"Dit is de Bagel," zegt Ariane Brouwers (49) terwijl ze wijst naar haar zwart-wit gestreepte jurk, "maar we hebben ze ook met vrouwennamen." De eigenaar van grotematenwinkel Mateloos draagt haar eigen merk King Size Babes en praat, terwijl ze de bijbehorende flyers erbijpakt, over kledingcampagnes van twintig jaar geleden. Langzaam komt het enthousiasme weer terug na een lange periode van zwaar weer, met een onafwendbaar faillisement tot gevolg. Drie weken geleden moest ze de deuren van Mateloos na ruim dertig jaar sluiten. "Ik was geen ondernemer, maar gewoon een ontwerper."
RozengrachtMateloos ontstond in de jaren tachtig toen wat vrouwen bij elkaar kwamen op de Rozengracht om grotematenkleding te maken en direct weer te verkopen. Toen de animo voor dat soort kleding groot bleek, openden Wilma Kwast en Betty van Wessel een winkel in de De Clercqstraat. "Het was eigenlijk meteen een groot succes, zo'n winkel bestond nog niet."
Een greep uit de Mateloosflyers van twintig jaar geleden.
In diezelfde tijd zat Brouwers op de Kunstacademie in Breda. Ze studeerde af op grotematenmode. "Dat was echt not done in die tijd. Het had geen hoog 'hanger appeal.'"
De van oorsprong Brabantse is zelf altijd flink geweest. "Ik kom uit een familie met kleurrijke, dikke vrouwen en begon me al vroeg af te vragen waarom je je niet leuk aan kunt kleden als je dik bent. En het is altijd gedoe. Een spijkerbroek kopen? Vergeet het maar. Waarom denk je dat zo veel dikke vrouwen alleen maar schoenen kopen?"
BaanNa haar afstuderen ging ze op zoek naar een baan als ontwerper, maar dat bleek lastig. "Er was helemaal geen plek voor een grotematenontwerpster, dus ik besloot personal shopper te worden. Om wat bij te verdienen, startte ik als verkoopster bij Mateloos in de tijd dat de winkel in de Bilderdijkstraat opende. 23 jaar geleden is dat nu. Ze vonden me hartstikke eigenwijs daar."
Brouwers omschrijft de winkel als een wondere wereld waar veel nieuwe dingen werden bedacht en waar veel kon en mocht. "Iets voor jonge meiden die iets leuks aan wilden om in uit te gaan, hadden ze niet. 'Ga maar ontwerpen,' zeiden ze tegen me. Ik mocht bijna alles maken wat ik wilde. De zaak werd steeds groter. Het kon echt niet op. Vrouwen kwamen vanuit de hele wereld met een lege koffer de zaak in om kleding te komen."
Psychologische drempel
Sommige vrouwen moesten wennen aan het idee van een winkel waar de meest verkochte maten 48 en 50, small en medium zijn. "Ze vonden het een enge winkel. Het was voor sommigen echt een psychologische drempel. Op een beurs spraken we eens vrouwen aan en sommige werden boos. Ze waren helemaal niet dik. Maar een tijdje later kwamen ze toch naar de winkel. En als je eenmaal binnen was, belandde je in een soort toverbal. Er hing kleding in alle kleuren en maten. Dat waren mensen niet gewend. Ze hadden opeens keuze. We hebben het zelfbeeld van veel vrouwen veranderd. Daar ben ik trots op."
Geen obsitasverenigingenMet de negatieve kanten van het dik zijn wilden ze niets te maken hebben. Geen obesitasverenigingen, maar gewoon mensen mooier maken door kleding. "Er heersten bepaalde ideeën als het ging om wat je als dikke vrouw aan moest. Je moest je lichaam vooral niet laten zien, camoufleren en alles moest te groot zijn. De enige kleding die je toen zo ongeveer kon kopen, was vormloos. Met konijnen en beren op de voorkant. Zakelijke kleding bestond heel lang niet. Dikke vrouwen zouden te dom zijn voor dat soort werk. Skikleding? Onvindbaar. Hetzelfde geldt voor sportkleding, want hé, als je dik bent, zul je wel niet aan sport doen. Maar veel vrouwen die bij ons in de winkel kwamen, waren wel beweeglijk en zeker niet dom."
"We hebben echt wat in gang gezet en kwamen opeens in kranten en op televisie. Koffietijd, Catherine. Het scheelde dat er destijds een aantal mollige presentatrices te zien waren. Het was echt even heel erg in."
Nieuwe eigenaarEr kwam een nieuwe eigenaar, die het groter wilde aanpakken. Een warenhuis moest het worden. Alle winkels sloten en daarvoor in de plaats kwam het pand aan het Kwakersplein, nummer één tot zeven.
In die tijd stortte Brouwers zich fulltime op het ontwerpen van de kledinglijn King Size Babes. "Je kunt gewone kleding niet zomaar een paar maten groter maken. Alleen op specifieke plekken. En de kwaliteit is belangrijk. Het schuurt nou eenmaal meer, dus het slijt ook sneller. Dat gaat nog weleens mis bij mainstreammerken, die nog niet zo lang een grotematenlijn hebben. Het mag allemaal niets kosten, dus de kwaliteit is matig en de patronen kloppen niet. Dat komt ook doordat de kleding vaak wordt ontworpen of uitgezocht door jonge, slanke stylisten."
In 2008, vlak voordat de crisis uitbrak, werd haar gevraagd of ze met een collega de zaak wilde overnemen. "De gevolgen van de crisis merkten we meteen. De omzet liep enorm terug."
Kaakklem
Maar ook een medische ontwikkeling bleek een spelbreker: de gastric bypass, of maagverkleining. Aangeboden door het Slotervaartziekenhuis en het Sint Lucas. "Daar gingen onze Amsterdamse klanten. Het werkte als een besmetting. Dan kwamen ze in de winkel, zaten ze aan tafel gezellig te kletsen en opeens was de maagverkleining het helemaal. Daarvoor hadden we ook weleens van die trends voorbij zien komen. De kaakklem bijvoorbeeld, waarbij de kaken aan elkaar vast gemaakt werden en de maagballon, maar geen één sloeg zo aan als de maagverkleining. Veel dikke vrouwen zijn tevreden, maar als er een kans bestaat om dunner te zijn, geven veel vrouwen daar toch de voorkeur aan."
Dit gecombineerd met de crisis en de opkomst van het internetshoppen zorgde ervoor dat de aanloop terugliep. "We moesten inkrimpen en ik kwam er alleen voor te staan. Ik moest bezuinigen op alle vaste lasten en collega's ontslaan met wie ik twintig jaar had samengewerkt. Dat moet dan volgens het first in last out-principe, maar degene die er het kortst werkte, stond ook al twaalf jaar in de winkel. Dat was allemaal heel pijnlijk. We belandden in een harde zakenwereld."
OverlevenHeel lang was ze ervan overtuigd dat het tij zou keren, maar dat viel tegen. "Het werd echt overleven." Om te kunnen blijven bestaan, verhuisde ze naar een kleiner pand in de Frederik Hendrikstraat. "Op het laatst probeerde ik de winkel in mijn eentje draaiende te houden. Half april heb ik het faillissement aangevraagd, voordat anderen het voor me zouden doen. Ik vind het nog steeds moeilijk om het los te laten. Je stopt niet zomaar met datgene waar je hele hart en leven in zit."
Nu is de winkel leeg, op de paspoppen en wat kleding na. "Met de kennis van nu heb ik er spijt van dat ik de winkel heb overgenomen, al wil ik er geen zielig verhaal van maken hoor. Maar ik kon al heel lang niet meer doen wat ik het liefste doe. In mijn hoofd begint het alweer te bubbelen. Ik wil verder met mijn eigen merk, zonder stenen winkel. Misschien koop ik wel een knalroze King Size Babesbus en ga ik met de kleding het land door. Hapje en drankje erbij: weer een feestje bouwen."
