"Je moet met dat systeem óf steeds meer geld gaan vragen óf steeds meer uren gaan werken. Beide wegen lopen een keer dood. En beide wegen stimuleren niet om sneller, slimmer, goedkoper, effectiever en plezieriger te werken. Mijn conclusie: het is geen goed systeem. Dan kun je het beter anders doen, toch?"
Waar houdt u zich op een gemiddelde dag mee bezig?
"Simpel gezegd: naar de wereld kijken en bedenken hoe dingen slimmer, goedkoper, effectiever en plezieriger zouden kunnen. Als ik dat eenmaal heb bedacht, deel ik die bevindingen met iedereen die er maar oren naar heeft. Tijdens lezingen, congressen, in brainstorms, op mijn blog en onlangs in het boek Nooit af, dat ik net als mijn vorige boek, Easycratie, samen met journalist Erwin Witteveen schreef."
Kunt u kort samenvatten waar Nooit af over gaat?
"De wereld verandert sneller dan ooit. Cliché om te zeggen, maar het is wel zo. Wat vandaag nog een goed idee lijkt, is dat morgen al niet meer. Wat nu nog een solide systeem is, kan volgende maand in elkaar gelazerd zijn. Je kunt dus wel heel lang aan iets werken en daarna pretenderen dat het 'af' is, zoals we nu vaak nog doen, maar voor je goed en wel 'tadaa!' hebt kunnen zeggen, is het alweer achterhaald."
En dus?
"Dus moeten we accepteren dat dingen nooit 'af' zijn, maar een continuing work in progress blijven. Die gasten in de wereld van software en apps hebben dat allang door. De ontwikkelingen in dat veld gaan zo snel dat maandenlang bouwen geen optie is. Dus lanceren ze zo snel mogelijk een werkende bètaversie en zeggen ze erbij: het is nog niet af. Vervolgens verfijnen, optimaliseren en verbeteren ze het product along the way. Daar moeten we ook als samenleving naartoe: het omarmen van een permanente status van onvoltooidheid, zodat we continu kunnen blijven tweaken en bijsturen. Permanent bèta dus."
"Onder die naam ben ik vier jaar geleden samen met twee compagnons ook begonnen met het organiseren van bijeenkomsten, lezingen en creatieve kruisbestuivingen, aansluitend op dit gedachtegoed. De bijeenkomsten zijn gratis toegankelijk en vrij van sponsors. Door het jaar heen zijn er tientallen bijeenkomsten en twee keer per jaar is er een Permanent Bèta Dag, zoals komende 27 juni in Amsterdam. Tijdens de bijeenkomsten wordt een podium geboden aan sprekers, technologische ontwikkelingen, innovatieve ideeën en praktijkvoorbeelden."
Met welk doel?
"Het verbinden van cultuur, mensen en technologie. Eigenlijk draaien al mijn projecten om het samenbrengen van kennis of mensen die elkaar verder kunnen helpen. Zo zijn we in Amsterdam-Zuidoost onder de naam Amsterdam Connected bezig zo veel mogelijk vernieuwende ondernemers en organisaties in één gebouw bij elkaar te brengen. Om te werken, te vergaderen, events of congressen te organiseren, nieuwe mensen te ontmoeten en zaken te doen. Ons doel is in dat gebouw een soort minimetropool van de toekomst te creëren met alles wat daarin thuishoort: bedrijven, recreatie, horeca, overheidsinstellingen, cultuur. De uitdaging is om het zo in te richten dat al die krachten elkaar gaan versterken."
Hoe zorgt u daarvoor?
"Mijn ervaring is: zet de juiste mensen bij elkaar en het gaat vanzelf vliegen. En, heel belangrijk: geef mensen de ruimte om te klooien. Ik creëer graag plekken waar mensen samen dingen kunnen uitproberen. Zo hebben we met Permanent Bèta in de bossen van Drenthe een oude gasmenglocatie in gebruik genomen, die onder andere als testomgeving voor grote Nederlandse festivals wordt gebruikt. Een soort fieldlab, waar je elk gek idee in de praktijk kunt testen. Het belang van klooien wordt sterk onderschat. Het is cruciaal voor innovatie. Maar dan moet er wel ruimte voor zijn."
Kunt u een innovatie noemen die aansluit bij die 'nooit af'-filosofie?
"Een voorbeeld: de pop-upfietspaden in Denemarken. Vaak steken stadsplanners veel tijd in het bedenken van de beste plek voor een nieuw fietspad. Is het eenmaal voor veel geld aangelegd, blijkt de route in de praktijk helemaal niet zo praktisch. Dus bedachten ze in Kopenhagen pop-upfietspaden, gemaakt van verplaatsbare stroken. Daarmee kun je snel en goedkoop een fietspad leggen en het waar nodig ook weer gemakkelijk verplaatsen: een permanent bètafietspad. Door gewoon toe te geven dat je nog niet weet wat de beste manier is, kun je veel gedoe voorkomen."
Wat voor gedoe bijvoorbeeld?
"Neem de Noord/Zuidlijn. Voorafgaand aan zo'n project wordt met veel autoriteit en stelligheid gezegd: zo gaan we het doen, zoveel gaat het kosten en dan is het af. Als het dan misgaat, is het crisis. Terwijl je ook gewoon kunt zeggen: we gaan iets doen wat we nog nooit hebben gedaan. We weten nog niet precies hoe lang het gaat duren, welke problemen we zullen tegenkomen en wat de beste manier is, maar daar gaan we zo goed mogelijk achter proberen te komen. En: alle kennis en kunde is welkom. Als we wat vaker eerlijk toegeven dat we de wijsheid niet in pacht hebben en anderen om hulp vragen, worden we daar allemaal beter van."
Die openheid is er nu nog te weinig?
"Ja. Kijk naar die toestand een tijdje geleden met het inzamelen van spullen voor vluchtelingen. Er was even enorm veel bereidheid in de samenleving. Iedereen wilde iets doen. Toen zei de directeur van het COA op televisie: stop met dingen brengen, want het zijn niet de juiste spullen en ze komen niet op de juiste plekken terecht. Dan denk ik: hoe moeilijk kan het vandaag de dag zijn om een nerd te vragen om een Google Mapspagina in elkaar te flansen met alle landelijke inzamelpunten en wat er op welk punt nodig is. Er is zoveel kennis en zoveel bereidheid om die te delen. Maar pas als we bereid zijn om hulp te vragen, kunnen we elkaar verder helpen."
Op welk moment heeft iemand u verder geholpen?
"Ik was een keer aan het rotsklimmen en wist niet meer hoe ik verder moest. Ik was bang om te vallen, zag geen weg meer omhoog. Mijn Engelstalige instructeur zei tegen me: 'Look differently, Martijn. It's all there.' Hij had gelijk. De weg omhoog was er gewoon, ik moest alleen even anders kijken. Als ik nu kijk naar de manier waarop we dingen in de samenleving organiseren, moet ik vaak aan die opmerking denken. Mensen en organisaties zijn vaak bang om te 'vallen'. Ze sluiten zichzelf op in hun probleem en zien daardoor de oplossing niet meer. Terwijl ook hier vaak geldt: it's all there. Je moet alleen even anders kijken."
Opgebiecht
Leermeester: "Van wetenschapper Mauk Mulder heb ik veel geleerd over machtsstructuren. Ook heb ik van hem geleerd op een geheel nieuwe manier naar processen in de maatschappij te kijken."De beste uit het vak: "Tim Urban van het blog Wait But Why is een meester in het op een diepe en andere manier tegen alledaagse dingen aankijken."De slechtste uit het vak: "Die is zo slecht, dat we die niet eens kennen."Het beste advies gegeven: "Look differenty, it's all there."Het slechtste advies: "Dat je school nodig hebt om te leren en een diploma om te werken."
Geboren 4 augustus 1972, Stadskanaal
Opleiding Zag verschillende scholen van binnen, maakte geen enkele studie af en begon als tiener zijn eerste onderneming door zijn activiteiten bij de Scouting tot 'bedrijfsuitje' te dopen. "Als je op je vijftiende in twee uur duizend gulden verdient met iets dat niet lijkt op werk, stop je met nadenken over studies en diploma's. Ik denk nog steeds: als alles mislukt, kan ik altijd nog de bossen in."
Loopbaan Aslander is zo'n vijftien jaar actief als ondernemer, innovator en spreker. Hij schreef de boeken Easycratie en Nooit af en stond aan de wieg van verschillende ondernemingen en bewegingen, waaronder Lifehacking.nl, Permanent Bèta, Stand Up Innovation. Hij is actief als cofounder Amsterdam Connected.
