Miljoenen gingen door haar handen

Met haar lange blonde haren, zoetgevooisde stem en gekleed in haute couture heeft Gulnara Karimova niet de uitstraling van de onverbiddelijke poortwachter die bepaalt welke bedrijven grof geld kunnen verdienen in Oezbekistan, het land waar haar vader Islom Karimov al sinds 1989 regeert. Vandaag vervolgt het Nederlandse OM een van de bedrijven van Karimova. De inzet: 385 miljoen euro. Dankzij het aantrekkelijke Nederlandse fiscale vestigingsklimaat speelde een van ’s werelds grootste smeergeldaffaires zich deels af in Amsterdam. VimpelcomWant vanuit hun kantoor op de Zuidas betaalde een van de grootste telecombedrijven ter wereld, het Noors-Russische Vimpelcom, tussen 2006 en 2012 zo’n 115 miljoen aan Karimova, via ingewikkelde constructies. Ook het Zweeds-Finse telecombedrijf TeliaSonera, met het hoofdkantoor in Rotterdam, betaalde bedragen tot 220 miljoen euro aan haar. De ravissante Karimova, ooit de Oezbeekse afgevaardigde bij de VN en de ambassadeur in Spanje, maar ook popzangeres die in een videoclip danste met Gérard Depardieu, opende in de dictatuur deuren die anders gesloten bleven. Het geld ging met ingewikkelde constructies de hele wereld over, langs offshorebedrijven en coderekeningen, maar in de praktijk waren de ordinaire corruptie en diefstal ongekend brutaal. OCCRPOnderzoeksjournalisten van het Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP) brachten de zaak aan het licht. Zij ontdekten dat Karimova via stromannen de eigenaar was van het op Gibraltar gevestigde Takilant Ltd, het bedrijf dat nu wordt vervolgd voor valsheid in geschrifte en witwassen. Met Takilant was Karimova de ‘lokale partner’ voor internationale telecombedrijven die de lucratieve markt van Oezbekistan wilden veroveren. MonsterschikkingDat partnerschap betekende volgens het OM niets anders dan dat Karimova tegen betaling licenties regelde voor de telecombedrijven. Toegang tot de telecommarkt kostte bijna 40 miljoen euro. 25 miljoen om 3G-netwerken te exploiteren, nog 30 miljoen voor het 4G-netwerk. Het geld verdween in de zakken van Karimova, zo stelt het OM. Oezbekistan verdiende niets. In lange contracten staat te lezen dat de miljoenenbetalingen werden gedaan in ruil voor ‘advieswerkzaamheden’ en voor ‘het voeren van onderhandelingen.’ Volgens het OM zijn die contracten vervalst, enkel bedoeld om te verhullen dat om smeergeld werd betaald. De zaak van het OM tegen Takilant is kansrijk. Met Vimpelcom werd in februari van dit jaar al een monsterschikking gesloten: het bedrijf betaalde 400 miljoen euro om vervolging af te kopen, de hoogste schikking ooit in Nederland. In de Verenigde Staten werd nog eens bijna 400 miljoen euro betaald. Hoge medewerkers van Vimpelcom wisten precies wat zich afspeelde, zo heeft het bedrijf erkend. In bestuursvergaderingen werd verzucht dat Vimpelcom ‘niet zo naïef moest zijn omtedenken dat zij tot de Oezbeeksemarkt kon toetreden zonder lokale partner’. SteekpenningenHet strafrechtelijk onderzoek naar één Nederlander loopt nog. Naar verluidt gaat het om de oud-financieel directeur van Vimpelcom, oud-Rabobankcommissaris Henk van Dalen. Het Takilant van Karimova komt vandaag niet weg met een schikking, heeft het OM al besloten: "Takilant was een vehikel voor steekpenningen, het had geen enkele legale activiteit. Met zo’n bedrijf kun je geen afspraken maken, vandaar dat we hebben gedagvaard. Bovendien hopen we het geld te kunnen ontnemen", aldus een woordvoerder. Ook TeliaSonera, de andere telecomreus die veel geld aan Karimova zou hebben betaald, wordt nog onderzocht in Nederland. In Zweden en Zwitserland zijn verschillende Oezbeken, onder wie Karimova, onderwerp van strafrechtelijk onderzoek. Of Karimova ooit een straf zal ondergaan, is de vraag. Ze is buiten bereik van opsporingsinstanties. Naar verluidt is ze uit de gratie geraakt bij haar vader, die zijn voormalige oogappel onder huisarrest zou hebben geplaatst. In een villa.Gerelateerde artikelenBeleggers Vimpelcom eisen schadevergoedingGulnara Karimova: Oezbeekse Paris Hilton zwemt in smeergeld