Hoge kosten en de gedachte: mij overkomt toch niets. Veel zzp'ers hikken aan tegen het afsluiten van een arbeidsongeschiktheidsverzekering (aov). Actrice en communicatietrainer Laura Hagt deed het wel. ,,Voor mijn werk reed ik het hele land door. Mijn man is ook zelfstandige en werkt veel in het buitenland. Een ongeluk op de weg zit in een klein hoekje. Omdat ik en mijn partner kinderen hebben, en allebei zelfstandig zijn, wilden we een financiële basis zeker stellen."
Voor het afsluiten van de verzekering vulde Hagt een uitgebreide gezondheidsverklaring in. ,,Daarin vragen ze naar je eigen ziektegeschiedenis, maar ook naar die van je familie. Zodra daar iets uitkomt, gaan de kosten omhoog", zegt ze tegen NU.nl. ,,Voor een collega-ondernemer met een progressieve oogziekte bleek die oogziekte uitgesloten te worden van de verzekering."
Ik dacht dat ik het allemaal goed geregeld had, maar toen realiseerde ik me dat ik veertien jaar lang duizenden euro's had uitgegeven voor een uitkering waar ik uiteindelijk toch niet van kon leven
Laura Hagt, zelfstandig ondernemer
Eerste drie maanden vallen onder eigen risico van zelfstandige
Ook haar premie was hoog, vond Hagt. ,,Ik betaalde 4200 euro per jaar en dat bedrag werd hoger naarmate ik ouder werd." Mocht ze ziek worden, dan zou ze de eerste drie maanden een eigen risico hebben. ,,Daar had ik een buffer voor." Het eerste jaar had ze recht op een uitkering van 30.500 euro. Het tweede jaar zou de uitkering 17.300 euro zijn. ,,Maar dat bedrag wordt gezien als inkomsten en daar moet je ook weer belasting over betalen."
In 2013 gaat het mis op de weg. Hagt krijgt een auto-ongeluk. Het duurt negen maanden voordat ze weer volledig aan het werk is. ,,Na afdracht aan de belastingen, kreeg ik slechts 1000 euro per maand." Dat bedrag valt haar flink tegen. ,,Ik dacht dat ik het allemaal goed geregeld had, maar toen realiseerde ik me dat ik veertien jaar lang duizenden euro's had uitgegeven voor een uitkering waar ik uiteindelijk toch niet van kon leven." Wel helpt haar verzekering haar aan een re-integratiecoach. ,,Daar heb ik veel aan gehad."
Lees ook: AOV wordt steeds populairder bij zzp'ers
Toch besluit Hagt na het ongeluk de verzekering stop te zetten. Via een collega komt ze in contact met een broodfonds. Een groep van twintig tot vijftig gelijkgestemde ondernemers die elkaar steunen bij ziekte. ,,Ons fonds heet 'Brood op de planken' en is opgericht door podiumkunstenaars." Inmiddels telt het fonds dit maximum aantal van vijftig leden. ,,Je kunt alleen lid worden als een ander lid je voordraagt en iedereen instemt."
Geen uitgebreide gezondheidsverklaring nodig
Hagt betaalt nu 122 euro per maand aan het fonds. Mocht ze ziek worden, dan krijgt ze (na het eigen risico van een maand) een schenking van 2500 euro per maand. Niet alle leden betalen overigens evenveel. ,,Ondernemers met minder inkomsten betalen 55 euro per maand en krijgen dan bij ziekte een schenking van 1000 euro per maand."
Slechts een op de vijf zzp'ers heeft een arbeidsongeschiktheidsverzekering. Dat komt door de hoge kostprijs, maar ook omdat verzekeraars bepaalde ondernemers uitsluiten
Henk van der Schaft, FNV Zelfstandigen
Uitgebreide gezondheidsverklaringen vraagt haar broodfonds niet. Anders dan bij een verzekering, gaat het fonds uit van vertrouwen. ,,Wel moet je dat melden en de voorzitter op de hoogte houden van hoe het gaat." Ook is het verplicht om één keer per jaar een vergadering bij te wonen. Hagt: ,,Ik vond het in het begin wel spannend. Wat als ondernemers die geen werk hebben, zouden sjoemelen en zeggen dat ze overspannen zijn? De afgelopen jaren hebben we elkaar leren kennen en is het vertrouwen gegroeid. Ik merk dat de drempel hoog ligt om aanspraak te maken op het fonds."
Al maanden heeft niemand zich ziek gemeld bij het fonds, zegt Hagt. ,,Onze buffer is weer groot, na een paar jaren waarin er steeds wel twee, drie of vier mensen langdurig ziek waren. Het voelt heel goed om een collega die kampt met kanker, overspannen is of een zware operatie moet ondergaan, financieel te kunnen bijstaan."
'Als niemand ziek is, blijft het geld in de pot'
Slechts een op de vijf zzp'ers heeft een arbeidsongeschiktheidsverzekering, zegt projectleider bestuurder zelfstandigen Henk van der Schaft van FNV Zelfstandigen. ,,Dat komt door de hoge kostprijs, maar ook omdat verzekeraars bepaalde ondernemers uitsluiten, bijvoorbeeld omdat ze een bepaalde leeftijd hebben of een grotere kans op een ziekte. ,,Vanaf 45-jarige leeftijd is het bijvoorbeeld al een stuk moeilijker of duurder om zo'n verzekering af te sluiten."
Lees ook: 'Plaats zzp-ondernemers niet allemaal in hetzelfde hokje'
Een deel van de ondernemers lost dat op door zelf een buffer op te bouwen voor ziekte of tegenslagen. Daarnaast zijn steeds meer ondernemers net als Hagt lid van een broodfonds. ,,Het voordeel van zo'n broodfonds is dat het geld ook van de leden blijft. Als niemand ziek is, blijft het geld in de pot", stelt Van der Schaft. Toch kan zo'n fonds ook nadelen hebben, waarschuwt hij. ,,Je moet aan de leden meedelen dat je ziek bent, dus daardoor heb je minder privacy."
In het nieuwe pensioenakkoord is vastgelegd dat iedere zzp'er verplicht een arbeidsongeschiktheidsvoorziening moet hebben. ,,Hoe dat precies wordt vormgegeven is nog niet bekend." Omdat het om een verplichte verzekering gaat, doet iedereen mee. Dat heeft een gunstig effect op de premie, verwacht Van der Schaft. ,,En de verzekeraar kan dan niet meer iemand weigeren om zijn of haar leeftijd of kans op ziektes."
