KHN-voorzitter Robèr Willemsen stopt: ‘Het persoonlijk leed van ondernemers in coronatijd heeft mij geraakt’

Voor corona had niemand van hem gehoord. Nu kan KHN-voorzitter Robèr Willemsen - grijze krulletjes, rode wangen, steevast gekleed in spijkerbroek en trui met overhemd - niet over straat zonder dat iemand hem herkent of aanspreekt. Na elke coronapersconferentie verdedigde hij de horeca te vuur en te zwaard, wat de Rotterdammer de bijnaam mister horeca opleverde.

Of zijn tactiek tijdens die moeilijke jaren de horeca vooruit heeft geholpen, is lastig te zeggen. Duidelijk is wel dat de voorspelde genadeklap en faillissementengolf in de horeca uitbleef. Wat ook opvalt: Nederlanders kunnen niet zonder de horeca, zelfs al stijgen de prijzen fors. De aftredend voorzitter in gesprek met het AD.

Voor corona had u vier horecazaken, inmiddels bezit u er al acht. U heeft goed geboerd in coronatijd.

,,En nummer negen is in aantocht. We hebben goede kansen gezien en de juiste mensen om ons heen gehouden. Joyce (zijn zakelijk partner, red.) en ik kunnen het niet alleen. We hebben de mensen die bij ons werken hard nodig. Zij zijn gebleven en hebben ambities en zoeken perspectief. Dat is een van de redenen waarom we willen groeien. We zijn net begonnen met participatie van medewerkers in een zaak en willen dat in de toekomst bij een groter deel gaan doen.”

U waarschuwde tijdens corona vaak dat de horeca het loodje zou leggen. Er zijn nog altijd weinig faillissementen en er zijn meer starters dan stoppers, dus hoezo genadeklap?

,,Die cijfers vertekenen oprecht. Starters zijn ook mensen die zzp’er worden, die zichzelf verhuren. Natuurlijk zijn er ook mensen die een nieuwe koffiezaak beginnen of kansen zien. Maar het onderliggend financieel leed is bij een groot deel van onze achterban nog steeds groot. Die pensioenen zijn weg, die spaarpotjes zijn weg. Dat aflossen van loonheffing is telkens uitgesteld, maar gaat nu gebeuren, terwijl de marges onder druk staan. Dat gaat 100 procent ten koste van investeringen in het bedrijf of personeel. Dat zien we misschien nu nog niet, maar dat gaan we de komende jaren wel zien.”

Uw tactiek is altijd geweest om hard op de trom te slaan.

,,Ik zou absoluut dezelfde strategie kiezen. Niet dat ik er niets van geleerd heb. Natuurlijk zou ik in details dingen anders doen, maar de enige manier om het voorzitterschap te kunnen doen, om die energie vast te houden, was dicht bij mezelf blijven. En dit is wie ik ben. Die keren dat ik boos was, was ik oprecht boos. We hadden bovendien te maken met een achterban die nog veel meer op de trom wilde slaan. Het is balanceren geweest tussen diplomatieke gesprekken achter gesloten deuren, maar ook naar ons leden laten zien dat we voor ze vochten. De overheid heeft sommige dingen hartstikke goed gedaan, maar het feit is dat het ondernemers heel wat heeft gekost. Niet alleen financieel, maar ook mentaal.”

Zijn er niet gewoon te veel horecazaken in Nederland?

,,Dat is soms ook zo. Als je alles meerekent, kom je uit op 60.000 zaken. Een gemeente moet bij zichzelf te rade gaan. Want niet onder iedere torenflat die je bouwt, is ruimte voor 500 vierkante meter horeca extra want die omzet is er niet. Wel is het zo dat nieuwe horecazaken of ontwikkelingen in de horeca die voldoen aan de behoeftes van de consument ertoe kunnen leiden dat andere ondernemers weer afvallen.”

U zei laatst dat de prijzen in de horeca verder zullen moeten stijgen. Vreest u niet dat sommige ondernemers hier misbruik van maken?

,,Die ondernemers zullen er wellicht zijn. Maar dat geldt ook voor onze toeleveranciers. Als ik zie dat Heineken zijn brutoprijzen in twee jaar tijd met bijna 25 procent verhoogd heeft - en dat geldt ook voor andere brouwers - dan is dat wat mij betreft niet uit te leggen op basis van de huidige prijsstijgingen. Ik hoorde laatst dat een komkommer nu ongeveer het dubbele kost en een bloemkool anderhalf keer zoveel, dus we moeten met z’n allen zorgen dat we er geen misbruik van maken. Ik zie overigens ook ondernemers die de prijzen te weinig verhogen, omdat ze bang zijn voor de reactie van consumenten. Ik ga geen prijzen voorschrijven, maar je moet wel geld verdienen om je personeel goed te kunnen betalen en je bedrijf te onderhouden.”

Wordt het personeel goed betaald in de horeca?

,,In een markt waar de krapte groot is, zou het raar zijn als mensen onderbetaald worden. Ik denk dat er heel vaak boven de cao wordt betaald. Dat de minimumlonen zijn gestegen, juichen we toe. Voordat de energiecrisis kwam, hadden we onze cao al afgesloten met een behoorlijke loonsverhoging, dat was boven het inflatieniveau. Maar dat is inmiddels ingehaald door de tijd met de energiecrisis.”

Als u terugkijkt op uw zeven jaar voorzitterschap wat is u dan het meest bijgebleven?

,,Wat mij geraakt heeft, is het persoonlijk leed van veel ondernemers in coronatijd. Maar ook hun energie en wilskracht hebben mij vaak geëmotioneerd. Ik heb twee jongens van 24 en 21 en twee bonuskinderen die wat jonger zijn en ik vertel ze graag dat we in een geweldig land leven en dat vind ik ook, maar ik ben af en toe wel teleurgesteld geraakt in de politiek. Al dat gekonkel en niet nakomen van afspraken omdat ze bij elkaar moeten blijven. Ik vind het ook wel teleurstellend dat de politiek zo is versplinterd en zo polariseert. Dat houdt mij soms wel bezig.”

Niet alleen in politiek, maar in de hele maatschappij is er polarisatie. Wat merkte u daar zelf van tijdens de coronadiscussie?

,,Dirk Beljaarts (directeur KHN, red.) en ik hebben regelmatig met bedreigingen te maken gehad. Bijvoorbeeld uit de wappiehoek, toen we het coronatoegangsbewijs toelieten. En in het begin vanuit de achterban die in paniek was en vond dat we te weinig actie ondernamen. Wat weleens lastig is geweest voor mij en mijn gezin is dat mensen je makkelijk aanspreken. Dat moet misschien kunnen, maar mensen uiten zich niet altijd op een manier zoals het zou moeten gaan.”

En nu?

,,Ik heb beloofd om in 2023 niks te doen, behalve mijn zaken en thuis. Maar ik ga daarna zeker weer wat weer doen om mijn steentje bij te dragen. Als je iets vindt, kun je niet alleen roepen. Dus ik ga linksom of rechtsom weer iets oppakken. Of ondernemers vanuit brancheverenigingen helpen of iets met de lokale politiek sluit ik ook niet uit.”