impact-Helden ondernemers leert om beter leiding te geven. "Het is echt een vak", benadrukt ze. Een vak dat ondernemers vol overtuiging moeten uitoefenen, waarschuwt Marc-Jan Hollenberg, mastertrainer, auteur van De LifeNavigator, en oprichter van coachingbureau iDDD Company. "Word vooral géén leidinggevende als je niet die ambitie of affiniteit hebt."
Lees ook: Hoe een man in een duikpak medewerkers leert om efficiënter te werken
Leren leidinggeven
Loorbach: "Iedereen kan leren leiding te geven, je stijl hangt echter in grote mate af van je eigen talentenset, de soort mensen die je leidinggeeft en de context waarbinnen je je begeeft. Op de spoedeisende hulp is een ander soort leiderschap nodig dan bij een verzekeraar. Er zijn zeker wat natuurlijke eigenschappen die leidinggeven een stuk makkelijker maken, zoals het talent sturingskracht. Maar ook empathie is van grote toegevoegde waarde. Als je oprecht van mensen houdt en relaties kunt bouwen, dan wordt leidinggeven alleen maar makkelijker. Verder is je mindset cruciaal: leidinggeven ontwikkel je van binnenuit. Topleiders nemen verantwoordelijkheid als het niet goed gaat."
Vaardigheid ontwikkelen
Hollenberg: "Iedereen kan leidinggeven als vaardigheid ontwikkelen. Ook mensen die heel verlegen zijn (ikzelf was er zo eentje). Maar je kunt pas een topper worden als je bovengemiddelde aanleg hebt, veel traint en op de juiste manier wordt begeleid. Naast een set leidinggevende vaardigheden is vooral de staat van je innerlijke metaal-emotionele huishouding van grote invloed. Oftewel: hoe je waarden- en overtuigingenstelsel is gevormd, en hoe je emotioneel in elkaar steekt. Mijn tip: onderzoek welke leidinggevende kwaliteiten jij waardeert in een goede leider en bekijk dan waar jij zelf staat. Beslis of je bereid bent om die kwaliteiten te ontwikkelen."
Lees ook: Sendcloud-baas Sabi Tolou over loon en leiding geven
Eerste stappen
Hollenberg: "Allereerst zelfonderzoek: stel jezelf twee cruciale vragen: 1. Waarom wil ik leidinggeven en wat is mijn motivatie? 2. Wat geeft mij de spirit om te gaan leidinggeven en hoe draagt het bij aan mijn ambitie? Veel kanjers van vakprofessionals willen of moeten ineens manager worden vanuit hun hoge vakbekwaamheid. Dat is helaas niet altijd een garantie dat ze goede leidinggevenden worden. Je kunt een ongelooflijke misstap maken als je vergeet om jezelf de bovenstaande vragen te stellen. Verdiep je daarom in persoonlijke ontwikkeling als basis voor je leidinggeven. Dát leidt tot leiderschap in plaats van lijden."
Intrinsieke bereidheid
Loorbach: "Alleen met boeken lezen kom je er niet. De kracht van het leren zit in de toepassing ervan. De intrinsieke bereidheid om te ontwikkelen, te leren en dan de opgedane kennis ook echt in de praktijk te brengen. En vanuit de uitkomsten daarvan weer verder door te bouwen. Zorg voor mensen in je omgeving die jou eerlijke feedback geven. Opleiding, training en coaching door een professional zijn heel belangrijk. Kijk vooral wat past binnen je krappe tijdsplanning. Heb je het heel erg druk, kies dan voor één-op-één coaching. Heb je veel ruimte, kies dan voor een uitgebreidere groepstraining en/of opleiding."
Kiezen
Loorbach: "Keurmerken zijn er niet. Wel is het goed dat je met iemand werkt die zich heeft laten certificeren op een bepaald gebied. Zelf ben ik gecertificeerd in StrengthFinder-talentencoaching van Gallup. Ik ben ervan overtuigd dat de trainer of coach zelf ook uitgebreide ervaring in succesvol leidinggeven moet hebben. Verder is het enorm belangrijk dat je een klik voelt en dat je bereid bent om van de betreffende coach te leren; dat je voelt en vindt dat diegene jou echt verder kan helpen op jouw groeipad. Zelf laat ik in een gratis minisessie de ondernemer ervaren of mijn stijl, kennis en ervaring matchen."
Eigen waarneming
Hollenberg: “Er is geen objectief keurmerk specifiek voor leiderschapscoaches. In de twintig jaar dat ik dit doe, ben ik er ook nooit om gevraagd. Als ondernemer kun je het beste afgaan op je eigen waarneming in combinatie met referenties van mensen die ervaring hebben met de coach. Stel in een persoonlijke ontmoeting al je vragen - ook de kritische! - en check in je onderbuik wat er met je gebeurt. Voelt deze coach goed? Heb ik er vertrouwen in? Verkoopt hij zichzelf in dat eerste gesprek of wil hij jou werkelijk vooruithelpen? Kenmerkend voor het laatste is dat de coach zoekt naar wat jij nodig hebt. Vooraf een uurtje googlen levert ook veel op."
Paardenfluisteraars en soldaten
Bij het zoeken naar een leiderschapscoach kun je een aantal ‘aparte' varianten tegenkomen:
- Bij het Maurits Instituut dienen militaire inzichten als inspiratiebron. Werkgevers en ondernemers volgen op Vliegbasis Woensdrecht een leiderschapstraining met een militair karakter.
- Ook zijn er meerdere trainingen met paarden. Bij Lifeline Leiderschapstrainingen brengen ze 'bedrijfsleven en ondernemerschap samen met de natuurlijke kracht van het paard om de mens een spiegel voor te houden’, en bij InnerQi helpen de edele viervoeters ‘om bepaalde aspecten, waar jij mee worstelt, helder te krijgen.’
Lees ook: Atilay Uslu (Corendon): “Als je succes wilt hebben, moet je niet je eigen belang voorop zetten"
Herkennen en voorkomen van oude managementprincipes
Hollenberg: "Elke zichzelf respecterende ondernemer moet bereid zijn tot zelfreflectie en zich een spiegel laten voorhouden, zowel door z’n omgeving als door zichzelf. Als een ondernemer dit onzin vindt of het met allemaal smoesjes uitstelt, is dit alleen al een goede indicatie dat hij zich als ondernemer in de gevarenzone aan het begeven is… Het eigen ego van de ondernemer is zijn grootste concurrent en vijand. Ga daarom in gesprek met een leiderschapscoach.”
Geen uitvoerders
Loorbach: “Gelukkig zijn er inmiddels mooie inspirerende voorbeelden van ondernemers die het volledig anders doen. Maar er zijn inderdaad nog genoeg traditionele bedrijven en ondernemers met denkpatronen uit het industriële tijdperk, waarin medewerkers worden gezien als de uitvoerders van het werk, alleen gemotiveerd werden door geld, de kantjes ervan af lopen, en dus gecontroleerd en gemanaged moeten worden. Die gedachte gaat volledig voorbij aan de uniekheid en complexiteit van mensen. Hoewel de gemiddelde ondernemer dat niet meer van deze tijd vindt, is het gedrag vaak anders. Je kunt jezelf daar op betrappen door heel goed op je taalgebruik te letten. Als je jezelf dingen hoort zeggen als ‘de juiste poppetjes op de juiste plek’ of ‘we hebben meer handjes nodig’, verander je taal dan. Dat is een belangrijke stap naar anders denken en vervolgens naar anders doen."
12 tips voor aspirant-leidinggevenden
- 01.
Kijk naar je medewerkers als het goed gaat en waardeer ze daarvoor. Kijk bij mindere resultaten naar jezelf en neem de verantwoordelijkheid.
- 02.
Zelf de verantwoordelijkheid nemen voor je resultaten werkt bevrijdend. Je bent dan niet meer afhankelijk van het weer, de file, de medewerkers, enz.
- 03.
Blijf lenig van geest. Open vizier, oprechte nieuwsgierigheid, de bereidheid om te groeien en aan te passen; dat is echt dé skill voor de toekomst én voor jouw leiderschap.
- 04.
Leer serieus je eigen talenten kennen en toepassen. En gun je medewerkers dat ook. Naast IQ is het dagelijks inzetten van je talenten een belangrijke voorspeller voor succes. Als bonus krijg je er ook nog meer voldoening en werkplezier door.
- 05.
Durf je eigen koers te bepalen. Leer van anderen, sta open voor ideeën. En zoek die kennis niet alleen extern buiten je bedrijf, maar ook intern bij je medewerkers. Echter, jij bent CEO dus mag jíj de vrijheid nemen om zelf keuzes te maken.
- 06.
Wees kritisch op je eigen gedachten, de beperkende overtuigingen uit de vorige eeuw en ook je eigen beperkende overtuigingen. Manage je mindset.
- 07.
Verdiep je in persoonlijke ontwikkeling door middel van training en coaching.
- 08.
Stel jezelf steeds de vragen: waarom wil ik dit? Hoe draagt dit bij tot mijn droomambitie; mijn purpose, hogere doel, zingeving?
- 09.
Ga met leiders in gesprek en vraag hen naar de grootste leerervaringen uit de eerste duizend dagen van hun leidinggevende bestaan.
- 010.
Laat je niet verleiden door status, geld of het idee dat je alleen verticaal carrière kunt maken.
- 011.
Beperk jezelf niet door de overtuiging ‘Leidinggeven is niks voor mij’, als je het niet éérst goed hebt onderzocht.
- 012.
Laat je niet door een andere leider op een leidinggevende functie zetten die gewoonweg niet bij je past. Ook niet als gezegd wordt: ‘Dat is goed voor jou.’
Leerzame boeken
Stephen Covey schreef de veel geciteerde boeken De 7 Eigenschappen van Effectief Leiderschap en De 8ste Eigenschap; van Effectiviteit naar Inspiratie. Kijk ook eens naar Emotionele Intelligentie van Daniel Goleman.
