De SER stuurde een toekomstvisie van 36 kantjes naar informateur Ronald Plasterk. In het lijvige document schetst de SER de weg naar een welvarende en duurzame toekomst voor Nederland. Putters legt in een interview uit waarom.
Waarom dit document? De informateur wordt al bedolven onder de adviezen.
,,We staan voor grote veranderingen en dat voelen de mensen‘’, aldus Putters tegen het AD. ,,Kijk naar de vergrijzing en de krapte op de arbeidsmarkt, de digitalisering en AI, de klimaatverandering en de energietransitie bijvoorbeeld. Waar bewegen we heen en hoe verdienen we ons geld in 2040. Ik denk dat het belangrijk is dat we als politiek en sociale partners, werkgevers en vakbonden, met een visie op de toekomst komen. Bedrijven en huishoudens zien veel op zich af komen. Kunnen de mensen de veranderingen aan? We moeten nu al beslissingen nemen.’’
Mensen moeten sneller een vaste baan krijgen. Dan kunnen ze ook sneller een hypotheek krijgen en bijvoorbeeld het schoolgeld betalen voor hun kinderen
En kunnen de mensen de verandering aan?
,,Werk is van cruciaal belang. Er moet brood op de plank komen. Werk en inkomenszekerheid zijn nodig. Daarvoor is hervorming van de arbeidsmarkt nodig. Mensen moeten sneller een vaste baan krijgen. Dan kunnen ze ook sneller een hypotheek krijgen en bijvoorbeeld het schoolgeld betalen voor hun kinderen. Als je baan gevaar loopt moet je je kunnen omscholen en nieuwe vaardigheden leren. Daarvoor moet een hele infrastructuur worden opgetuigd. Die investeringen moeten nu al worden gedaan.’’
Het advies is ambitieus, meer mensen voor de zorg, de kinderopvang, de energietransitie en groei in bedrijven met nieuwe technologieën. Maar de arbeidsmarkt is al krap, hoe willen jullie dat allemaal realiseren?
,,Daar zijn mogelijkheden voor. Er zijn nog mensen die graag meer willen werken. Geef iedereen die dat wil de mogelijkheid meer uren te maken. Ook moet meer werken lonend worden, wat onder andere betekent dat het huidige fiscale stelsel moet worden aangepakt. Zo kunnen veel mensen meer werken dan ze doen. Dat kan zijn omdat meer werken vaak nauwelijks lonend is in het huidige fiscale stelsel. Dat moet worden aangepakt. Verder komen mensen met een arbeidsbeperking te weinig aan bod. En de arbeidsproductiviteit moet echt omhoog. Dat kan door het werk slimmer te organiseren en de bureaucratie te verminderen. En onder voorwaarden kunnen we arbeidsmigranten binnenhalen.’’
De SER wil op diverse terreinen extra investeringen van de overheid. Maar de kans is groot dat een nieuw kabinet vooral moet bezuinigen. Hoe kansrijk zijn jullie voorstellen?
,,Vooropgesteld, ons uitgangspunt is gezonde overheidsfinanciën. Maar het gaat niet alleen om investeringen van de overheid. Ook het bedrijfsleven investeert veel. En de investeringen zijn er op gericht om ook in de toekomst geld te blijven verdienen. Maar niet alles zal tegelijk kunnen. Maar uitbreiding van de capaciteit op het elektriciteitsnet is cruciaal bijvoorbeeld’’
Ook bij verduurzaming zijn grote ambities. Is dat realistisch, tot nu toe worden doelen nauwelijks of niet gehaald.
,,Bedrijven staan voor grote investeringen in verduurzaming. Dan moeten bedrijven wel zekerheid hebben over het beleid. De politiek moet dus meerjarig beleid durven afspreken en zich daaraan houden. Als beleid is afgesproken moet je het ook uitvoeren. We moeten dingen gaan doen in dit land.’’
Het probleem gaat niet alleen over stikstof en aantal koeien. Het gaat ook om de leefbaarheid van het platteland en de toekomst van regio’s
PVV-leider en beoogd premier Geert Wilders riep eerder al dat het klimaatbeleid in de papierversnipperaar kan. Hoe wilt u dan afspraken maken over het klimaatbeleid en verduurzaming?
,,Ik behoor niet tot de cynici in de politiek. Natte voeten in Limburg raakt iedereen, ook de kiezers van die partijen. En iedereen wil dat de huizen die we bouwen over twintig jaar nog bewoonbaar zijn en niet vochtig en schimmelig. Dat geldt ook voor de gevolgen van robotisering en kunstmatige intelligentie. Kiezers van alle partijen hebben baat bij een perspectief op nieuwe banen. En het gaat ook om de natuur en de landbouw die perspectief moet krijgen bijvoorbeeld. Ik denk dat ook de partijen die nu aan de formatietafel zitten dat willen. Neem de landbouw. Het probleem gaat niet alleen over stikstof en aantal koeien. Het gaat ook om de leefbaarheid van het platteland en de toekomst van regio’s. Aan die samenhang heeft het ontbroken in de discussies.’’
U stelt veel nieuw beleid voor. Maar een probleem is dat beleid vaak niet goed wordt uitgevoerd en bijsturen heel moeizaam gaat, zie de toeslagenaffaire of de compensatie van Groningers die slachtoffer zijn van de gaswinning. Waarom zou het nu wel goed gaan?
,,Ik denk dat de polder daar wel een interessant aanbod kan doen. Vakbonden en werkgevers zijn geworteld in de uitvoering, ze staan op de werkvloer. Zij kunnen de ervaring uit de praktijk op tafel leggen. Als je ziet dat iets niet goed gaat kun je meteen naar oplossingen zoeken.’’
Lees ook: PVV van Wilders grote winnaar Tweede Kamerverkiezingen, maar wat doet de partij voor ondernemers?
