„Het gaat hier over het oneerlijke speelveld dat nu al bestaat tussen online en supermarkten”, legt Michiel Muller uit in de podcast BusinessWise Weekly. „We hebben nu al 20 procent hogere loonkosten dan de supermarkten en de winkels. Het opleggen van de cao via de algemeen verbindend verklaring ervan zou betekenen dat we 40 procent hogere loonkosten hebben dan de supermarkt, onze directe concurrent. Dan kun je natuurlijk niet meer concurreren.” Volgens Muller past die cao niet bij online supermarkten als Picnic, Crisp en Flink, omdat ze geen fysieke winkels en dus een ander businessmodel hebben. „Daarom hebben we bij de minister van Sociale Zaken daarvoor dispensatie gevraagd. Dáár gaat het om.”
Een ander punt dat de CEO aanhaalt: „Tot 2006 had je automatisch dispensatie als je een eigen cao had. En die hebben we: de e-commerce cao. Met andere woorden: als er een andere sector was die zei: ‘Wij hebben ook een cao, daar moet jij je verplicht bij aansluiten’, dan kon dat toen niet, want als je een eigen cao had, kreeg je dispensatie. Maar dat is ingetrokken. En dat betekent dat nu het algemeen verbindend verklaren van de cao door de supermarkten misbruikt wordt, om ons uit de markt te drukken.”
Beluister ook de podcast BusinessWise Weekly met daarin het interview met Michiel Muller. Verder reageren studiogasten Fons Trompenaars (hoogleraar internationaal management) en Vesper-CEO Robert Gaal reageren op de uitspraken en geven hun ongezouten mening over onder meer overheidsbeleid, vestigingskilimaat en innovatiekracht.
ACM is het eens met Picnic
De ACM lijkt het met Picnic eens te zijn en pleit voor een uitzonderingspositie, omdat het bedrijf anders niet kan concurreren met de grote supermarkten wat weer nadelig is voor de consument. „Wat de ACM eigenlijk zegt is dat de supermarktwereld een enorm geconcentreerde wereld is. Je hebt een paar spelers - Albert Heijn en Jumbo - die samen 60 procent marktaandeel hebben en 80 procent van de Nederlandse supermarktwinst opsouperen. Dat is punt één: het is een bijna monopolistische markt. In die markt moet je natuurlijk zorgen dat concurrentie een kans blijft houden.” Nieuwe partijen zouden zo geen kans krijgen. „Dat is slecht voor de consument, slecht voor de keuze van de consument, slecht voor de prijzen, slecht voor de concurrentie en ook slecht voor de innovatie. Want die nieuwe partijen moeten natuurlijk innoveren. Wij hebben met robotisering, met ons melkboerrondje, met onze eigen ontwikkelde autootjes, met alle software die we hebben, enorm geïnnoveerd. Daardoor maken we een kans in zo’n markt. Maar je moet natuurlijk wel opletten dat je dat niet onmogelijk maakt. Dat is wat de ACM zegt.”
Lees ook: Picnic bestaat 10 jaar: ‘93 procent boodschappen nog níét bezorgd. Daar zit ongelooflijk potentieel’
Muller gaf eerder deze week in gesprek met Sven Kockellman aan met Picnic te willen vertrekken uit Nederland. „Het was geen dreigement. Het is het gevolg van het feit dat je niet meer kan concurreren. Als jij 40 procent hogere loonkosten hebt, dan heeft het natuurlijk geen zin meer om in dat land nog actief te blijven.” Geen dreigement dus, maar nodig om duidelijk te maken wat de gevolgen zijn van deze cao-bepaling.
De CEO kreeg ‘veel reacties’ op zijn aankondiging. „Mensen zijn natuurlijk een beetje geschrokken, maar dat lag ook aan de clickbait van het artikel. ‘Gaan jullie echt weg?’ En dan moet je het uitleggen, dan stuur je dat interview door dat ik met Sven Kockelmann had en begrijpen mensen het beter. Maar de reacties zijn wel: ‘Maar dat kan toch niet waar zijn? Hoezo zouden de e-commercebedrijven hetzelfde zijn als winkels, waar voornamelijk kinderen worden ingezet om het werk te doen tegen 4, 5 euro per uur?’ Die (kinderen, red.) hebben wij natuurlijk niet. Wij hebben volwassen medewerkers met echte contracten. Daar is nu al een ongelijk speelveld. Maar als wij gedwongen worden onder die supermarktcao te vallen, dan wordt het speelveld zodanig ongelijk dat je niet meer kan concurreren.”
Het is belangrijk dat de scale-ups die er zijn niet in de wielen worden gereden door een of ander oud businessmodel met winkels
Michiel Muller CEO Picnic
Problemen in het Nederlandse vestigingsklimaat
Naast de cao zijn er volgens Muller nog meer zaken waar Nederlandse bedrijven tegenaan lopen. „Het gaat ook een beetje over de stabiliteit van regelgeving. We hebben het bijvoorbeeld over de 30 procent regeling voor buitenlands talent. Daar maken wij natuurlijk best veel gebruik van. Wij werven over de hele wereld de beste softwaredevelopers en -analisten. Er is een regeling voor om die mensen het makkelijk te maken om van, zeg, Peru naar Amsterdam te verhuizen. Dat soort dingen moet je in stand houden.”
Ook de beloning in opties staan hoog op de agenda. „Het gaat bijvoorbeeld over: ‘Kun je als start-up je mensen belonen met opties? En is dat nog een beetje aantrekkelijk?’ Want start-ups hebben natuurlijk geen geld om mensen heel veel te betalen aan salaris, maar de kans om ze een beetje mee te laten profiteren áls het ooit wat wordt is natuurlijk wel weer aantrekkelijk voor jonge mensen.”
Wat er volgens Muller nog meer zou kunnen verbeteren is de wetgeving over doorbetalen bij ziekte. „Je hebt natuurlijk ook de hele arbeidswetgeving ten aanzien van bijvoorbeeld de twee jaar doorbetaling bij ziekte. Daarin is Nederland een totale outlier in heel Europa. Ik geloof dat je in het eerstvolgende land drie maanden doorbetaald bij ziekte. Maar dat betekent dus voor bedrijven, voor MKB’ers, voor mensen die door willen groeien, die tien, twaalf mensen in dienst hebben en er is één ziek, dan moet je die dus twee jaar doorbetalen. Ja, dan is het gewoon einde oefening.”
Nederland zou volgens Muller ook van Engeland kunnen leren als het gaat om investeren in bedrijven. „Waar ze het in Engeland fiscaal aantrekkelijk maken om in bedrijven te investeren, bestaat dat in Nederland niet. En dat zijn allemaal dingen die helpen om het ondernemersklimaat te steunen en om verdienvermogen voor langere termijn voor Nederland in stand te houden.”
Een ander, vaak onderbelicht, probleem van ons vestigingsklimaat is volgens Muller dat het buitenlandse spelers afschrikt. „Die moeten in Nederland investeren. Dat hebben we vijftig jaar lang heel goed gedaan. Maar als je nu - ook in het buitenland - dit soort berichten leest, dan is het voor een buitenlands bedrijf misschien niet meer de eerste keus om naar Nederland te komen. Daar moet je ontzettend mee uitkijken, want dat zie je niet in de cijfers. En dat is natuurlijk hetgeen waar we altijd op gebouwd hebben.”
Lees ook: EZ-minister Karremans waarschuwt: ‘Volgende Mollie of Coolblue komt mogelijk niet uit Nederland’
We zijn superhappy, alleen je moet er wel voor zorgen dat het niet onmogelijk wordt gemaakt te concurreren
Michiel Muller CEO Picnic
Onmogelijke concurrentie
Hoewel Muller niet al te positief is over het vestigingsklimaat in Nederland, zou hij niet weg willen. „Wij zijn er helemaal niet naar op zoek om uit Nederland weg te gaan. Wij zitten in Amsterdam met een groot kantoor. We hebben 60 locaties in Nederland waar onze autootjes staan. We hebben acht grote centra, waarvan twee gerobotiseerd. We doen ontzettend veel met Nederlandse maakbedrijven die daarmee ook weer naar het buitenland gaan. Want die neem je natuurlijk ook mee naar Duitsland en Frankrijk.” Toch ziet Muller geen andere optie: „We zijn superhappy, alleen je moet er wel voor zorgen dat het niet onmogelijk wordt gemaakt te concurreren door een concurrent de cao te laten misbruiken om ons op kosten te jagen.”
Politiek probleem
De CEO kan ook op support vanuit Den Haag rekenen. „Er zijn natuurlijk wel politieke partijen die begrijpen dat het ondernemersklimaat in Nederland belangrijk is voor het verdienvermogen van Nederland. Ondernemingen zijn voor een belangrijk deel de financier van allerlei publieke middelen, zoals de zorg en het onderwijs, enzovoorts. En het is natuurlijk belangrijk om die verdiencapaciteit in stand te houden. En natuurlijk is het dan zo dat heel veel bedrijven die er vandaag zijn, er door technologische veranderingen over tien, twintig jaar misschien niet meer zijn. Dus we moeten al enorm investeren.”
Muller ziet Duitsland als inspiratiebron. „Kijk naar Draghi, kijk naar ‘Made for Germany’ in Duitsland. Dan maakt het dus nog belangrijker om in ieder geval de bedrijven die er zijn en die een scale up zijn - en dat zijn wij, want wij groeien goed door en investeren een half miljard in robotisering met Nederlandse maakbedrijven - niet in de wielen worden gereden door een of ander oud businessmodel met winkels. En dat is natuurlijk wel de support die je krijgt.”
Tweede kamerverkiezingen
De uitspraken van Muller vallen midden in de verkiezingstijd, toch is dat volgens de CEO louter toeval. „De timing van dit verhaal is dat de cao van supermarkten algemeen verbindend is verklaard. Althans de aanvraag ligt er, dus we moesten natuurlijk dispensatie aanvragen. Dus nee, dit had niks met de verkiezingen te maken.”
Wel wil hij benadrukken dat het het verdienvermogen voor de BV Nederland wel in stand moet worden gehouden, iets waar de nieuwe verkiezingen invloed op kunnen hebben. De rol voor de politiek? „Het gaat niet per se om ons alleen, het gaat er om dat bedrijven de mogelijkheid krijgen om te groeien. Haal barrières weg, maak het ze makkelijk en maak het ze niet moeilijk. Dat is, denk ik, belangrijk voor iedereen die in Nederland woont.”
Reactie van Minister Van Hijum
Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken gaf gisteren in zijn antwoord op Kamervragen geen uitsluitsel over de vraag of hij opnieuw dispensatie gaat verlenen aan websupermarkten: ‘Ik maak daarin mijn eigen afweging en houd mij daarbij aan de voor mij geldende wettelijke kaders.’ Over Picnic schrijft hij: ‘Ik kan over de lopende procedure geen uitspraak doen.’ Hij prijst het stelsel van collectieve arbeidsovereenkomsten dat ‘al bijna 100 jaar meegaat en een groot draagvlak geniet’, maar erkent ‘het belang van ruimte voor innovatie, ondernemerschap en maatwerk’. Hij schrijft ook: ‘Het kabinet vindt het belangrijk dat Nederland een innovatieve economie blijft, waarin zowel gevestigde als nieuwe innovatieve bedrijven de ruimte krijgen om te groeien.’
