De vogel is gevlogen. In 2024 kondigde Robert Vis, ceo van berichtengigant Bird, aan te vertrekken uit Nederland. Nu vertrekt Bird echt. Bird - in 2011 gestart als Messagebird – heeft een waardering van 3,6 miljard euro en is een van de succesvolste ‘eenhoorns’ ontstaan in Amsterdam. Al jaren waarschuwen ondernemers, bedrijven, experts en organisaties in de techsector dat ze deels of helemaal vertrekken als de regels en voorschriften in Nederland niet veranderen, maar door het vertrek van Vis blijft het niet alleen bij woorden.
Vertrek Bird is duidelijk signaal
Met deze aankondiging zet Bird de boel in elk geval goed op scherp in Nederland, zegt techondernemer Robert Gaal van Vesper. ,,Ik hoop niet dat meer techbedrijven volgen. Maar wanneer een groot bedrijf als Bird een dergelijk signaal afgeeft, moeten we dat heel serieus nemen. Beleidsmakers moeten zich realiseren dat de boel in de fik staat, dat er zo snel mogelijk iets gedaan moet worden om te voorkomen dat meer bedrijven zijn voorbeeld volgen. We moeten het met elkaar fixen.’’
Ook Marije Dijksma, Government & Public Affairs Advisor bij startup-organisatie Techleap, ziet het vertrek van Bird als een duidelijk signaal voor Nederland. ,,Techbedrijven opereren internationaal en ze kijken naar wat voor hen de beste plek is om op te schalen. Het is daarom belangrijk dat we in Nederland blijven focussen op dat vestigingsklimaat, ervoor zorgen dat het aantrekkelijk blijft en nog beter wordt om hier te ondernemen. Het vertrek van Bird is een duidelijk signaal dat we daar heel veel aandacht voor moeten blijven hebben.” Dijksma benadrukt dat Techleap geen signalen krijgt dat andere ondernemers willen volgen.
Vis vertelde in het Parool dat ondernemen in Nederland te veel obstakels heeft, zoals ongunstige belastingregels en strikte ontslagwetgeving. Constantijn van Oranje, speciaal gezant van Techleap, waarschuwde eerder dit jaar wederom dat Nederland steeds verder achterloopt op China en de VS. Dat heeft volgens hem te maken met gebrek aan investeringen en strenge wet- en regelgeving.
Lees ook: Groei Nederlandse startup naar scale-up loopt vast: ‘Idiote wet- en regelgeving’
Werknemersparticipatie slecht geregeld in Nederland
Gaal vindt het doodzonde dat Bird naar het buitenland verkast, maar kan de beslissing van Robert Vis voor een deel wel begrijpen. ,,Als belangrijkste reden geeft hij op dat het slecht gesteld is met de financiële werknemersparticipatie in Nederland: die is in concurrerende landen simpelweg beter geregeld. Daar kan ik me helemaal in vinden’’, aldus Gaal.
Werknemersparticipatie houdt in dat medewerkers als medeaandeelhouder financieel meedelen in het bedrijfsresultaat. Gaal: ,,Het geven van aandelen aan personeel wordt te hoog belast, bovendien is de administratieve druk die daarbij komt kijken te hoog. In een land als de Verenigde Staten is dat veel beter geregeld: daar is 19 procent van alle aandelen van beursgenoteerde bedrijven in handen van het personeel, terwijl het in Nederland om slechts 4 procent gaat.’’
Door werknemersparticipatie kunnen bij een overname medewerkers profiteren van de groei van het bedrijf. Dat is in Nederland veel minder goed geregeld
Marije Dijksma
Dijksma noemt de werknemersparticipatie ook als een van de belangrijkste punten waar snel verandering in moet komen. ,,Techleap publiceerde deze maand een rapport over de huidige staat van het tech-ecosysteem en hield een evenement waar onder andere premier Schoof en de minister van Economische Zaken, Dirk Beljaarts, aanwezig waren. In diezelfde week overhandigden tech-ondernemers het manifest ‘Tech ondernemers voor veerkrachtig en ambitieus Nederland’ aan Tweede Kamerleden met de oproep richting investeerders, de overheid, politici en andere ondernemers om samen de handschoen op te pakken..”
Een van de belangrijkste punten uit het rapport en het manifest: werknemersparticipatie. ,,Dat is heel belangrijk om jong, internationaal talent aan te trekken. Door die regeling kunnen bij een overname die medewerkers profiteren van de groei van het bedrijf. Dat is in Nederland veel minder goed geregeld.”
Ontslagrecht zit groei techbedrijven in de weg
Een ander punt, dat Vis ook aanhaalt voor zijn vertrek, zijn de regelingen zoals langdurige ziekte of ontslagrecht. Dijksma: ,,Die zijn in Nederland ten opzichte van andere Europese landen veel strenger geregeld. In Nederland ben je verplicht twee jaar door te betalen bij ziekte, ten opzichte van twee tot drie maanden in andere landen. Techbedrijven maken ontzettend snelle groei door en dat is ook nodig als je snel nieuwe technologieën wil ontwikkelen. Dat betekent dat je erg snel moet kunnen op- en afschalen en functies veranderen.”
Lees ook: Weer vertrekt topbedrijf: (Message)Bird naar het buitenland om regelgeving
Al jaren wordt er geklaagd over het ondernemersklimaat in Nederland, maar volgens Dijksma wordt de urgentie voor verandering zeker gevoeld bij Nederlandse politici. ,,De minister van Economische Zaken en de premier voelen die urgentie zeker. De minister van Financiën sprak anderhalve week geleden nog in een debat over de medewerkersparticipatie. Hij is nog in afwachting van een rapport, maar wij hopen dat na dat onderzoek er groen licht is om deze regeling te kunnen implementeren. Daarnaast is er vanuit Europa een initiatief dat kijkt of er wet- en regelgeving kan worden opgesteld voor heel Europa, in plaats van voor al die 27 individuele lidstaten.”
Het vestigingsklimaat is slecht en elders beter, aldus de mopperkonten die dankzij dat zelfde klimaat zo groot zijn dat ze gehoord worden
Robert Gaal
Het is niet nieuw dat succesvolle, Nederlandse techondernemers dreigen met vertrek. Daarom nam Gaal vorig jaar het initiatief voor het evenement wijblijven.tech, om samen met andere techondernemers het vestigingsklimaat in Nederland te vieren, dat ze er juist veel aan te danken hebben. Maar ook om samen te bepalen hoe het vestigingsklimaat verbetert kan worden. Saillant detail: Robert Vis betaalde de drankjes. Gaal sprak duidelijke taal tijdens de lancering: ,,Het vestigingsklimaat is slecht en elders beter, aldus de mopperkonten die dankzij dat zelfde klimaat zo groot zijn dat ze gehoord worden. In een verbijsterende demonstratie van ironie ontwijken ze hun eigen participatie en verantwoordelijkheid in het Nederlandse innovatieve ecosysteem.’’
Vorige maand startte Gaal ook de petitie Vliegwiel.nl. ‘We hebben het talent. We missen het vliegwiel’, staat boven het manifest, dat is ondertekend door onder andere Mollie, Picnic en het zelfs Bird van Robert Vis. Het manifest roept onder andere op de eerder genoemde werknemersparticipatie en ontslagregelingen aan te passen.
Gaal wil niet roomser dan de paus zijn. ,,Ik heb hetzelfde trekje als Robert Vis gehad en ben ooit ook naar de VS vertrokken. Daar heb ik iets opgebouwd. Tijdens bezoekjes aan Nederland kwam ik er achter dat het ondernemerschap in Nederland aan het groeien was, net als het aantal startups. En toen besloot ik terug te gaan. Nu zeg ik: maak je eigen cirkel, creëer je eigen mini Silicon Valley. We hebben zoveel toffe techbedrijven om trots op te zijn, denk aan Picnic, Framer en Monumental. Ik hoop dat ze blijven. Ik blijf ook.’’
Dat aantal startups in Nederland steeg inderdaad toe Gaal terugkwam, maar uit het meest recente rapport van Techleap blijkt dat het aantal nu juist weer daalt. Daarom is dit volgens Dijksma het moment voor verandering om weer een goed vestigingsklimaat in Nederland te creëren. ,,Wij krijgen nog geen signalen dat andere techondernemers van plan zijn om te vertrekken, maar wij doen er alles aan om die Nederlandse bedrijven hier in Nederland te helpen en houden.”
Lees ook: Tech-topman Robert Gaal over dreigend vertrek prominente ondernemers: ‘Blijf, en help verbeteren’
