Nieuws Prinsjesdag
De belastingplannen van het kabinet: 'Een loflijk streven, maar toch te weinig'
De belastingplannen die het kabinet ontvouwt in de Troonrede moeten het stelsel weer in evenwicht brengen. Een loflijk streven, vindt hoogleraar financiele economie Sylvester Eijffinger. Die evenwichtskunstenarij gaat wel gevolgen hebben voor ondernemers: DGA's kunnen zichzelf minder lenen.

Beeld: Shutterstock
Een totaal nieuw belastingstelsel, dat zou mooi zijn, zegt Sylvester Eijffinger op het symposium over de Miljoenennota van Banning Advocaten. Hoe mooi het huidige stelsel een jaar of 20 geleden ook is ontworpen, het past niet meer bij de huidige tijd. Maar dat nieuwe stelsel gaat er niet komen. Onhaalbaar, aldus Eijffinger. ,,Dat moet je in een coalitieakkoord gieten en dat zie ik niet gebeuren.” Als het niet kan zoals het moet, moet het maar zoals het kan: staatssecretaris Van Rij van Fiscaliteit heeft aangekondigd het huidige belastingstelsel te herzien.
Lees ook: Hoogleraar Eijffinger: 'Kabinet moet problemen mkb snel oplossen. En dat gaat ook gebeuren'
Sparen begrijpelijk bij verkoop bedrijf
Dat staatssecretaris weer balans
probeert aan te brengen, juicht de hoogleraar toe. In de loop van de
jaren zijn er weeffoutjes in het stelsel geslopen, zo stelt
Eijffinger. Een voorbeeld? Beleggers die normaal in Box 3 belast
zouden worden, zochten hun heil via zelf opgerichte BV's in Box 2.
,,Dat was een reactie op het voornemen van staatssecretaris van
Belastingzaken Menno Snel en minister Dijsselbloem uit Rutte II. Die
wilden het belastingsysteem 'eerlijker' maken door mensen met meer
vermogen meer aan te slaan. Maar dat gaat van de premisse uit dat
mensen met meer vermogen ook meer beleggen.”
Maar dat hoeft natuurlijk niet direct zo te zijn, meent Eijffinger. ,,Stel dat je mkb'er bent en je bent aan het eind van je werkzame leven, dan is dat bedrijf je pensioen. Als je dat bij verkoop niet risicovol wil beleggen, dan ga je sparen. Dat is volstrekt begrijpelijk in die levensfase.” Die mensen werden vervolgens hard gepakt met een fictief rendement dat veel hoger was dan de werkelijke spaarrente. ,,Dat noem ik diefstal en dat is terecht aangekaart door de Bond van Belastingbetalers bij de Hoge Raad.”
"Fictief rendement was een vorm van diefstal"
60 miljard als leningen aan zichzelf
Het kabinet lost dat op door vanaf 2026
het reeële
rendement te gaan belasten. Eerder kan niet, vanwege verouderde
it-systemen. Tot die tijd geldt een overgangsregeling, waarbij sparen
belast wordt volgens de huidige rentestand en beleggen met een
fictief rendement.
Door de hoge belastingen op sparen en beleggen werd Box 2, de box van het 'aanmerkelijk belang', een soort vluchthaven. Mkb'ers, maar ook voor consultants en anderen die alleen zichzelf kunnen verhuren, richtten een besloten vennootschap op en werden daarvan directeur. ,,De vlucht manifesteerde zich in leningen van DGA's aan zichzelf. Dat is uitstel, misschien wel afstel van belastingbetaling, terwijl ze dat voor privédoeleinden gebruikten. In Box 2 zit 400 miljard, waarvan 60 miljard als lening van DGA's aan zichzelf. Dat is heel veel geld. Vanuit het oogpunt van de DGA begrijp ik heel goed dat ze dat doen. Maar maatschappelijk gezien is het niet goed.”
Lees ook: Liveblog Prinsjesdag 2022 - 'Er ligt géén voorstel prijsplafond energie'
Werkgevers en werknemers moeten hun eigen belang opzij zetten
Ook Box 1 wordt aangepast, weliswaar
slechts met een daling van 0,14 procent in de tweede schijf. Niet
genoeg om de arbeidsmarkt in beweging te krijgen en zo het
personeelstekort in te perken, aldus de emeritus. Het loont niet om
van drie dagen in de week naar vier dagen werk te gaan, of van vier
naar vijf. ,,Dat komt niet alleen door de belastingschijven, maar
vooral omdat je met een hoger inkomen niet meer in aanmerking komt
voor huurtoeslag, zorgtoeslag, de energietoeslag, tegemoetkoming
kinderopvang, noem maar op. Alles is inkomensafhankelijk. Het levert
te weinig op om meer te werken, terwijl er wel een tekort aan
personeel is.”
Een gemiste kans. De omvang van de crises waar we nu inzitten vereist grote oplossingen, aldus Eijffinger. ,,Werkgevers en werknemers moeten hun eigen belang opzij zetten ten gunste van het algemene belang en de overheid moet dat faciliteren. Heel concreet pleit ik voor arbeidstijdverlenging vanuit de werknemers, hogere lonen vanuit de werkgevers, betaald vanuit de stijging in arbeidsproductiviteit, en een overheid die arbeid minder belast.”
Hoogleraar financiële economie Sylvester Eijffinger analyseert de plannen van het kabinet op het symposium van advocatenkantoor Banning.